In Uithoorn werd stilletjes gewerkt aan de toekomst van het Nederlandse voetbal

Beste,

Nee, ergens vond ik het niet zo erg dat het Nederlands elftal zich niet plaatste voor het WK.

De dramatische val van het Nederlands elftal kan namelijk de aanzet zijn tot iets moois. Er kan energie vrijkomen voor renovatie en innovatie. Voor heruitvinding.

Er zijn goede voorbeelden. Rond de eeuwwisseling greep Duitsland een flinke crisis aan om de jeugdopleiding grondig te vernieuwen, met alle huidige positieve resultaten van dien.

Het zou een voorbeeld voor ons kunnen zijn. Een ding is hierbij cruciaal: dat we nu eindelijk buitenlanders een rol laten spelen in ons voetbal.

Want het Nederlandse voetbal, die gezellige herensociëteit van ex-profs die vrijwel hetzelfde over voetbal denken, is simpelweg niet meer in staat om zichzelf beter te maken.

Het Nederlandse inteeltvoetbal

Je hoeft alleen maar naar het spel van Oranje tijdens de twee mislukte kwalificatiereeksen te kijken om de noodzaak van een buitenlandse blik te begrijpen.

De ploeg speelde veelal het bekende, opwindingsloze pandabeertjesvoetbal, zoals data-analist Sander IJtsma aantoonde met een passmap. Het balbezit-om-het-balbezit, met veel passing van de centrale verdedigers naar de back, van de back naar de buitenspelers, en dan weer terug, van de ene ongevaarlijke zone naar de andere.

Opwindingsloos als pandabeertjes, die slechts zelden in een productieve staat van opwinding komen.

Het lijkt een besmettelijke ziekte. Een van onze beste spelers, middenvelder Georginio Wijnaldum, speelt bij Liverpool een modern en dynamisch type voetbal. Maar eenmaal in het Nederlands elftal, zo beschrijft Pieter Zwart bij VI, doet hij mee aan de bekende ballen breed.

Deze hollanditis reflecteert de spelopvatting waarmee een generatie Nederlandse coaches decennia succes had. Gevoed door de gretig geaccepteerde complimenten uit het buitenland - ‘we hebben van Nederland afgekeken’ - weken ze er nooit meer van af.

Ook hun voormalige spelers, die als vanzelfsprekend het trainersvak inrolden, hangen deze speelstijl en mentaliteit aan, en zetten die voort.

Het resultaat van die zelfgenoegzame consensus? Inteeltvoetbal - een steeds ongezondere kopie van iets wat ooit goed was.

De remedie uit het buitenland

Een gevolg daarvan - los van de belabberde resultaten - is dat we onze eigen problematiek nauwelijks nog kunnen analyseren.

Ik vind het vaak grappig als media aan de hand van Nederlandse deskundigen proberen te duiden waar het fout is gegaan met het Nederlandse voetbal. De klassieke journalistieke rondgang langs experts werkt niet als de experts geen expertise hebben, als ze zelf hebben bijgedragen aan het probleem.

Vandaar dat ik denk dat het hoog tijd is om buitenlanders de diagnose te laten stellen, zoals Sander en ik een tijdje terug al bepleitten. Zij kennen de Nederlandse situatie niet heel goed, denk je nu misschien. Maar dat is nu net het punt: zij kijken er van een afstandje naar. Dat geeft het voordeel van het overzicht.

Laat die buitenlandse experts - als je dan per se een Nederlands element wilt - overleggen met Nederlandse spelers met (veel) ervaring in het buitenland, zoals Robben, Sneijder, Wijnaldum, Van Dijk, Strootman, Huntelaar, of de tactische geïnteresseerde Hedwiges Maduro.

Maak het resulterende document vervolgens openbaar, gebruik het bij de sollicitatieprocedure voor de nieuwe bondscoach, en gebruik het als richtlijn bij de vernieuwing van de traineropleiding. Dat zijn de zaken waar KNVB het meeste invloed op heeft, en (dus) waar de meeste winst te halen is.

Een mooie klus voor de nieuwe technisch directeur die de KNVB gaat aanstellen.

Wat is oorzaak, wat is gevolg?

Kortom: het is een tijd voor een inhoudelijke discussie. Het alternatief hiervoor kennen we al - steeds maar weer ouwehoeren over bijzaken, zoals nu ook alweer gebeurt.

Twee jaar geleden - toen het Nederlands elftal ook aan het aanmodderen was - ging het over de hoed van Memphis. Afgelopen week ging het over Memphis’ handschoenen of over zijn lange mouwen. (Hij had trouwens ook gescoord, Memphis.)

En het ging over de ‘mentaliteit’ en de ‘non-persoonlijkheid’ van de spelers, of beter gezegd, het gebrek aan mentaliteit en persoonlijkheid. De vorige, succesvolle generatie had wel persoonlijkheid, zo luidde het betoog.

De suggestie is dat het gebrek aan ‘persoonlijkheid’ het gebrek aan succes verklaart. Maar zou de causaliteit echt zo lopen? Zijn we niet goed omdat onze spelers persoonlijkheid missen? Of hebben de spelers geen persoonlijkheid - wat dat ook precies is - omdat ze niet goed spelen?

Ik vermoed eerder het laatste. Maar stel dat een gebrek aan persoonlijkheid, een belangstelling voor curieuze kledij en bizar dure auto’s inderdaad een verklaring is - zou dat dan iets exclusief Nederlands zijn?

Dat lijkt me onwaarschijnlijk.

Geen woorden maar woorden

Ik hoop dan ook dat deze bijzakendiscussie zo snel mogelijk over gaat.

