Lezen over voetbal is soms mooier dan voetbal zelf – zo goed wordt erover geschreven

Dat Nederland niet meedoet aan het WK is jammer, maar het is ook wel eens leuk dat de Belgen de kans krijgen een finale te verliezen.

En het betekent voor de Oranjefan ook 1) minder stress en 2) meer tijd om te lezen. Wat goed nieuws is, want er wordt schitterend geschreven over voetbal.

Neem bijvoorbeeld het verhaal van Simon Kuper voor The New York Times, uit 2002, over Osama bin Laden als Arsenalfan en de politieke betekenis van het WK.

Of – geheel anders van toon – het stuk van Brian Phillips dat vooruitblikt op dit WK. Grappig, maar tegelijkertijd vol kleine inzichten en mooie observaties.

En – ietwat chauvinistisch – het verhaal van Arthur van den Boogaard over de fameuze keeperswissel van vier jaar geleden. Toen Tim Krul het veld in kwam voor Jasper Cillessen om strafschoppen te stoppen.

Hieronder, thematisch ingedeeld, enkele verhalen die de moeite meer dan waard zijn. Daarbij ook verhalen die ik van lezers gemaild en getweet heb gekregen – dank!

Disclaimer: uiteraard is er geen enkele pretentie om compleet te zijn, want dat is onhaalbaar. Hopelijk is er voor elk wat wils. Mis je een verhaal? Zet het in de bijdragen!

Prettig WK gewenst, en veel leesplezier!

Topfavorieten

Spanje
Spanje leek een van de favorieten voor het WK. De indrukwekkende cijfers in de WK-kwalificatie zeggen veel: 36 doelpunten voor, 3 tegen. Het interview met Xavi van de Engelse journalist Sid Lowe is fraai – een uitzondering op de doorgaans slaapverwekkende interviews met voetballers.

Je kunt ze vaak beter portretteren dan interviewen. En het portret van David Silva, de geweldige middenvelder, is dan ook mooi.

In de verdediging staan twee omstreden spelers. De ene is Sergio Ramos, omstreden wegens zijn harde spel. De ander is Gerard Piqué, wegens zijn standpunten over de onafhankelijkheid van Catalonië.

Duitsland
En van de favorieten voor de titel is titelhouder Duitsland. De afgelopen tien, vijftien jaar heeft het Duitse voetbal zich ongekend gemoderniseerd. Posterboy daarvoor is de welbespraakte verdediger Philipp Lahm.

Niet-voetbaljournalisten beschreven die omwenteling veel beter dan voetbaljournalisten. Alexander Osang schreef een geweldig stuk (in het Engels) waarin hij twee voormalige ploeggenoten contrasteerde: Jürgen Klinsmann, de vernieuwer, en Lothar Matthäus, de luie vroeger-was-alles-beter denker. In een ander stuk beschreef hij de nieuwe, hippe, multiculturele identiteit van het Duitse voetbal als geen ander.

Voor wie het Duits machtig is: het briljante stuk dat Heike Faller vier jaar later voor Die Zeit schreef. Het leest als een blauwdruk voor Das Reboot van Raphael Honigstein, populair onder voetbalvolgers.

De documentaire Deutschland: ein Sommermärchen over het Duitse WK van 2006 – met Löw als assistent van Jürgen Klinsmann – is ook een absolute aanrader.

Deutschland - ein Sommermärchen. (Duitsland - een zomersprookje.)

Frankrijk
De Fransen hebben een ploeg zonder overduidelijke zwakten en vol overduidelijke sterren. Paul Pogba is de intimiderende middenvelder van Manchester United; Antoine Griezmann is de kleine, ongrijpbare aanvaller van Atletico Madrid; Kylian Mbappé is de ster van de toekomst van Paris St. Germain.

En daarnaast heeft coach Didier Deschamps de keuze uit tal van spelers die in het Nederlands elftal de sterspeler zouden zijn.

Een van Frankrijks geheimen? Talenthotspot Parijs. Simon Kuper schreef er voor ESPN over. Rory Smith ging op pad met enkele trainers van de sterren uit de banlieues.

Brazilië
De vijfvoudig wereldkampioen – en daardoor, zoals Alex Bellos beschrijft, een metafoor voor voetbaltalent – heeft een ruime collectie aan geweldige spelers, en een absolute superster, Neymar, die net op tijd fit lijkt voor het WK. De voetbalcultuur van het land, zoals The New Yorker vier jaar geleden beschreef, is rijk en divers.

