/dc-useruploads-images/bab201a0bec74fc4b973ef60e4950358.png)
David Grossman krijgt de Man Booker International voor A Horse Walks into a Bar, roman over de instorting van een standup comedian. In het Nederlands vertaald als Komt een paard de kroeg binnen. Grossman heeft meteen bekendgemaakt dat hij het prijzengeld (van 100.000 pond) deelt met zijn vertaalster, Jessica Cohen. Typisch Grossman.
Ik beschouw hem als een van de grootste levende schrijvers van dit moment. Vanwege de kracht van zijn verbeelding en de intellectuele moed die zo’n beetje van elke pagina afspat. Twee jaar geleden interviewde ik hem tijdens Writers Unlimited, het internationale literatuurfestival in Den Haag. Het was een eer en een privilege voor mij. De vertaling, Komt een paard de kroeg binnen, was toen nog net niet verschenen in Nederland. Wij hadden wel een lang gesprek over zijn gehele oeuvre en de belangrijkste thema’s daarin, en dat maakt het alleszins de moeite waard om er nog eens naar te luisteren en deze bijzondere auteur beter te leren kennen.
‘Het is onmogelijk om je werkelijk aan te passen aan zo’n verwrongen situatie zonder er een hoge prijs voor te betalen’
Hij leeft en schrijft in een land dat al jaren onder enorme druk staat. In Israël heerst een klimaat van permanente angst, vijandschap en geweld. Herhaaldelijk heeft Grossman gewezen op het gevaar daarvan: ‘Het is onmogelijk om je werkelijk aan te passen aan zo’n verwrongen situatie zonder er een hoge prijs voor te betalen. De hoogste prijs: de prijs van de levenskracht zelf, de prijs van de gevoeligheid, de menselijkheid.’
We zijn dus gewaarschuwd. Het belang van het oeuvre van David Grossman ligt wat mij betreft dan ook precies daar: door het vertellen van verhalen probeert hij zich te verzetten tegen het verlies van de menselijkheid. Hij vecht voor het herstel van de ziel. Zo heeft hij zijn eigen schrijverschap ook weleens gedefinieerd: als een protest tegen de angst voor de ander. Of dat nou je vijand is of je vriend. Of de ander in jezelf.
Vier thema’s waar hij het over heeft
Grossman is ooit begonnen als kinderboekenschrijver. Hij heeft ook veertien jaar lang een radioprogramma gemaakt voor kinderen. In dit eerste deel vertelt hij over dit begin van zijn lange carriere.
Het tweede deel van ons gesprek gaat over de Shoah, uitgebreid beschreven in zijn roman Zie: liefde. Hoofdrol is weggelegd voor Bruno Schulz, de Pools-Joodse schrijver en tekenaar die in 1942 door een SS’er werd afgemaakt op straat, om zo een rekening te vereffenen met een andere officier.
Schulz is een bron van inspiratie voor Grossman. Hij schenkt hem in zijn laatste boek een andere dood en zo een nieuw leven: hij laat hem transformeren in een zalm. En later in het boek komt hij terug als Ansjel Wassermann, die in een concentratiekamp de ziel van een nazi probeert terug te winnen met het vertellen van een verhaal. Een kinderverhaal.
Dan een heel ander verhaal, uit een heel ander boek: Vrouw op de vlucht voor een bericht. Een moeder is panisch dat haar zoon zal omkomen bij oorlogshandelingen tussen het Israëlische leger en Hezbollah. Ze ontloopt het noodlot. Letterlijk. Met de vader van het kind trekt ze door de natuur van Israël.
Tijdens het schrijven van dit boek is de jongste zoon van Grossman, Uri, daadwerkelijk gedood bij een operatie in Libanon. Het waren de laatste uren van de Tweede Libanonoorlog. Hij was eenentwintig jaar oud. Na een week van rouw heeft Grossman zich toch gezet aan het afmaken van de roman.
Het laatste deel van het gesprek gaat over de orale aspecten van Grossmans werk. De hoofdpersoon in zijn grote roman over de angst, Vrouw op de vlucht voor een bericht, heet Ora. Het komt talloze malen in zijn boeken voor: iemand vertelt een verhaal. Zo vraagt hij de lezer te luisteren naar de stem van de ander.
Meer zoals dit?
Luister je liever via de Apple Podcasts-app?
Abonneer je dan via iTunes op de interviews van Lex Bohlmeijer. Dan verschijnen ze elke keer automatisch in je Podcastsapp.
Podcast: Wordt mijn kind gewelddadig van vechtspellen?
Kinderen met media leren omgaan is een lastige kwestie. Maar volgens hoogleraar Patti Valkenburg (1958) is er geen reden tot ongerustheid. Integendeel, uit wetenschappelijk onderzoek blijkt maar al te vaak dat media een positief effect hebben op de ontwikkeling van kinderen. In haar boek Schermgaande jeugd zet Valkenburg de feiten op een rij.
In Israël kun je als schrijver niet aan de politiek ontsnappen
In Israël is de discussie over literair engament – in tegenstelling tot Nederland – vurig en prangend. Een van de opvallendste stemmen is Nir Baram (1976). De schrijver oogstte internationaal lof met zijn historische roman Goede mensen. Gastcorrespondent en schrijver Daan Heerma van Voss sprak hem in Tel Aviv.
Dit verhaal heb je gratis gelezen, maar het maken van dit verhaal kost tijd en geld. Steun ons en maak meer verhalen mogelijk voorbij de waan van de dag.
Al vanaf het begin worden we gefinancierd door onze leden en zijn we volledig advertentievrij en onafhankelijk. We maken diepgravende, verbindende en optimistische verhalen die inzicht geven in hoe de wereld werkt. Zodat je niet alleen begrijpt wat er gebeurt, maar ook waarom het gebeurt.
Juist nu in tijden van toenemende onzekerheid en wantrouwen is er grote behoefte aan verhalen die voorbij de waan van de dag gaan. Verhalen die verdieping en verbinding brengen. Verhalen niet gericht op het sensationele, maar op het fundamentele. Dankzij onze leden kunnen wij verhalen blijven maken voor zoveel mogelijk mensen. Word ook lid!
