Podcast: Een pijnlijk eerlijke blik achter de schermen van het gezin

Een meisje groeit op als enig kind en is zo eenzaam dat ze later alles op alles zet om een tweede kind te krijgen – zelfs wanneer dit betekent dat ze meerdere miskramen moet doorstaan.

Een kleine jongen verliest zijn vader, komt onder grote druk te staan om de man in huis te zijn en verzet zich zó sterk tegen deze rol, dat hij nu, een halve eeuw later, nog steeds niet goed ergens verantwoordelijkheid voor kan nemen. Ook niet voor zijn eigen dochter.

Het zijn slechts twee van de verhalen die we mochten opnemen voor onze podcast De tweede. We interviewden ouders en kinderen over wat het betekent deel uit te maken van een van de meest basale samenleefvormen die er zijn: het gezin.

Eén ding werd vrijwel altijd duidelijk: het nest waarin je opgroeit, draag je een heel leven met je mee

‘Op zoek naar het standaardgezin’, zo noemden we onze zoektocht. Maar de standaard konden we niet vinden – daarvoor liepen de verhalen die we hoorden veel te veel uiteen. Wel werd ons vrijwel altijd één ding duidelijk: het nest waarin je opgroeit, draag je een heel leven met je mee. Het stuurt je keuzes en je gedrag, ook, en misschien wel vooral, wanneer je zelf ouder wordt.

Geen baanbrekend inzicht natuurlijk, maar het is toch anders wanneer het in zulke gedetailleerde, grappige en ontroerende verhalen wordt gebracht.

We maakten zeven afleveringen, steeds met andere personages, over steeds een ander onderwerp, en deelden ook onze eigen ervaringen: allebei zijn we ouder, ook wij groeiden op met een broer (Jair) en een zus (Lynn). We zetten wat we hoorden en meemaakten af tegen de wetenschap – de psychologie van broers en zussen, de economie van het gezin, de sociologie van het ouderschap.

Heb je nog niet geluisterd? Hier vind je alle afleveringen bij elkaar.

Aflevering 1: De standaard

Het lijkt zo’n persoonlijke keuze – of je kinderen wilt, en zo ja, hoeveel. Maar is het echt een vrije keuze? Wat maken we onszelf allemaal wijs over de zin en onzin van gezinsuitbreiding? En als je vroeger werd gepest door je broer of zus, waarom kies je dan tóch voor een tweede? In aflevering 1: de onbewuste beelden en irrationele redenen achter een van de belangrijkste beslissingen in ons leven.

Aflevering 2: Stilte voor de storm

Een tweede zwangerschap is een soort tussentijd, een periode van vooruitzien én van afscheid nemen. In aflevering 2: wat gaat er verloren als er een kind bij komt? En bestaat er zoiets als een rozewolkmaffia? Met ongecensureerde verhalen over wat kinderen doen met de tijdsbeleving en het geluksniveau van hun ouders.

Aflevering 3: Oorlog

Ruziënde broers en zussen zijn zo oud als de mensheid. In aflevering 3: wanneer slaat normaal gekibbel om in een andere, gevaarlijkere vorm van rivaliteit? En wat doet al dat geruzie met kinderen, en met hun ouders? Over extreme jaloezie, babymeppers en een heuse hongerstaking uit protest tegen de komst van een nieuw gezinslid.

Aflevering 4: Het anti-voorbeeld

De bazige eerste en de losbandige tweede, het voorbeeld en de volger: stereotypen te over wanneer het op de rolverdeling binnen het gezin aankomt. Toch kan het ook heel anders lopen. In aflevering 4: hoe broers en zussen elkaar vormen (en hoe niet). Met het verhaal van een meisje dat wist te overleven binnen haar gezin door bij haar zus af te kijken wat ze vooral niet moest doen.

Aflevering 5: De eerste, de beste

De mens is een vergelijkend wezen. De meeste broers en zussen vergelijken zichzelf met elkaar, en de meeste ouders vergelijken hun kinderen onderling – zelfs als ze dat eigenlijk niet willen. In aflevering 5: wat betekent dat voor kinderen? En is er uiteindelijk iemand beter af, de eerste of de tweede? En wat betekent het voor de band tussen broers en zussen als ieder een eigen rol inneemt?

Aflevering 6: De tweede die niet kwam

Toen we lezers vroegen om hun verhalen over het gezinsleven, sprong één soort reactie eruit: die van mensen die alles op alles hadden gezet om het gezin in hun ogen ‘compleet’ te krijgen. In aflevering 6: waar komt dat vurige verlangen vandaan? En hoe erg is het om als kind alleen op te groeien?

Aflevering 7: De verwachting

Was het niet zo lang geleden doodnormaal dat broers en zussen voor elkaar zorgden, moeders thuisbleven met de kinderen en vaders bovenal de baas waren, tegenwoordig liggen de verhoudingen anders. Vaders helpen mee in het gezin, maar zijn hun autoriteit kwijt; moeders werken buiten de deur en zorgen, ook al gaat dat soms helemaal niet samen, en in de kinderen steken we meer tijd dan ooit. In aflevering 7: wat betekent dat voor onze verwachtingen van elkaar?