Beste,

Afgelopen week was ik in het hol van de leeuw. Op bezoek bij de instantie die ik de afgelopen jaren in zoveel artikelen heb bekritiseerd om hun migratiebeleid: de Europese Unie.

Op uitnodiging van Europarlementariërs Tineke Strik en Erik Marquardt mochten collega Giacomo Zandonini en ik in het Europees Parlement komen vertellen over Een buitenkans natuurlijk, om direct te spreken tegen de mensen die iets zouden kunnen veranderen aan het beleid.

Velen van jullie wensten me succes, en dat heeft geholpen. Het evenement was afgeladen – er moesten stoelen worden bijgesleept. In het publiek zaten natuurlijk Europarlementariërs (of hun medewerkers), maar ook Europese ambtenaren die voor de Commissie werken (zeg maar, de ministeries van Europa die het beleid maken), medewerkers van ngo’s, VN-organisaties, denktanks. De voltallige Brusselse migratiebubbel wurmde zich in de zaal.

Dat migratie juist nu zo’n hot topic is in Brussel, komt omdat de Europese bureaucraten volop aan het onderhandelen zijn over de nieuwe begroting van 2021-2027, waarin migratie een belangrijke rol gaat spelen, én de New Pact on Migration and Asylum, die dit voorjaar afgetikt zal worden.

Voor de volle zaal vertelden we over ons onderzoek naar Europese migratiefinanciering in Nigeria, over uit de gigantische hoeveelheid geldstromen, over de van Europese migratieprojecten die we opstelden en de die we daaruit trokken.

Maar bovenal legden we onze open vragen in Brussel neer – want volgens ons zijn het juist de beleidsmakers en controleurs van de Europese macht, die deze vragen zouden moeten stellen.

1: Wie houdt het overzicht?

Als het voor ons al zo moeilijk was om met drie journalisten en vijf maanden de tijd een overzicht te creëren van Europese migratiefinanciering naar één Afrikaans land – dan kun je je voorstellen dat dat voor een Europarlementariër met allerlei dossiers en nauwelijks tijd al helemaal onmogelijk is. Het gebrek aan democratische controle op deze geldstromen is dus gigantisch. Moet er niet een orgaan zijn dat dit overzicht wél houdt?

2: Welke projecten mogen betaald worden uit ontwikkelingsbudgetten?

Veel van de projecten om grenzen strenger te bewaken, of migranten terug te vliegen naar hun land van herkomst, worden betaald uit ontwikkelingsbudgetten. Is dat een goede besteding van ontwikkelingshulp? Helpt dat Afrikaanse landen zich te ontwikkelen? dat deze projecten ontwikkeling in West-Afrika juist vaak in de weg staan.

3: Wanneer zijn we tevreden?

Zijn we tevreden met minder aankomsten in Europa? Ook als dat betekent dat mensenrechten langs onze grenzen worden geschonden, en dat de migranten die niet aankomen op grotere schaal sterven in de Sahara? En hoe meten we dat minder aankomsten een gevolg is van onze financiering, en niet van, bijvoorbeeld, een burgeroorlog in Libië?

4: Hoe gaan we voorbij de crisis?

Europa staat nog steeds in standje crisis als het om migratie gaat. Terwijl de crisis van 2015, toen honderdduizenden Syriërs de Middellandse Zee overstaken, allang voorbij is. Die staat van constante stress zorgt ervoor dat we geen gesprekken voeren over de belangrijke zaken (denk: hoe gaat een vergrijzend Europa migratie slim inzetten), maar vast blijven zitten in symboolpolitiek.

Er was weinig ruimte voor vragen helaas, maar na afloop spraken we veel fans en critici – wat ontzettend nuttig was. In elk geval werd er geluisterd – of er nog iets mee gebeurt is natuurlijk een tweede.

En na afloop konden we het, ondanks al onze kritiek, niet laten om tóch nog even een selfie te nemen voor het hart van de Europese democratie.

Voor in de agenda: 18 februari

Zet het in jullie agenda: op dinsdag 18 februari om drie uur ’s middags (CET) zal ik op The Correspondent een internationaal gesprek modereren over alternatieven voor het huidige migratiebeleid.

Ik wil graag voorbij de kritiek gaan, naar concrete oplossingen: hoe kan het beter, waar kunnen we inspiratie vandaan halen, wat is politiek wellicht ook haalbaar? Ik nodig experts uit Europa, Afrika en Canada uit om mee te praten, dus hopelijk wordt het een heel interessant gesprek. Op basis van de discussie wil ik een constructief artikel maken over hoe dan wel.

Om mee te praten of te lezen moet je lid zijn van De Correspondent (of van The Correspondent natuurlijk). Ben je dat nog niet? Je kan het (NL) of (EN) worden!

Twee geweldige infographic verhalen

Voor wie dit weekend zin heeft in een verhaal waarin de kracht van online centraal staat: ik kwam deze twee prachtverhalen tegen.

Ruzie om de Nijl

Er wordt vaak gezegd dat de volgende wereldoorlog over water zal gaan. En in het stroomgebied van de Nijl zie je daar al een voorproefje van. Egypte en Ethiopië zijn in een flink conflict verwikkeld over toegang tot de waterbronnen van de Nijl. In werkt Al-Jazeera samen met ruimtewetenschapper Essam Heggy om de impact van megadammen in de Nijl te analyseren – op het milieu, maar ook op de geopolitiek van de regio. Aan de hand van prachtige satellietbeelden en grafieken laat deze productie zien hoe cruciaal de toegang tot water werkelijk is. Er zijn ook leuke miniquizzen – kun je bijvoorbeeld raden hoe zelfvoorzienend Nederland is op het gebied van water? Ik zat er ongeveer 80 procent naast...

‘Incidenten’ langs de grens

Hoeveel migranten precies sterven onderweg, weet niemand. Maar een minimum weten we wel: de International Organization for Migration (IOM) houdt al jaren een database bij van gemelde ‘incidenten’ langs migratieroutes. In zes jaar tijd registreerden ze wereldwijd 5.506 incidenten, waarbij tenminste 32.175 mensen stierven of verdwenen – verreweg de meesten in de Middellandse Zee. In komen die cijfers tot leven.

Tot slot...

... haalden we met ons onderzoek de media in verschillende landen. Van een vermelding in de tot een tot een van onze presentatie in Brussel.

Tot de volgende!