/dc-useruploads-images/a3628f5b605a44e88bb1a5f95682d33d.png)
Daan Doesborgh is dichter van beroep. In alle jaren dat ik hem ken is zijn uiterlijk niet veranderd. Lang haar, ronde bril, slordige baard. Hij ziet er in zichzelf gekeerd uit, maar is sociaal. Ernstig, maar vooral ook geestig. Zijn oude-mannetjeslook is bedrieglijk.
Het is in zijn kringen algemeen bekend dat Daan het computerspel Minecraft speelt. Al jaren bouwt hij aan een virtuele wereld van mythologische proporties. Op een druilerige avond zit ik aan zijn keukentafel voor een rondleiding door wat hij, nogal prozaïsch, ‘Daanland’ noemt. Trek er maar een paar uur voor uit, heeft hij me van tevoren gezegd.
Eerder heb ik, bij wijze van research, Minecraft op mijn computer geïnstalleerd. Ik vind het tijd worden dat ik kennismaak met het culturele fenomeen dat sinds 2009 gespeeld wordt door miljoenen. En het worden er alleen maar meer. Minecraft is virtuele Lego, zo leggen de media het meestal uit, en als je niet oppast krijg je je kinderen er met geen stok meer achter vandaan.
Wat er op mijn scherm verschijnt, doet denken aan de eerste games die ik speelde: een schematisch landschap, volledig opgebouwd uit vierkante blokken.
Die blokken, zo ontdek ik na veel geklungel, zijn waar je je in Minecraft mee bezighoudt. Je haalt ze weg, graaft erin, zet ze neer, bouwt er je huis van of je piratenschip of je Starship Enterprise (The world is your oyster), zodat je je, wanneer de vierkante zon ondergaat, kunt verschuilen voor hoekige zombies, skeletten en creepers.
Wat je verder doet is aan jou. Dat is wat Minecraft bijzonder maakt. Het is een ultieme variant van een zogenaamde sandbox-game: er zijn weinig regels, de mogelijkheden zijn ongeveer zo eindeloos als het algoritmisch gegenereerde landschap.
Zulke eindeloosheid ben ik niet gewend. De spellen die ik als kind speelde hadden grenzen, regels en voorgeprogrammeerde verhalen
Spelers maken hun eigen spel, zoals je alles in Minecraft – van bed tot magisch zwaard tot volledig functionerend aquaduct – zelf maakt. De een kiest ervoor om in een team zombies te slachten, de ander bouwt heel Westeros na, weer een ander trekt er eenzaam op uit (al dan niet gevolgd door een miljoenenpubliek op YouTube) om à la Forrest Gump naar het einde van de ‘wereld’ te lopen.
Het kost me een paar uur om te begrijpen hoe ik de nacht doorkom in Minecraft (ik moet tenslotte zélf een boom omstompen en steen hakken om een schuilplaats te bouwen). Maar ik heb zeker een paar dagen nodig om me te realiseren wat er allemaal mogelijk is en hoe immens de virtuele ruimte is die het Minecraft Universum beslaat. Zulke eindeloosheid ben ik niet gewend. De spellen die ik als kind speelde hadden grenzen, regels en voorgeprogrammeerde verhalen.
Daan Doesborghs zwarte katten, Snuggle en Marie, zijn op het bureau gesprongen om geaaid te worden. Maar Daan en ik zijn verzonken in Daanland. We staan tussen het hoge gras, in een van de gegenereerde dorpen die hij heeft gevonden en gekoloniseerd. We kijken door de ogen van zijn avatar, een vierkante vent in Robin Hood-tenue. Daan, de grootgrondbezitter, verzekert me dat hij nobel is voor de gegenereerde dorpelingen – grootneuzige houten klazen, die voorgeprogrammeerd klaaglijk kreunen, alsof ook zij aandacht willen.
Als we het dorp verlaten doemt in de verte, blok voor blok, een nederzetting op. Van dichterbij blijkt het een kasteelcomplex met stenen torens, loopbruggen, hofjes, moestuinen en feestzalen. Een klein, verlaten Zweinstein; er is niemand in het kasteel. En er komt ook niemand behalve Daan, want hij speelt in Survival Single Player Mode.
De kasteelheer leidt me langs de kippen (niet voor de slacht, alleen voor de eieren. In Daanland worden alleen dieren gedood als het strikt noodzakelijk is!), de varkens, de paarden en de aardappelbedjes de enorme kelders in, waar de voorraden zijn, de stookfaciliteiten en de schatkamers.
Het dringt tot me door dat Daan het hele imposante bouwwerk, inclusief het geplaveide gangenstelsel waarin we ons nu bevinden, en alle functionerende machines daarin, steen voor steen (dat wil zeggen: blok voor blok) zelf geconstrueerd heeft. Delen van de architectuur heeft hij op ruitjespapier moeten uittekenen. ‘Zo’n nerd ben ik dan wel weer.’