In het kader van geen woorden maar daden: ik ga komende maand met een aantal buitenlanders naar het Nederlandse voetbal kijken, en daarover schrijven. (En inderdaad, dat zijn dus toch woorden, maar ja.)

Het zal een bescheiden journalistieke poging zijn met relatief weinig middelen - met brakke video’s, overleg via Skype. Beter zou het zijn als de KNVB iets soortgelijks zou doen, maar dan met mooie beelden, grote schermen, lekkere fauteuils, live overleg, en een budget voor een heldere rapportage.

Het zou een begin zijn. Het Nederlandse voetbal kan zichzelf genezen, met de hulp van buitenlanders. De enige voorwaarde is dat we beseffen dat we ziek zijn. Dat moet lukken.

Toch?

Ondertussen in Uithoorn

Ondertussen - onder de radar, weg van de camera’s en de mensenmassa’s - gebeurde er ook iets dat het Nederlandse voetbal vooruit kan helpen.

Twee uur voor de wedstrijd tegen Zweden was ik in Uithoorn, bij een wedstrijd van het Jeugdplan Nederland, waar de KNVB een eerste poging deed om het geboortemaandeffect aan te pakken.

Het Jeugdplan Nederland richt zich op kinderen die net niet zijn geselecteerd door profclubs, maar volgens de KNVB toch talentvol zijn. Door wedstrijden te spelen met andere talentvolle jongens en meisjes die net de boot misten, kunnen zij alsnog worden opgemerkt door clubs.

Dertig jongens waren uitgenodigd in Uithoorn. Uit die dertig werden twee teams samengesteld, met beide een gemiddelde leeftijd van 12,6 jaar. Dat was zo gedaan in samenspraak met Steve Lawrence, de voetbalvader en geboortemaandeffect-specialist over wie ik twee jaar geleden schreef.

Het hanteren van zo’n gemiddelde leeftijd zou een manier kunnen zijn om het geboortemaandeffect tegen te gaan. En dat dus niet vooral kinderen uit het eerste kwart van het jaar de beste kansen krijgen, zoals nu het geval is, maar alle kinderen. Binnenkort schrijf ik over dit initiatief van de KNVB.

IJsland gaat wel naar het WK

Deze week schreef ik een kort stuk met mogelijke verklaringen over het IJslandse succes. Met name de investeringen in voetbalhallen en jeugdtrainers heeft de kleine voetbalnatie (slechts ca. honderd profspelers) geholpen.

Twee dagen geleden sprak ik Arnar Bill Gunnarsson, de technisch directeur van de IJslandse voetbalbond wat langer via Skype. Hij voegde een andere, belangrijke verklaring aan toe - het mentale aspect.

Dat klinkt misschien wat vaag, maar hij doelde op de aparte collectieve identiteit van de IJslanders. Van honderden jaren overleven op koud en nat en donker eiland, zei hij, krijg je een bepaalde instelling die helpt bij samenwerking.

Dit kan een verklaring zijn voor de successen in de teamsporten als voetbal, basketbal en handbal, aldus Gunnarsson. Binnenkort meer de rol van cultuur en mentaliteit in IJslands succes.

Lees-, kijk-, luistertips

Wat gebeurt er met FC Barcelona als Catalonië onafhankelijk wordt? Persbureau AFP zette de scenario’s op een rij.
Noorwegen gaat zijn vrouwelijke en mannelijke voetballers evenveel betalen.
De uitstekende James Montague schrijft in The New York Times over de pogingen van Qatar om een fatsoenlijke ploeg op de been te brengen voor het WK 2022.
In Duitsland lijkt alles goed te gaan, maar Matthias Sammer, een van de architecten van het huidige Duitse succes, ziet barsten in de glimmende facade.
De VS gaan niet naar het WK in Rusland. Grant Wahl, voetbalschrijver van Sports Illustrated, schreef een ziedende analyse van de problemen van de Amerikaanse voetbalbond USSF. The Ringer had twee dagen later een nog beter stuk.
Overigens: de Amerikanen gaan niet naar het WK, omdat Panama’s ‘doelpunt’ tegen Costa Rica onterecht werd toegekend. OMG. De
Peru heeft ook nog kans op het WK - door een hele komische scène. Peru’s spits Paolo Guerrero vergat dat de vrije trap die hij nam indirect was, en dat het dus zinloos was om op goal te schieten - bij een indirecte vrije trap moet de bal namelijk eerst nog door iemand anders worden aangeraakt. Maar Colombia’s keeper David Ospina was dat ook vergeten. Hij raakte de bal nog net aan, waardoor de goal telde. Daardoor werd Chili uitgeschakeld, en maakt Peru nog kans. En Colombia gaat ondanks Ospina’s fout naar het WK.
De Golden State Warriors veranderden de afgelopen jaren het basketbal. Met name hun aanvalsspel was totaal anders dan dat van andere teams. ESPN reconstrueert de totstandkoming ervan.
David Conn van The Guardian schrijft over de emotioneel-psychologische roofbouw die er wordt gepleegd op jonge jongens in de jeugdopleidingen jn Engeland.
Sergio Agüero, aanvaller van Manchester City, had het vroeger niet breed, zo blijkt uit dit mooie portret van Goal.
Moneyball is mijn favoriete non-fictieboek. Het heeft veel bijgedragen aan de acceptatie van wetenschap in de sport. Maar er zijn ook negatieve effecten. Sommigen slaan door met wat data kunnen bereiken in de sport, zo beschrijft Slate.

Vaker een mail ontvangen? Ik schrijf over de belangrijkste bijzaak van het leven: sport. Bijdragen aan artikelen? Op de hoogte blijven van mijn verhalen? Regelmatig lees- kijk en luistertips ontvangen? Schrijf je dan in voor mijn nieuwsbrief