Voor ieder wat waars

Boek, eBook en audioboek Voor ieder wat waars

Voor ieder wat waars

Wie het nieuws leest, de discussies op sociale media volgt en de debatten in de politiek bekijkt, kan haast niet anders dan concluderen dat waarheid haar zeggingskracht heeft verloren. Het gevolg: een samenleving zonder solidariteit, waarin we politiek en media steeds minder vertrouwen.

Met dit boek brengt filosoof Rob Wijnberg een krachtig medicijn tegen het cynisme en de gevoelde machteloosheid van deze tijd.

Bestel nu
  • ‘Zonder twijfel het belangrijkste boek van het jaar.’
    Marcia Luytenschrijver en columnist de Volkskrant
  • ‘Terwijl iedereen elkaar nu lijkt te bestoken vanuit 'bunkers van hun eigen gelijk', kondigt Wijnberg een nieuw tijdperk aan. Nooit gedacht dat Rob Wijnberg me zo kon opbeuren.’
    Gert-Jaap Hoekmanoud-hoofdredacteur NU.nl, hoofdredacteur NOS Sport
  • ‘Energiek, puntig, bevlogen.’
    Marjan SlobDenker des Vaderlands
  • ‘Scherp en noodzakelijk boek! Een welkom medicijn tegen pessimisme en polarisatie.’
    Elke Wissschrijver van Socrates op sneakers
portret Rob Wijnberg

Rob Wijnberg (1982) is filosoof en oprichter van De Correspondent. Hij was Journalist van het Jaar 2013 en schreef zes boeken, waaronder Nietzsche en Kant lezen de krant en En mijn tafelheer is Plato, waarvan samen meer dan 125.000 exemplaren zijn verkocht.

Foto: Frank Ruiter

Kom je naar de theatertour?

Geloven we nog in waarheid? Of geloven we alleen in onze eigen waarheid?

Deze herfst vertelt Rob Wijnberg in verschillende theaters hoe we allemaal onze eigen feiten kregen. En doet hij een voorzet voor een nieuwe waarheid, en voor een nieuwe tijdgeest. Het is een verhaal dat laat zien dat we samen tot ondenkbare verandering in staat zijn.

Kom je ook?

Over de voorstelling

In de media

Rob Wijnberg en Voor ieder wat waars kwamen voorbij in:

  • De Volkskrant: ‘De houding die de journalist vereist of verwacht van de wereld om hem heen, is niet de houding die hij zelf laat zien’
  • Trouw: ‘We dénken dat de polarisatie toeneemt’
  • FD: ‘Politici zijn niet allemaal schurken’
  • Filosofie Magazine: ‘Waarheid is een weefsel’
  • Dagblad van het Noorden: ‘Rob Wijnberg weet een uitweg uit de klimaatcrisis’
  • The Daily Move: ‘Waarheid is juist wat we delen’
  • Kunststof: ‘We zitten nu op de top van een welvaartsberg’
  • De Ongelooflijke Podcast: ‘Rob Wijnberg preekt het vooruitgangsgeloof’
  • BNR Baanbrekende Businessmodellen: ‘Het journalistieke businessmodel van De Correspondent’
  • NRC: ‘Waarom zijn pers en politiek zo uit elkaar gedreven?’
  • Tzum: ‘Wijnberg kraakt harde noten over de journalistiek’

Lees alvast een fragment: Waarom we het over waarheid moeten hebben

boekcover Voor ieder wat waars

Wat liefde is voor de mens, is waarheid voor de mensheid.

Net als liefde is waarheid een magnetische kracht – een kracht die ons aantrekt en ons kan samenbrengen. Die verschillen kan overbruggen, gedachten kan veranderen en kan zorgen voor diepgevoelde verbinding en gemeenschapszin.

Net als liefde is waarheid ook een raadsel – een mysterieus vergezicht dat we najagen en waar we naar streven, in de hoop dat ons verlangen ernaar wordt beantwoord. Een verlangen dat inspireert tot poëtische woorden en grootse daden, dat kan aanzetten tot compassie en verandering. En net als liefde is waarheid een belofte – de belofte dat, als we haar eenmaal hebben gevonden, ze ons bestaan zin en richting geeft. Dat ze helderheid in chaos zal scheppen en haar licht laat schijnen waar het donker is.

Maar net als liefde kan waarheid ook een destructieve kracht zijn. Wanneer ze niet langer wordt gedeeld, wordt ze een kracht die ons tegen elkaar opzet. Want net als liefde kan waarheid ook verloren gaan. Ze is dan niet langer een verlangen, maar een ontgoocheling, die ons cynisch en pessimistisch maakt. Die ons wantrouwend naar elkaar doet kijken en ons doet vluchten in kwaadaardige illusies en het eigen gelijk. Die ons influistert dat we worden bedrogen en dat we beter af zijn zonder elkaar.

Wie de geschiedenis van waarheid bestudeert, ziet dat mensen door de eeuwen heen vele betekenissen aan waarheid hebben toegedicht. Van een onbereikbaar mysterie dat de mens verlossing in een hiernamaals beloofde tot een mobiliserend vergezicht dat de mens deed geloven in een utopie op aarde. Van een verwoestend geloofsartikel dat de mens de wapens deed grijpen tot een emanciperende energie die de mens in opstand deed komen tegen onrecht en onderdrukking.