Monsters vermalen om energie op te wekken
Daan werkt al aan Daanland sinds 2009, toen Minecraft nog maar net in alphaversie gelanceerd was door het Zweedse bedrijfje Mojang. Sindsdien speelt hij af en aan. Soms uren, dagen achtereen. Soms weken niet.
Hoe hij ontdekt heeft wat je nu precies moet doen in Minecraft? (Na mijn eigen eerste overleefde nacht in de game sta ik naast mijn bonkige lemen hut en denk: Wat nu, in godsnaam?) Veel uitproberen. En YouTube, natuurlijk.
Na de tour door het kasteel laat Daan filmpjes zien van zijn favoriete YouTubers. Een van hen legt zich toe op het bedenken en bouwen van fabrieksachtige constructen waarmee efficiënt grondstoffen gedolven en opgeslagen kunnen worden. Zijn zogenaamde ‘mob farm’ is een industriële kolos, honderden blokken hoog, waarin de monsters die het spel ’s nachts genereert worden vermalen om energie op te wekken.
De zwarte toren biedt een nogal omineuze aanblik. Dit is nog niks, zegt Daan. Hij voert me verder naar een niche van een heel andere orde: TheKoolNerd1 is slechts een van vele YouTubers die Minecraft hebben gebruikt om Auschwitz na te bouwen. We kijken hoe dezelfde grootneuzige dorpelingen die we eerder vrij in Daans dorp zagen rondbanjeren hier functionerende gaskamers in worden geleid.
Ja, Minecraft is een beetje als het internet zelf. Een voorbijvliegend uur YouTube wijst uit dat de eindeloze zandbak evengoed fascistische uitwassen faciliteert als vredige utopieën zoals Daanland.
Je kunt het zo gek niet googelen of er bestaat een video van. Type een beroemd gebouw in en er is wel een ijverige speler die het blok voor blok heeft nagestapeld. In talloze video’s is bovendien te zien hoe Minecraft op steeds grotere schaal wordt toegepast in het onderwijs om leerlingen vertrouwd te maken met bouwen en programmeren.
YouTube is essentieel voor hoe de game zich de afgelopen vijf jaar ontwikkeld heeft. Omdat het spel zelf veel mogelijkheden maar weinig regels en richtlijnen biedt, hebben spelers zich vanaf het begin tot elkaar gewend voor instructie, inspiratie en samenwerking. Met YouTube als voorkeurskanaal.
Een groot deel van de video’s toont spelers die hun eigen spel becommentariëren . We horen hun stem en zien wat zij op hun scherm zien. Sommigen video’s duren wel een uur en zijn tientallen miljoenen keren bekeken.
YouTubemiljonair
De hele wereld speelt niet alleen Minecraft. De hele wereld kijkt ook naar andere mensen die Minecraft spelen. Voor buitenstaanders nogal een mysterie, maar naarmate ik zelf bekender raak met het spel, worden de video’s zowaar interessanter.
Een opvallend YouTubegenre is de fanvideo, waarin Minecraft als het ware dient als productiestudio voor muziekclips, parodieën en animatieseries. Een groot deel van de stortvloed aan dit soort video’s lijkt gemaakt uit een liefde voor de blokkige esthetiek van het spel of als ode aan grote YouTubers als CaptainSparklez en Stampy Cat.
De video’s bevestigen de instantcultstatus die Minecraft geniet; in vele ervan wordt het spel zelf bezongen (of liefdevol gehekeld) of er wordt verwezen naar klassiekers uit het Minecraft-repetoire.
De vrijheid van Minecraft en YouTube, maar juist ook de begrenzingen van deze media, bieden ruimte en kader aan veel platte onzin, maar ook aan veel oorspronkelijkheid
Tot de Nederlandse grootheden behoort de dertigjarige David Harms, die sinds ongeveer drie jaar de kost verdient met zijn YouTubekanalen DusDavid en DusDavidGames. De laatste bestaat voor twintig procent uit Minecraftvideo’s, waarvan de populairste – een houtje-touwtjehiphopvideo met veel kubusvormige rappers – bijna anderhalf miljoen views heeft.
Over de telefoon (hoe old school) vertelt David me dat het grootste deel van zijn kijkers tussen de twaalf en de zeventien is. Op die groep stemt hij zijn toon af. Die is, zoals die van veel populaire YouTubers, hyperactief, vrolijk tot melig en doorspekt met onschuldige grapjes en milde scheldtirades (was het Amerikaanse televisie geweest dan had er aanhoudend gepiep geklonken).
Volgens David is Minecraft onmiskenbaar de eerste game die zo groot is geworden dankzij YouTube. De hele gemeenschapscultuur heeft het spel gemaakt tot wat het nu is.
