Luister naar de wereld waarin migranten terugkeren als ze Europa niet halen

Een jaar lang volg ik nu twaalf Nigeriaanse migranten die naar huis zijn teruggekeerd van een mislukte reis naar Europa.

Deze mensen hebben het volledige Europese grensbeleid aan den lijve ondervonden. Ze zijn op de Middellandse Zee gestopt door de met EU-geld gefinancierde Libische kustwacht. In door de EU gefinancierde Libische detentiecentra geplaatst. Op door de EU gefinancierde vluchten naar huis gezet. Hebben een door de EU gefinancierde re-integratiecursus gedaan. En zijn door de EU gefinancierde bedrijfjes begonnen om weer iets van hun leven in Nigeria te maken.

Deze mensen zijn onderdeel van een groeiende groep migranten die onderweg naar Europa op het EU-migratiebeleid botsen, en niet verder komen. In de afgelopen twee jaar zijn er enkele tienduizenden van deze gefaalde migranten bij gekomen – in Nigeria worden ze returnees, of terugkeerders, genoemd. En deze groep wordt alleen maar groter.

Een experiment met stemmen

Inmiddels schreef ik drie grote artikelen over de terugkeerders die ik een jaar geleden ontmoette op de eerste dag van hun terugkomst, op het vliegveld van Lagos, Nigeria. Ik zag met hoeveel schaamte hun terugkeer gepaard ging. Hoe moeilijk het was weer op eigen benen te staan. En welke hulp ze ontvingen van de Europese Unie.

In combinatie met audio hebben we van het drieluik een soort luisterreportage gemaakt

Die artikelen heb ik ook als luisterverhalen ingesproken. En samen met onze audioredacteur Jacco Prantl heb ik hier meer van gemaakt dan alleen een ingesproken drieluik. Want gedurende het jaar heb ik ook ontzettend veel audio opgenomen: gesprekken met de terugkeerders, presentaties tijdens de re-integratiecursus, voiceberichten die ik via WhatsApp van hen ontving.

In combinatie met die audio hebben we van het drieluik een soort luisterreportage gemaakt. Het is ons eerste experiment hiermee, maar volgens mij werkt het prachtig om de wereld waarin deze mensen leven véél dichterbij te halen dan ik in tekst ooit zou kunnen. En omdat je hun eigen stemmen hoort, leer je de terugkeerders veel beter kennen.

Aflevering 1: de aankomst

In de eerste aflevering zijn we op het vliegveld van Lagos, Nigeria, en maken we kennis met de terugkeerders. En met het beleid dat ervoor heeft gezorgd dat ze niet in Europa, maar terug in Nigeria zijn. We horen wat ze in Libië hebben meegemaakt en wat ze verwachten van hun thuiskomst.

Luister hier naar de eerste aflevering: de aankomst op het vliegveld.

Aflevering 2: de cursus

In de tweede aflevering zijn de terugkeerders een paar maanden thuis, en ontvangen ze van de Europese Unie een re-integratiecursus. Die bestaat uit traumaverwerking en lessen in ondernemerschap. We horen hoe belangrijk die cursus voor hen is – en waarom deze ook tot jaloezie bij hun vrienden leidt.

Luister hier naar de tweede aflevering: de cursus.

Aflevering 3: de bedrijfjes

In de derde en laatste aflevering blik ik na een jaar terug op de terugkomst van de twaalf terugkeerders. Ik zie hoe veel van de bedrijfjes, waarvoor de EU startkapitaal beschikbaar stelt, falen omdat er allerlei bureaucratische hordes worden opgeworpen. En ik zie hoe de meesten alsnog van een toekomst in Europa dromen.

Luister hier naar de derde aflevering: de bedrijfjes.

Ik ben van plan vaker met audio te gaan werken. Om de wereld van de vertrekkers, achterblijvers en terugkeerders – een wereld ver weg – nog dichterbij te brengen.

Hebben jullie nog feedback op deze eerste experimenten? Dan horen we dat heel graag!

Wil je op de hoogte blijven van mijn correspondentschap in Nigeria? Dat kan! Ik verstuur elke twee weken een mailtje waarin ik je op de hoogte houd van mijn werk, artikelen en onderzoek. Schrijf je hier in voor mijn nieuwsbrief

Meer lezen?

Hoe één lekke rubberboot het hele EU-migratiebeleid kan doen zinken Eind 2017 zinkt op de Middellandse Zee een bootje met 150 Afrikaanse migranten. Namens 17 overlevenden spande een groep juristen een rechtszaak aan, in de hoop het EU-migratiebeleid drastisch te hervormen. Een andere groep juristen stapte deze maandag om dezelfde reden naar het Internationaal Strafhof: de EU heeft de dood van ‘duizenden migranten’ op haar geweten, stellen ze. Lees mijn verhaal hier terug.

In Europa zijn mensen die migranten helpen niet langer helden maar criminelen Lang lieten de lidstaten van de Europese Unie hulporganisaties en vrijwilligers het werk doen dat ze zelf niet wilden opknappen: migranten redden en een slaapplaats aanbieden. Maar nu lopen mensen die migranten helpen het risico op een huiszoeking en een proces. Ook de VVD wil nu ook onderzoeken wanneer er sprake is van het aanzetten tot mensensmokkel bij reddingsacties op zee. Hier lees je het verhaal terug.