Ze heeft er aanleg voor: de emotie die gedeeld moet worden. Ze noemt het ‘de antenne van de alledaagsheid.’ Vijfentwintig jaar lang verzamelde gynaecoloog Mieke Kerkhof opmerkelijke uitspraken en voorvallen uit haar vakgebied. Het leidde in 2014 tot het boek Even ontspannen, mevrouw, waarover ik haar destijds sprak in mijn podcast Goede Gesprekken.
Nu is het tijd voor een vervolg. Op 2 november, Allerzielen, verschijnt Klaar is Kees. Een knipoog naar het levenseinde.
Het is een boek over het andere uiterste van het leven, maar Kerkhof gaat er op dezelfde manier mee om. Het effect is hilarisch, relativerend en ontroerend. Net als bij het eerste boek is ze jarenlang bezig geweest om allerlei anekdotes te verzamelen, ditmaal dus over onze omgang met de dood.
Beide processen zijn even natuurlijk, zegt Kerkhof. Geboorte en dood zijn ingrijpende gebeurtenissen, en humor is een wapen, een geweldig middel om je staande te houden, zeker na een groot verlies.
Boerin
Een bezige bij was ze, niet in staat om stil te zitten, altijd in de weer op de boerderij en in de moestuin. Daarnaast maakte ze graag gedichten. Ze had er alvast eentje bedacht voor haar eigen overlijdensadvertentie. Ze hoopte op een fijn en onverwachts heengaan. De regel voor in de krant ging als volgt.
‘Nog aardbeien te kweken, de kippen van de leg, het was nog niet gedaan, maar ik moest plotseling weg.’
Aldus geschiedde.
(Uit: Klaar is Kees)
Zo is een prachtige keten ontstaan van kleine verhaaltjes, opmerkelijke uitspraken, ervaringen uit de eerste hand (vaak toegespeeld door collega’s of vrienden), zinnen uit rouwadvertenties, columns van bekende schrijvers. En je schakelt in het boek voortdurend tussen onhandigheid en levenswijsheid.
Terminaal
Ik bezoek een vriendin die binnen enkele weken gaat sterven aan een agressieve ziekte. Ze heeft me gevraagd om ‘nog even een bakkie te doen’.
Als ik binnenkom, loopt ze in een lange zwarte blouse de trap af. Gekscherend zegt ze: ‘Ik heb mijn doodsgewaad al aan.’
Ze vertelt me moeite te hebben met al die mensen die nu nog bij haar langs willen komen voor ‘de levende begrafenis’. En niet één keer, maar soms twee en zelfs drie keer.
Ze wordt opstandig en stelt wanhopig vast: ‘Weet je, straks ga ik totaal overspannen die kist in.’
(Uit: Klaar is Kees)
De publicatie van Klaar is Kees is voor mij een goeie reden om het gesprek dat ik in 2014 met Kerkhof had nog eens onder de aandacht te brengen. Dood is iets anders dan geboorte, ik weet het. Maar de mens blijft dezelfde. En zoals zij zelf schrijft: ‘De geboorte kent geen herkansing en de dood ook niet. Als het goed gebeurt, kan men er levenslang op teren.’
De onderwerpen die de revue passeren: het werk van de gynaecoloog (die steeds vaker te maken krijgt met wantrouwen), angst (vrouwen worden steeds banger voor de bevalling), de taal, de dood, kinderloosheid en natuurlijk humor. De humor die de mensen weghoudt bij de psycholoog. Er is beslist een cabaretier aan Mieke Kerkhof verloren gegaan.
Meer van De Correspondent:
Podcast: Waarom een zelfgekozen levenseinde niet altijd de beste oplossing is Kun je een leven dat getekend wordt door lijden maar beter beëindigen? Volgens journalist Gerbert van Loenen wordt deze vraag in Nederland al te gemakkelijk met een ja beantwoord. Voor de Week van de Euthanasie schreef hij het essay ‘Lof der onvolmaaktheid.’ Luisteren: Een ode aan de vergankelijkheid (want is de dood niet geniaal?) Eugène Sutorius (69) is een rechtsgeleerde die zich intensief met de euthanasiepraktijk in Nederland heeft beziggehouden. In het kader van Endings, een driedaags festival in theater Frascati in Amsterdam, sprak hij over de kunst van het ouder worden en sterven - wat neerkomt op de kunst van het leven. Onze landbouwgrond is zo dood als een pier. Weg met het gif Het gif uit de industriële landbouw brengt het leven op aarde ernstig in gevaar. Toch blijven overheden laks. En dat terwijl er inmiddels veel betere opties zijn om voldoende voedsel voor iedereen te verbouwen.
Dit verhaal heb je gratis gelezen, maar het maken van dit verhaal kost tijd en geld. Steun ons en maak meer verhalen mogelijk voorbij de waan van de dag.
Al vanaf het begin worden we gefinancierd door onze leden en zijn we volledig advertentievrij en onafhankelijk. We maken diepgravende, verbindende en optimistische verhalen die inzicht geven in hoe de wereld werkt. Zodat je niet alleen begrijpt wat er gebeurt, maar ook waarom het gebeurt.
Juist nu in tijden van toenemende onzekerheid en wantrouwen is er grote behoefte aan verhalen die voorbij de waan van de dag gaan. Verhalen die verdieping en verbinding brengen. Verhalen niet gericht op het sensationele, maar op het fundamentele. Dankzij onze leden kunnen wij verhalen blijven maken voor zoveel mogelijk mensen. Word ook lid!