/dc-useruploads-images/a04000094b164a7a83c63ac13211e605.png)
Na een lange werkdag gooi je geen kant-en-klaarmaaltijd in de magnetron, maar staat er luttele momenten na thuiskomst een bord vol vitaminen voor je klaar. Met dank aan de 3D-voedselprinter. Tijdens de zoektocht naar de toekomst van voeding in Nederland, waarmee het project Nieuw Nederland van Jelle Brandt Corstius deze week ook aftrapt, kwam dit sciencefictionscenario voorbij.
Hoe realistisch is het dat we straks onze maaltijden printen?
Allereerst, hoe werkt een voedselprinter eigenlijk? In principe op dezelfde wijze als andere 3D-printers: door het op elkaar leggen van heel veel dunne laagjes materiaal, maakt de printer een object. Het verschilt per techniek en per printer hoe dik de lagen zijn, van één millimeter tot soms zelfs maar een honderdste millimeter. Alleen zijn de cartridges van een voedselprinter gevuld met voedingsstoffen of gepureerde groenten.
Is dat de toekomst van ons eten: niet meer tien vieze vingers aflikken na het zwoegen op een zelfgemaakte taart, maar gebiologeerd toekijken terwijl de printer het werk doet? Verdwijnt het ambacht van de chef-kok? Weten we straks nog wel hoe we een ei moeten bakken? Kjeld van Bommel, onderzoeker bij TNO en Nederlands voedselprintexpert, denkt dat de printer het reguliere koken in ieder geval niet zal vervangen. ‘Zie het eerder als een inventieve keukenmachine, die de creativiteit in ons denken over voeding enorm kan vergroten. We kunnen experimenteren met smaken, vormen en samenstellingen die we nog niet kenden.’
Printer op het aanrecht
In Nederland is TNO koploper op het gebied van het printen van voedsel. Al sinds 2011 doet het bedrijf onderzoek, in de voetsporen van de prestigieuze Amerikaanse universiteiten Massachusetts Institute of Technology (MIT) en Cornell, pioniers op het gebied van 3D-voedselprinten. En nu, drie jaar later, is de printer voor het eerst ook buiten laboratoria te vinden. Bedrijven die in de voedselprinter een gat in de markt zien, schieten als paddenstoelen uit de grond. Zo is er het Britse bedrijf Choc Edge, dat een chocoladeprinter aanbiedt, en het Amerikaanse 3D Systems, dat met de Chef Jet producten van suiker en chocolade maakt.
Deze printers zijn vooralsnog luxeproducten, gericht op restaurants of patisserieën. Ze kosten duizenden euro’s en zijn slechts in staat tot het uitspuwen van zoete lekkernijen in gekke vormen. Printers voor op het aanrecht bij jou of mij thuis, die zomaar een warme maaltijd voor ons uitdraaien zijn er nog niet.
Maar die tijd zit er wel aan te komen. Het Spaanse bedrijf Natural Machines zegt halverwege 2014 met de Foodini te komen, die bijvoorbeeld ravioli kan printen. Blijft overigens geen goedkope aanschaf: ook dit exemplaar zal nog wel zo’n duizend euro gaan kosten.
Print honger de wereld uit
Of de Foodini ooit meer wordt dan een gadget voor de liefhebber, is moeilijk te voorspellen. Maar er zijn er die denken dat de printer niet slechts een speeltje wordt voor in de keuken. Ruimtevaartorganisatie NASA bijvoorbeeld gaf ingenieur Anjan Contractor uit Texas 125.000 dollar om een voedselprinter te ontwikkelen voor astronauten − het resultaat tot nu toe: een pizzaprinter. Contractor zelf ziet in de 3D-voedselprinter zelfs een revolutionaire oplossing voor het wereldvoedselprobleem: door wereldwijd elk gezin te voorzien van een printer, gevuld met voedingsstoffen die dertig jaar houdbaar zijn, denkt hij dat honger te bestrijden is.
TNO-onderzoeker Kjeld van Bommel zet daar echter grote vraagtekens bij. Volgens hem is het idee dat we honger de wereld uit kunnen printen een illusie: voordat er een maaltijd uit de printer komt, moet er immers eerst voedsel in. ‘Je kan niet uit het niets een broodje kaas printen.’ Bovendien verandert zo’n printer niets aan het achterliggende probleem van de ongelijke voedselverdeling in de wereld. Structurele voedselschaarste pak je met de methode van Contractor niet aan.
Bij TNO loopt een project in samenwerking met verzorgingstehuizen, gericht op het verbeteren van de kwaliteit van leven van ouderen met kauw- en slikproblemen
Toch denkt Van Bommel wel dat de voedselprinter op indirecte wijze kan bijdragen aan het verlichten van het wereldvoedselprobleem. Bijvoorbeeld door voedselverspilling in landen met overschotten te verminderen. ‘De printer verwerkt ook droge voedingsstoffen, die zijn veel langer houdbaar dan verwerkte producten,’ zegt Van Bommel. ‘Dus in plaats van een heel brood te kopen en de helft na een paar dagen weg te gooien, print je de juiste hoeveelheid brood uit op het moment dat je het nodig hebt.’
En niet alleen dat: de onderzoekers bij TNO kijken momenteel ook naar het printen met alternatieve eiwitten, bijvoorbeeld afkomstig uit algen. Op die manier willen ze aantrekkelijkere vleesvervangers maken, met andere texturen en vormen, die consumenten moeten verleiden van vlees over te stappen op vleesvervangers. ‘Als dat lukt, beperken we de vervuiling en energie-uitstoot van de intensieve vee-industrie.’
Mickey Mouse-spruitjes
Voorlopig ziet het er niet naar uit dat de voedselprinter honger in de wereld zal verhelpen. Maar het apparaat zou wel een belangrijke rol kunnen spelen in de gezondheidsverbetering van individuen. Door per maaltijd voedingsstoffen waaraan iemand een tekort heeft toe te voegen, kan de printer voeding maken die steeds beter aansluit op de behoeften van de individuele gebruiker.
Zo loopt bij TNO nu een project in samenwerking met verzorgingstehuizen, gericht op het verbeteren van de kwaliteit van leven van ouderen met kauw- en slikproblemen: zij hebben minder trek en plezier in het eten omdat ze aangewezen zijn op het eten van gepureerde voeding. Het gevolg is dat ze minder eten en niet genoeg voedingsstoffen binnenkrijgen. De oplossing? Stop gepureerde wortels in de voedselprinter, voeg er extra voedingsstoffen als calcium of eiwit aan toe en laat een zachte, verbeterde versie van de oorspronkelijke groente het apparaat uit rollen.
Ideaal voor ouders: spruitjespulp uitprinten in de vorm van Mickey Mouse. Wie weet zullen kinderen er dan wél van smullen.
Dit verhaal heb je gratis gelezen, maar het maken van dit verhaal kost tijd en geld. Steun ons en maak meer verhalen mogelijk voorbij de waan van de dag.
Al vanaf het begin worden we gefinancierd door onze leden en zijn we volledig advertentievrij en onafhankelijk. We maken diepgravende, verbindende en optimistische verhalen die inzicht geven in hoe de wereld werkt. Zodat je niet alleen begrijpt wat er gebeurt, maar ook waarom het gebeurt.
Juist nu in tijden van toenemende onzekerheid en wantrouwen is er grote behoefte aan verhalen die voorbij de waan van de dag gaan. Verhalen die verdieping en verbinding brengen. Verhalen niet gericht op het sensationele, maar op het fundamentele. Dankzij onze leden kunnen wij verhalen blijven maken voor zoveel mogelijk mensen. Word ook lid!