Outsiders

Ben je niet voor Duitsland, Spanje, Frankrijk, of Brazilië, dan ben wat mij betreft vrij kansloos. Maar het mooie aan toernooien als deze – een handjevol wedstrijden, een kleine steekproef van kwaliteit – is dat de outsiders ver kunnen komen. En zelfs kunnen winnen.

België
De zuiderbuur is al jarenlang de darling van voetbalhipsters; het nieuwe Nederland, zogezegd. Ik heb ooit een halfbakken poging gedaan om erachter te komen hoe het kan dat de Belgen nu zoveel anders voetballen dan tien, twintig jaar geleden.

De hervormingen na het desastreus verlopen EK in 2000 worden vaak genoemd. Maar zou het zo rechtlijnig zijn? De neiging is om naar grote, simpele verklaringen te zoeken. Wat ook mee speelt, en wat Hans Vandeweghe vier jaar geleden beschreef, is dat de allochtone Belgen mee gingen doen.

Engeland
Schrijver Nick Hornby schreef in 2014 over het ritueel dat zich in Engeland voltrekt na weer eens een mislukt toernooi. Het land heeft vermoedelijk last van overspannen verwachtingen, sinds ze in 1966 wereldkampioen werden, zoals David Winner uitlegt.

Dit jaar zou het weleens anders kunnen zijn. (O wacht, dat zeggen ze altijd.) Maar serieus: dit jaar is Engeland nog beter. Al blijft het voor Engeland, wegens die verwachtingen, altijd een onmogelijke opdracht - zoals de titel luidt van een van de mooiste voetbaldocumentaires die ik ken.

Argentinië
De voorhoede van Argentinië bulkt van het talent, en met Jorge Sampaoli hebben ze een trainer die zelf een ster is. Maar is het een geheel? Onder Sampaoli is het spel van de Argentijnen nog niet geweldig.

Colombia
Colombia is een land van vele gezichten, die met elkaar zijn verknoopt. Gek op voetbal, gekenmerkt door burgeroorlog en drugshandel, en de twee kregen onvermijdelijk met elkaar te maken.

Marokko
The New York Times had een mooi verhaal over de diverse roots van de Marokkaanse selectie. Die liggen heel vaak buiten Marokko en in West-Europa. Sterker, ‘Marokkaanse Marokkanen’ zijn er bijna niet op het WK, zoals The Financial Times opmerkte.

Wie wel op het WK zijn: Hakim Ziyech uit Dronten – Vice Sports schreef erover – Sofyan Amrabat uit Huizen – NRC interviewde Amrabat – en Karim El Ahmadi uit Enschede. Andere Tijden maakte recent een mooie uitzending over de Marokkaans-Nederlandse international Dries Boussatta.

Een nieuw woord, vermoedelijk een zeer 21ste-eeuws woord, ‘hyperdiversiteit’, is erg op het WK van toepassing, meldden onderzoekers van de Erasmus Universiteit en het Mulier Instituut.

IJsland

IJsland is geen outsider voor het wereldkampioenschap, net als Marokko dat niet echt is, maar het is wel een wonder dat ze überhaupt op het WK staan. Of niet? Sports Illustrated maakte deze reportage over de voetbalopleiding in IJsland.

Topspelers

Breaking news: voetbal is een teamsport, hoe fascinerend individuen ook zijn. Neem de beste speler ter wereld: Lionel Messi is een ster omdat zijn ploeg, Barcelona, hem in staat stelt te excelleren. In de Argentijnse ploeg, niet zo goed op elkaar ingespeeld, komt zijn genialiteit minder tot uiting.

Toch staan individuen, en dan vooral aanvallers, veel meer in de spotlights.

Cristiano Ronaldo
Grantland had in 2015 een mooi profiel over Ronaldo dat nog steeds relevant is. Ronaldo is minder de snelle dribbelaar, en meer de slimme, efficiënte afmaker geworden.

Leo Messi
In 2014 had ik denk ik alle manieren om te zeggen hoe geweldig Messi wel niet is al een keer of 538 gelezen. (Hij is dus heel geweldig.) En toch: het stuk dat FiveThirtyEight dat jaar maakte over Messi, is nog steeds boeiend.

Recenter is het stuk van ESPN, een fijn stuk over hoe onbekend Messi eigenlijk is. (Enig idee hoe zijn stem klinkt?).

