/dc-useruploads-images/bab201a0bec74fc4b973ef60e4950358.png)
Het is een knappe prestatie. Wim Voermans, hoogleraar staats- en bestuursrecht, en Geerten Waling, historicus, hebben een meeslepend boek geschreven over de lokale politiek, Gemeente in de genen. Want geef toe, wie denkt er niet dat het onderwerp van gemeentepolitiek gortdroog is? Veel geschreeuw, weinig wol.
Het gaat altijd moeizaam, het niveau is laag en het gaat nergens over. En kijk maar, wethouders lopen bij bosjes weg. Dus waarom zou je überhaupt de moeite nemen om je ermee bezig te houden?
Welnu, Gemeente in de genen is niet alleen voortreffelijk geschreven – helder, beeldend en spannend – het maakt ook duidelijk dat er nu echt iets op het spel staat. We hebben op het terrein van de democratie iets te verliezen. En het gevaar komt uit een andere hoek dan je zou verwachten. Niet uit Rusland. En nee, ook niet uit de onderwereld.
Waarom we trots moeten zijn op onze democratie
We hebben in Nederland een unieke vorm van plaatselijke democratie. Die vorm is historisch zo gegroeid, in een proces van meer dan duizend jaar. Het begint, zoals de vaderlandse mythe wil, inderdaad met de strijd tegen het water. En het werkt door in onze bestuurlijke instituties tot op de dag vandaag.
Daarbij is altijd sprake geweest van een zekere spanning tussen aan de ene kant de burgers die zich verenigen in de gemeenteraad (formeel de baas over de gemeente) en aan de andere kant het bestuur (burgemeester en wethouders die namens de raad het beleid uitvoeren).
Onder het mom van efficiëntie morrelen de bestuurders op alle mogelijke manieren aan het gezag van de raad
Dat is het verschil tussen ‘gemeente ván’ en ‘gemeente vóór’. In principe moeten die twee in balans zijn met elkaar. De geschiedenis laat een slingerbeweging zien. En de laatste tijd slaat de balans volledig door naar de kant van de bestuurders.
Zij streven ernaar om als managers leiding te geven aan de gemeenten zoals je leiding geeft aan een bedrijf. Onder het mom van efficiëntie morrelen de bestuurders op alle mogelijke manieren aan het gezag van de raad. Maar een gemeente is geen bedrijf.
Bovendien is het werk voor de gemeenteraadsleden er de afgelopen jaren door de landelijk afgedwongen schaalvergrotingen niet bepaald eenvoudiger op geworden is. Integendeel. Dossiers zijn uitermate ingewikkeld en moeilijk te doorgronden.
Stijd tussen pro en amateur
De raadsleden hebben aan hun werk voor de gemeenteraad gemiddeld 15 uur per week te besteden, terwijl het honorarium een schijntje is. Het is dus ook een strijd tussen de professional en amateur, tussen hoogopgeleide technocraten en betrokken, welwillende burgers.
Voermans en Waling houden in hun boek een vlammend pleidooi voor al die negenduizend gedreven (en ja, soms ook eigenwijze of lastige) gemeenteraadsleden in Nederland.
Juist zij moeten een steun in de rug krijgen, door een hogere financiële bijdrage bijvoorbeeld, of een versterking van de plaatselijke journalistiek. Want wie tornt aan het belang van de gemeenteraad, die komt aan het hart van de democratie in Nederland.
Dit verhaal heb je gratis gelezen, maar het maken van dit verhaal kost tijd en geld. Steun ons en maak meer verhalen mogelijk voorbij de waan van de dag.
Al vanaf het begin worden we gefinancierd door onze leden en zijn we volledig advertentievrij en onafhankelijk. We maken diepgravende, verbindende en optimistische verhalen die inzicht geven in hoe de wereld werkt. Zodat je niet alleen begrijpt wat er gebeurt, maar ook waarom het gebeurt.
Juist nu in tijden van toenemende onzekerheid en wantrouwen is er grote behoefte aan verhalen die voorbij de waan van de dag gaan. Verhalen die verdieping en verbinding brengen. Verhalen niet gericht op het sensationele, maar op het fundamentele. Dankzij onze leden kunnen wij verhalen blijven maken voor zoveel mogelijk mensen. Word ook lid!
