Goede Gesprekken
Februaristaking - Lex Bohlmeijer in gesprek met Mardjan Seighali
SoundCloud
Interview

Op 25 februari wordt traditiegetrouw in Amsterdam van 1941 herdacht. Die staking, destijds geïnitieerd door de Communistische Partij, was het enige massale en openlijke protest tegen de Jodenvervolging in bezet Europa.

De herdenking van de Februaristaking geeft nog altijd een inspirerend en belangrijk signaal om op te komen voor een ander en om waakzaam te zijn voor antisemitisme, racisme en uitsluiting.

Op uitnodiging van het voer ik over het thema De Ander. Wie is De Ander voor wie we willen opkomen? Is er een grens aan solidariteit? Hoe moet je omgaan met vijandschap?

Als het eind van de solidariteit in zicht komt

Mardjan Seighali zet zich met haar in voor mensen die hier in Nederland opnieuw moeten beginnen. En die beschouwd worden als ‘anders’. Want ze komen van elders. Ze wijst naar de geschiedenis en de herdenking en waarschuwt: zodra je mensen in hokjes plaatst, is het einde van de solidariteit in zicht.

Ze weet waar ze over praat. Seighali komt uit Iran en werd al op jonge leeftijd politiek actief. Veel tijd om te strijden voor haar idealen van vrijheid en gelijkheid kreeg ze niet. Na de Islamitische Revolutie van 1978-1979 werd ze opgepakt en belandde in de gevangenis door haar engagement.

Ze was 17 jaar, binnen in de gevangenis was ze afgesneden van alles en iedereen. Het betekende een keiharde les in overleven

Ze was 17 jaar oud, binnen de muren was ze afgesneden van alles en iedereen. Het betekende een keiharde les in overleven, in omgaan met pijn, onvrijheid, met de extreme onzekerheid van het niet weten of jij en je vrienden morgen nog zullen leven.

Dagelijks denkt ze aan die ervaring terug. En aan de mensen die er niet meer zijn. Het is een lang proces geweest om ermee te leren omgaan. Dat ze is gekomen tot waar ze nu is, dankt ze aan de liefde en aan de kansen die de Nederlandse samenleving haar bood. De moed om te leven haalt ze uit kleine dingen: genieten van de schittering van zonlicht in het water of een wandeling met een collega die haar eerste stappen zet in Nederland.

Verbinding in tijden van vijandschap

De herdenking van de Februaristaking heeft waarde voor Mardjan Seighali. Ze kan zich voor een klein deel inleven in wat mensen in de concentratiekampen moeten hebben doorgemaakt. Ze is trots dat ze zich niet voor het leven heeft laten breken en dat ze blijft zoeken naar verbinding. Ook in tijden van vijandschap.

Je kunt zelf vijandig worden, dat is de makkelijke keuze, vindt ze. De andere mogelijkheid is om je niet te laten meesleuren in negatieve energie. Ze wilde per se niet in de haat vervallen voor degenen die haar gemarteld hebben tijdens die anderhalf jaar gevangenschap. Haar vader leerde het haar: je hart is zacht, als je het vult met haat, dan wordt het een steen. Ze zegt: ‘Wraak is wat jouw leven breekt. De haat ontneemt je de vrijheid, want dan ben je niet wie je wilt zijn.’

Ze verzet zich tegen elke vorm van tweedeling – een splijtzwam in haar ogen, die de verdraagzaamheid op losse schroeven zet. De Ander bestaat niet, vindt ze. Wat ons bindt is niet waar we vandaan komen, maar de betekenis die we voor elkaar hebben. Van de wieg tot het graf worden we gedragen door de anderen.