Waarheid gaat dan ook niet alleen over of iets ‘klopt’, of iets een ‘feit’ is, of iemand ‘gelijk’ heeft – de betekenis die de term tegenwoordig vaak heeft in het dagelijkse taalgebruik. Nee, waarheid is veel meer dan dat. Ze is de bril waardoor een samenleving naar de wereld kijkt. De bril die bepaalt wat zichtbaar is, of juist in nevelen blijft gehuld. De bril die bepaalt wat wij voor mogelijk of juist onmogelijk houden – wat we realistisch noemen of juist ondenkbaar. De bril die de werkelijkheid een bepaalde kleur geeft en bepaalt welke kant we met elkaar op kijken. Omhoog, naar de sterrenhemel? Omlaag, naar de grond? Naar onszelf, via een spiegel aan de wand?

Waarheid bepaalt zo mede of we ons als samenleving optimistisch of pessimistisch voelen, of we individualistisch of collectivistisch zijn ingesteld, onderdanig of zelfbewust, in onszelf gekeerd of openhartig, nostalgisch of juist toekomstgericht. Waarheid, zou je kunnen zeggen, is een maatschappelijke gemoedstoestand.

Wie de tijdgeest wil doorgronden, heeft dan ook geen beter ankerpunt dan de waarheid die een samenleving koestert. Want waarheid heeft grote invloed op de tijdgeest, zoals de tijdgeest ook enorme invloed heeft op onze waarheidsopvatting. Veranderende ideeën over wat waarheid is, waar ze zich ophoudt en hoe we haar kunnen vinden of begrijpen, gingen vaak vooraf aan de grootste maatschappelijke omwentelingen uit onze geschiedenis. En andersom hebben grote veranderingen in de maatschappij, zoals de ontdekking van nieuwe energiebronnen, de uitvinding van nieuwe technologieën of de opkomst van nieuwe vormen van communicatie, sterk bepaald hoe mensen waarheid door de eeuwen heen hebben opgevat.

Elke tijd kent dan ook zijn eigen gevecht om, aanval op of ophef over waarheid, ingegeven door de unieke problemen, dilemma’s en uitdagingen waarmee een samenleving zich op dat moment geconfronteerd ziet. Anders dan de oude Grieken hebben wij in de westerse samenleving geen grootse polemieken meer over de onsterfelijkheid van de ziel of over de goddelijke begeestering van objecten, zoals de oude Grieken niet de degens kruisten over de waarachtigheid van klimaatverandering of de gevaren van zelfdenkende computers. De strijd om waarheid is eeuwig, de inzet is altijd anders.

En ook vandaag de dag is er weinig dat de gemoederen zo bezighoudt als waarheid. Of het nu om de populariteit van complottheorieën gaat, de toegenomen verspreiding van nepnieuws en desinformatie, de opkomst van openlijk liegende politici, het tanende geloof in de wetenschap, het groeiende wantrouwen tegenover media, de haast religieuze invloed van influencers op hun online volgers, het vervagende onderscheid tussen ‘echt’ en ‘onecht’ door kunstmatige intelligentie, de constante strijd om ‘feiten’ op sociale media en in de politiek: bijna alle grote kwesties van nu draaien op een bepaalde manier om waarheid.

Daarom is waarheid, meer dan welk begrip ook, zo’n goede thermometer om onze maatschappelijke gemoedstoestand mee op te nemen. En wie naar die thermometer kijkt, ziet de temperatuur gestaag oplopen.

Nooit meer een boek van ons missen?

Met een boekenlidmaatschap van De Correspondent heb je al onze boeken als eerste in huis. Automatisch en zonder verzendkosten.

En draag je bij aan:

  • Onafhankelijke onderzoeksjournalistiek.
  • Duurzaam uitgegeven boeken.
  • Toegankelijke boeken voor iedereen.
Lees meer over het boekenlidmaatschap

Contact

Neem voor vragen, interviews met de auteur of recensie-exemplaren contact op met Andreas Jonkers via andreas@decorrespondent.nl.

Voor grote bestellingen kun je terecht bij uitgeefassistent Jessica Sies via uitgeverij@decorrespondent.nl.

Wil je Rob uitnodigen voor een lezing? Stuur dan een mailtje naar evenementen@decorrespondent.nl.

If you are interested in the (translation) rights for this title, please contact publisher Milou Klein Lankhorst via milou@decorrespondent.nl.

Colofon

Voor ieder wat waars. Hoe iedereen zijn eigen waarheid kreeg en hoe waarheid weer van ons allemaal kan worden
Door Rob Wijnberg
Een uitgave van De Correspondent
Verschenen op 19 september 2023

Omslagontwerp: Leon Postma
Illustratie auteur: Cléa Dieudonné
Redactie: Harminke Medendorp
Eindredactie: Andreas Jonkers
Correctie: Annelieke Tillema
Productie en zetten: Frank August
Drukken en binden: Tim Beijer Producties
Aantal pagina's: 192

Paperback | 22 euro
ISBN: 9789493254015

E-book | 11 euro
ISBN: 9789493254428

Audioboek | 14 euro
ISBN: 9789493254039

Voor boekhandelaren te bestellen via het CB:
De Correspondent BV
6362276

Bestel nu