Onze 22 journalistieke favorieten van 2022

Wie 2020 en 2021 al dieptepunten vond (corona, anyone?), kende 2022 nog niet. Oorlog in Europa, recordinflatie, een stikstofcrisis  – de pandemie was nog maar het begin. Om wanhopig van te worden.

Juist daarom voelt het urgenter dan ooit om journalistiek voorbij de waan van de dag te bedrijven. Om het nieuws van perspectief te voorzien. Door mensen aan het woord te laten die ons helpen te begrijpen in plaats van te wanhopen. Door niet alleen oog te hebben voor problemen, maar ook voor oplossingen. Door ons niet blind te staren op incidenten, maar ook te kijken naar structuren die onze wereld bepalen.

Hieronder vind je een gevarieerde selectie van 22 artikelen, podcasts en speciale producties waarmee we in 2022 deze beloften hebben geprobeerd in te lossen.

Verhalen over onbekende maar invloedrijke werelden, zoals de containervaart (wist je dat 90 procent van al onze spullen per boot komt?). Verhalen die uitzoomen van de hype (een reconstructie van de mondkapjescrisis die eens niet om Sywert van Lienden draait). Verhalen die hoop geven (de stikstofcrisis oplossen: het kan echt). Verhalen die niet veroordelen, maar je helpen begrijpen (nee, zo gek is het niet dat boeren boos zijn).

En nog veel meer!

Namens de hele redactie wens ik je veel lees-, kijk- en luisterplezier toe. En, natuurlijk, een liefdevol én hoopvol 2023!

Rob Wijnberg

Hoofdredacteur

Het kán: de stikstofcrisis oplossen en de landbouw perspectief geven Vandaag presenteert Johan Remkes zijn bevindingen over de stikstofplannen van het kabinet. Vermoedelijk legt Remkes de nadruk op het verminderen van het aantal boerenbedrijven, en pleit hij voor innovatie om de stikstofuitstoot te verlagen. Maatregelen waarin de economische waarde van de landbouw voorop blijft staan – terwijl een bredere blik boeren pas écht perspectief geeft. Lees de analyse van Thomas Oudman

Je hoeft boerengeweld niet goed te praten om de wanhoop van boeren te begrijpen Al dertig jaar ligt de oplossing voor het stikstofprobleem voor het oprapen: krimp van de veestapel en minder kunstmest in de akkerbouw. Maar de politiek draaide al die tijd om de hete brij heen – en maakte het probleem alleen maar erger. Lees de analyse van Jelmer Mommers

Zo kunnen excuses voor het slavernijverleden de weg vrijmaken naar een gedeelde toekomst Wie nu nog precies de daders zijn, of de slachtoffers, is bijna 150 jaar na de feitelijke afschaffing van de slavernij niet meer te zeggen. Maar excuses voor het slavernijverleden is een eerste stap naar erkenning van de complexe gevolgen ervan, en naar heling. Lees het essay van Karin Amatmoekrim

Wie hard werkt komt er niet Als je gelooft dat je je maatschappelijke positie puur hebt verworven met hard werken, heb je het mis. Hoog tijd die mythe door te prikken. Lees het essay van Tim ‘S Jongers

Zonder zorg zijn we nergens Zonder zorg worden kinderen niet groot, zieken niet beter en houden gemeenschappen geen stand. Zorg is de voorwaarde voor alles – maar juist omdat het overal is, zien we het niet goed. En wat je niet goed ziet, kan je niet waarderen. Zo stevenen we af op een zorginfarct dat iedereen raakt. Lees het essay van Lynn Berger

Leg de rekening van de pandemie bij de vermogenden Bijna nergens in Europa is de belasting op vermogen zo laag als in Nederland. En de belasting op arbeid is juist hoog. Nu de pandemie de kloof tussen arm en rijk verder heeft vergroot, is het een goed moment iets aan deze oneerlijke lastenverdeling te doen. Lees de analyse van Simon van Teutem

Wat je ziet als je uitzoomt van #sywertgate. Reconstructie van een nationale mondkapjescrisis Kopen, kopen, kopen, luidde de politieke opdracht voor mondkapjes, zelfs nadat de inkopers zeiden dat dat allang niet meer nodig was. Het leeuwendeel van de beschermingsmiddelen ligt nog altijd te verstoffen in magazijnen. Waarom bleef de overheid maar mondkapjes inkopen? Welke rol speelden media en politiek daarin? En: was er eigenlijk wel een mondkapjestekort? Lees de reconstructie van Anne de Blok en Maurits Martijn

Hoe Khadija Arib een politieke thriller bedacht (en vrijwel iedereen haar geloofde) Een lek, een tweet, een storm van verontwaardiging. Het onderzoek naar het vermeende wangedrag van de vorige Tweede Kamervoorzitter, Khadija Arib, zette media en politiek op stelten. Veel rook, weinig vuur, zo blijkt. Lees de analyse van Jesse Frederik