Neymar
Over zijn spel is bijna net zoveel geschreven als over zijn entourage. Bijna dan. Bij Neymar gaat het zo veel over de zaken buiten het veld, dat je makkelijk kunt vergeten hoe goed hij is. (Reminder: heel, heel goed.)

Mo Salah
Ook de misschien wel beste speler (aanvaller) van het seizoen speelt op dit WK (met Egypte). Tenminste, als hij herstelt van de blessure die hij opliep in de Champions League finale. Salah werd dit seizoen meer dan een heel goede voetballer – hij brak in Liverpool en omstreken vermoedelijk wat muren tussen moslims en niet-moslims af, getuige het lied van de fans.

‘If he’s good enough for you/
he’s good enough for me
If he scores another few/
Then I’ll be Muslim too.’

Het lied van Liverpoolsupporters voor Mo Salah.

Luis Suarez
Dit portret van ESPN is schitterend. Het zou mooi zijn als Suarez na dit toernooi definitief niet meer geldt als menseneter of valsspeler, maar als de geweldige spits die hij is.

Thomas Müller
De Duitse aanvaller betitelde zichzelf als Raumdeuter, duider van ruimte; als woordspeling op Traumdeuter, duider van dromen, de term van Sigmund Freud. Müller is een bedrieglijke speler – hij oogt gewoontjes, maar hij is o zo goed.

Harry Kane
De klassieke Engelse spits vertelde aan The Players’ Tribune over zijn opmars en doorzettingsvermogen.

Rusland en het WK

Hoe kwamen we ook alweer in Rusland terecht? Het geweldige Tifo Football legde in een karakteristiek prachtige video uit hoe het WK aan Rusland (en Qatar) werd toegekend.

Tifo Football over de toewijzing van het WK aan Rusland.

The New York Daily News had destijds de primeur over de corruptie bij de FIFA – de organisatie waarvan het bestuur op 2 december 2010 twee WK’s aan twee autocratieën (Rusland en Qatar) vergaf. Wegens de nieuwe privacywet is het stuk van de Daily News alleen in een kopie te lezen; SB Nation vatte het stuk destijds prima samen.

Rusland heeft overigens een buitengewoon matige ploeg – The Independent en The New York Times leggen uit waarom. Ja, ook nu ze 5-0 wonnen van Saoedi-Arabië.

De volgende WK’s

Het WK na dit WK zal worden gehouden in Qatar, het land dat de werknemers die het toernooi mogelijk maken, inhumaan behandelt. Kan de FIFA, en het toernooi zelf, de vele misstanden in deze landen overleven? Prospect Magazine beschrijft en betwijfelt dat.

Wat je er verder ook van vindt, een van de uitwerkingen van de toewijzing van het WK aan Qatar is dat het land een onwaarschijnlijk talentherkenningsprogramma heeft opgezet in Afrika. En dat een Belgisch clubje – Eupen – daar een hoofdrol in speelt.

Het WK na het WK in Qatar zal worden gehouden in de VS, Canada, en Mexico. Deze week wonnen die landen de race om de organisatie van het WK 2026. De Amerikanen zijn er in Rusland niet bij, ondanks dat kwalificatie niet zo heel moeilijk leek te zijn. The Ringer reconstrueerde het sportieve drama.

En het WK daarna - van 2030 alweer?

China ligt voor de hand. Het land investeert miljarden in het stimuleren van voetbal, iets waar James Montague goed over schreef. NRC Handelsblad had onlangs een boeiend stuk over de Chinese ambities en hoe Chinese spelers in Europa daar speelbal van zijn.

Daarvan kunnen we de komende jaren meer verwachten, zoals Knack beschrijft. Al zal dat misschien aan Nederland voorbijgaan - de Chinezen hebben vooral interesse in succes.

Meer lezen?

Hoe Duitsland wereldkampioen werd dankzij Daley Blind. De Duitse nationale ploeg is steengoed georganiseerd. Vier jaar terug schreef ik over het slimme werk achter de schermen van de Duitsers. Lees hier het stuk.

Hoe de FIFA resistent werd voor argumenten De FIFA is de wereldvoetbalorganisatie, en ook, onparlementair gezegd, een corrupte bende. Drie jaar geleden schreef ik over de moeilijkheid, zo niet onmogelijkheid, om de bond te hervormen. Sepp Blatter is weg. De vraag is - die ik destijds stelde - of het er beter op is geworden. Lees hier het stuk terug.