Wat zijn jonge doelgroep echter precies beweegt om urenlang te kijken naar hoe anderen gamen, kan hij moeilijk onder woorden brengen. Zelf kijkt David geen Minecraft, maar wel andere, ‘volwassener’ games (zoals DOTA en League of Legends ). Vooral omdat hij daarin, wegens tijdgebrek, zelf nooit goed zal worden. Het produceren van video’s is tijdrovend – denk alleen al aan de ‘sets’ die blok voor blok moeten worden opgebouwd. In een video gaat soms dagen voorbereiding zitten.
Minecraftkunstenaars
Aan de telefoon refereert David, die zich liever bezighoudt met het maken van zijn video’s dan met ‘het gedoe’ eromheen (praten met belegen pers zoals ondergetekende) terloops aan zichzelf als kunstenaar. Het is als grapje bedoeld, maar er zit een kern van waarheid in. De vrijheid van Minecraft en YouTube, maar juist ook de begrenzingen van deze media, bieden ruimte en kader aan veel platte onzin, maar ook aan veel oorspronkelijkheid.
De filmpjes van zowel Stampy Cat als zijn maat iBallisticSquid (allebei een miljoenenpubliek van tieners) getuigen af en toe van een zeker artistiek talent of toch op z’n minst een verfijnd gevoel voor humor. Zo maakt Squid een Kleine Zeemeermin-parodie die mij harder deed lachen dan menig hedendaags komiek. En onder het hyperblije commentaar van Stampy Cat op zijn omzwervingen schemert intelligentie en originaliteit (oké, niet altijd). In zijn random map-video kun je, met een coulante blik, een soort hedendaagse Beckett herkennen.
Dat de kunstwereld ook interesse heeft in de virtuele blokkendoos bleek bijvoorbeeld toen MOMA Minecraft twee jaar geleden tentoonstelde, in een reeks gecanoniseerde games. In de vele niches van het Minecraftuniversum is bovendien ook plaats voor dichters, die zich niet alleen laten inspireren door Minecraft maar de game ook gebruiken voor poëtisch experiment:
Van Daan Doesborgh zijn op YouYube vooralsnog alleen video’s te vinden waarin hij we hem de conventionele dichter zien uithangen. Minecraften doet hij – afgezien van Snuggle en Marie – zonder publiek. Dat maakt de utopie Daanland wellicht beter te handhaven.
Avatars, het zijn net mensen
Dertig jaar geleden liep de eerste Avatar de virtuele wereld in. We kunnen inmiddels niet meer zonder deze verbeeldingen van onze persoonlijkheid. Futuristen zien er een stap in op weg naar een wereld waarin het menselijk lichaam overbodig is geworden. Niets is minder waar: onze avatars vertonen dezelfde behoeftes als wijzelf.
In deze drie geslaagde games moet je het verhaal zelf bij elkaar sprokkelen
Zijn het eigenlijk wel spelletjes? Zijn het misschien films? Of interactieve verhalen? In de games Gone Home, Dear Esther en Amnesia: The Dark Descent moet je zelf op zoek gaan naar het verhaal. Bij twee is dat verhaal ontroerend. Bij één ronduit eng.
Games zijn nu van iedereen (en dat vinden sommige gamers niet leuk)
De gamecultuur is aan het veranderen: ze wordt diverser en breder. En dat vindt niet iedereen even goed te verkroppen. Woedende gamers voerden de afgelopen weken een vuile online oorlog tegen mondige feministen en experimentele ontwerpers. Welkom in #GamerGate.
In deze Game of Thrones neem je alle belangrijke beslissingen zelf
Het Amerikaanse Telltale Games maakt met Game of Thrones de hooggespannen verwachtingen van de fans helemaal waar. En wordt het je toch te zwaar, dan kun je altijd nog bijkomen met het lichtvoetige Tales from the Borderlands.
Dit verhaal heb je gratis gelezen, maar het maken van dit verhaal kost tijd en geld. Steun ons en maak meer verhalen mogelijk voorbij de waan van de dag.
Al vanaf het begin worden we gefinancierd door onze leden en zijn we volledig advertentievrij en onafhankelijk. We maken diepgravende, verbindende en optimistische verhalen die inzicht geven in hoe de wereld werkt. Zodat je niet alleen begrijpt wat er gebeurt, maar ook waarom het gebeurt.
Juist nu in tijden van toenemende onzekerheid en wantrouwen is er grote behoefte aan verhalen die voorbij de waan van de dag gaan. Verhalen die verdieping en verbinding brengen. Verhalen niet gericht op het sensationele, maar op het fundamentele. Dankzij onze leden kunnen wij verhalen blijven maken voor zoveel mogelijk mensen. Word ook lid!