ONTHULLEND: Waar rook is, is... vaak vooral rook Gooi wat politici, wat schijn van belangenverstrengeling, wat gewobde e-mails, wat suggestie van heimelijkheid en een paar ontstelde experts in de mixer en je krijgt nieuws dat perfect bij de tijdgeest past: complotachtige verhalen die ons gevoel bevestigen dat ‘ze’ in Den Haag niet te vertrouwen zijn. Maar dat wil niet zeggen dat het ook allemaal klopt. Lees de column van Rob Wijnberg

Lessen voor het Tinder-tijdperk: een doos liefdesbrieven uit de oorlog Tussen 1936 en 1943 ontving mijn oma genoeg liefdesbrieven van mijn opa om er twee grote margarinedozen mee te vullen. Ze bleven tot hun dood stapelverliefd op elkaar. Wat was hun geheim? En wat kunnen moderne geliefden daarvan opsteken? Lees het essay van Nina Polak

Alles draait om efficiëntie. Kunnen we ontsnappen uit de vierkante wereld? Vroeger was de aarde plat, daarna dachten we dat-ie rond was, maar de laatste tijd is de wereld steeds vierkanter geworden. Van de blokken in je agenda tot de kubusrugzak van de flitsbezorger: het efficiënte containerdenken is ons leven gaan beheersen. De vraag is: hoe ontsnappen we eraan? Lees het essay van Arjen van Veelen

De grote gids voor de beginnende veganist De bio-industrie is funest voor dier, mens en milieu. Daarom is veganisme in opkomst. Hoe begin je met plantaardig eten? En hoe houd je het gezellig? Deze gids helpt je op weg. Lees de gids van Jelmer Mommers

Waarom gynaecologische onderzoeken vaak zo k*t zijn Zeker een op de drie vrouwen heeft slechte ervaringen met gynaecologisch onderzoek: het doet pijn, de arts maakt lompe opmerkingen, of een seksueel trauma wordt getriggerd. Toch is er maar weinig aandacht voor dit probleem. Dat kan beter. Lees de analyse van Françoise Molenaar

Deze neuropsycholoog legt uit waarom leren begint bij nieuwsgierigheid Wie serieus neemt hoe onze hersenen werken zou het onderwijs radicaal anders inrichten, zegt hoogleraar sociaal-cognitieve neuropsychologie Harold Bekkering. Dan zou de nieuwsgierigheid van de leerling het uitgangspunt zijn, en niet het lesboek. Lees het interview van Johannes Visser

Nee, je bent niet goed zoals je bent Een fulltime carrière bestaat uit 2.000 werkweken. Hoe we die tijd besteden is een van de belangrijkste morele beslissingen van ons leven, maar op dit moment verspillen talloze mensen hun tijd in suffe, nutteloze of zelfs schadelijke banen. Er is een medicijn: morele ambitie. Lees de analyse van Rutger Bregman

De wooncrisis is veel meer dan een tekort aan betaalbare huizen Als het om wonen gaat, zet het kabinet vooral in op nieuwbouw, blijkt ook weer uit de Miljoenennota. Maar een huis is veel meer dan een dak boven je hoofd. Laat het woonbeleid daarom beginnen bij de vraag: wat hebben mensen nodig? Lees de analyse van Josta van Bockxmeer

Zo geweldig kan Brusselse betutteling zijn Waarom zou de Europese Unie zich bemoeien met banale dingen als stofzuigers, televisies, vaatwassers en autobanden? Welnu: omdat het werk van een handjevol Brusselse ambtenaren een hoeveelheid CO2 bespaart waar je u tegen zegt. Lees de analyse van Jesse Frederik

Doe niet zo stellig! Stelligheid domineert het publieke debat. Maar hoe hoor je dan de mensen die niet willen schreeuwen? Lees het essay van Sanne Blauw

Deze Ruslandkenner beantwoordt de belangrijkste vragen over de Oekraïnecrisis Wat gebeurt er precies aan de Russisch-Oekraïense grens? Wat staat er op het spel? En wat zegt dit spierballenvertoon over de macht van Vladimir Poetin? Ruslandkenner André Gerrits beantwoordt de meest prangende vragen over de Oekraïnecrisis. Beluister of lees de podcast van Lex Bohlmeijer

99 procent van het klimaatnieuws gaat over 0,04 procent van de atmosfeer: CO₂. Maar er hangt meer urgents in de lucht Klimaatverhalen gaan vooral over opwarming door CO₂-uitstoot, maar de verbrandingseconomie spuugt veel meer deeltjes de lucht in. Die zijn net zo goed van invloed op het klimaat, maar ook op het weer én de volksgezondheid. Maak kennis met: aerosolen.  Lees de analyse van Tamar Stelling

Oorlog, energietekort, woedende burgers: wat Nederland kwetsbaar maakt, hebben we zelf veroorzaakt Het lijkt of alle crises tegelijk komen. Oorlog in Europa, dreigend energietekort, onbetaalbaarheid van het dagelijks leven voor velen. Boerenwoede tegen het stikstofbeleid. Allemaal toeval is het niet. Nederland heeft zich te afhankelijk gemaakt van anderen. Politiek dagboek over een open land dat z’n overlegmodel mist. Lees de analyse van Marc Chavannes