De Correspondent
Lex Bohlmeijer - in gesprek met Joris Slaets
SoundCloud
Interview

Hij is arts en heeft een grote belangstelling voor filosofie.

Dat is niet zo gek, want in zijn tak van sport, de ouderengeneeskunde, valt vaak maar weinig te genezen. Wat wel veel naar boven komt: de vraag naar de zin van het leven. En dan zijn het de filosofen die helpen een antwoord te formuleren.

In de Els Borst Lezing citeerde hij dan ook de Joodse filosoof Emmanuel Levinas: ‘Ik benader de andersheid van een Ander vanuit de verbondenheid die ik met hem heb en niet door buiten de relatie te treden om over de termen ervan te reflecteren.’

Levinas keerde zich tegen het liberale gedachtegoed waarin autonomie, vrijheid en gelijkheid centraal staan. Voor hem zijn de belangrijkste waarden juist te vinden in verbondenheid. Precies zo denkt Slaets’ over de gezondheidszorg: de relatie tussen patiënt en arts is van groot belang, groter misschien wel dan autonomie of meetbaarheid.

Het relationele is bijna volledig weggefilterd uit medische procedures

Maar juist dit relationele aspect is bijna volledig weggefilterd uit de procedures – en dat is een schrijnend gemis.

Tijd voor het verhaal

In zijn lezing zette Slaets twee zorgperspectieven tegenover elkaar: het normatieve en het narratieve.

Onze gezondheidszorg is opgebouwd binnen het normatieve kader: de regels, procedures en modellen gelden zonder onderscheid des persoons. Ze zijn objectief en meetbaar. En ze zijn negatief geladen: binnen dit ‘luik’ streef je naar het wegnemen van klachten, ziekten, lijden.

In plaats daarvan stelt Slaets voor om een narratief kader in te bouwen. Daarin creëer je ruimte voor de patiënt om zijn of haar verhaal te vertellen. Het consult wordt zo een ontmoeting, luisteren wordt net zo belangrijk als het zoeken naar een oplossing of het opstellen van een behandelplan. Slaets is ervan overtuigd dat artsen dan veel betere medische besluiten gaan nemen.

Hoe meet je dat?

Belangrijke vraag, gezien de zorgverzekeraars, blijft natuurlijk hoe je dat dan allemaal meet. Bij de doen ze daar onderzoek naar. In opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport ontwikkelen ze een zogeheten Leefplezierplan.

Want de oplossing is even simpel als elegant: in plaats van boekwerken vol te schrijven met objectieve waarnemingen (‘mevrouw is vannacht drie keer naar de wc geweest,’ enzovoorts) nodig je mensen uit om een klein verhaal te vertellen. Startpunt is de vraag: ‘Is er iets wat u vandaag geraakt heeft?’

Het antwoord mag positief of negatief zijn. Het verhaal kan verteld worden door de patiënt, de familie en de zorgverlener. Zij zijn de baas over hun verhaal.

En zij zouden op die manier weleens nieuw inzicht kunnen bieden in de échte kwaliteit van zorg.

Wil je meer horen? Schrijf je in voor mijn nieuwsbrief! Elke 14 dagen publiceer ik een podcast - een gesprek van een half uur à drie kwartier, met een bijzondere gast. Zij delen hun levensverhaal, of hun expertise. Voor mij is het een tweewekelijkse zoektocht naar inspiratie, inzicht, hoop. Wil je mij volgen bij deze ontmoetingen? Schrijf je dan in voor mijn nieuwsbrief Goede Gesprekken! Schrijf je in voor mijn nieuwsbrief

Meer weten?

Podcast: Drie manieren om de gezondheidszorg beter én goedkoper te maken Hoe moet dat nu met onze gezondheidszorg de komende jaren? De kwaliteit is ondermaats en de kosten rijzen de pan uit, hoor je vaak. Voormalig hoogleraar Guus Schrijvers laat een ander geluid horen. ‘De Nederlandse gezondheidszorg doet het goed,’ schrijft hij in zijn nieuwe boek. En: het kan nog beter. Beluister de podcast hier Deze arts ontdekte hoe het leven met zware dementie draaglijk kan worden We kunnen het leven van mensen met dementie draaglijker maken als we beter begrijpen waardoor hun gedrag wordt veroorzaakt. Dementiedeskundige Anneke van der Plaats verdiepte zich in het brein en komt met onverwachte oplossingen. Lees het verhaal van Heiba Targhi Bakkali hier terug