Zaterdagochtend. Een bont gezelschap komt samen in een zaaltje op de campus van Universiteit Twente te Enschede. Ze zijn hier voor de Living on Mars-conferentie, georganiseerd door drie enthousiastelingen uit de achterban van MarsOne, de veelbesproken Nederlandse organisatie van ondernemer Bas Lansdorp (36). Hij wil vanaf 2023 mensen naar Mars sturen die daar vroeg of laat zullen sterven, omdat een terugkeer naar aarde technisch nog niet mogelijk is.

Ik heb afgesproken met Martijn Kroezen (39), één van de meer dan tweehonderdduizend kandidaten die zich wereldwijd voor de aanstaande missie hebben aangemeld, en die ik eerder voor De Correspondent

MarsOne zal Kroezen en de anderen in december laten weten of zij doorgaan naar de tweede ronde. Dan moet een realityprogramma à la Big Brother starten, waarna het publiek in 2015 bepaalt welke vierentwintig kandidaten het meest geschikt zijn om deel te nemen aan de missie. De vierentwintig uitverkorenen zullen zeven jaar lang worden getraind in afgesloten ecologische ruimtes en op Antartica, het gebied op aarde dat qua klimatologische omstandigheden het meest overeenkomt met Mars.

Kroezen, door zijn kandidatuur een bekende verschijning in Enschede, is er nog altijd van overtuigd dat hij de meest geschikte Nederlandse kandidaat is. 

Soort drone

Als we door de foyer wandelen, na onder meer te hebben gesproken met de Nederlandse natuurkundige en Nobelprijswinnaar ambassadeur van MarsOne – komt een andere Nederlandse kandidaat op ons af. Het is Iwan Tolboom. Tolboom vertelt dat hij onlangs ‘een bepaald soort drone’ heeft uitgevonden. Hij zou het concept hebben aangeboden bij de Europese ruimtevaartorganisatie ESA. ‘Ze zijn er serieus naar aan het kijken.’
 

Met het salaris dat Tolboom eenmaal op Mars zal verdienen, denkt hij zijn gezin prima te kunnen onderhouden

Tolboom heeft een vrouw en kinderen. ‘Nee hoor, geen enkel probleem om hen achter te laten. Mind you, het voortbestaan van de mensheid staat op het spel.’ Met het salaris dat hij eenmaal op Mars zal verdienen, denkt hij zijn gezin prima te kunnen onderhouden.

Hij is ervan overtuigd dat het heelal stikt van buitenaards leven. Op Mars kan de mens ‘een nieuw bewustzijn’ creeëren waarmee zij in staat is die levensvormen waar te nemen. ‘De achterblijvers op aarde zullen ons niet geloven, maar dat is dan lekker hun probleem.’ Als Tolboom is vertrokken zegt Kroezen dat er ‘een paar stekkertjes’ bij hem loszitten.

Dromen

Veel bezoekers dragen een T-shirt met het logo van MarsOne. Sommigen hebben bergschoenen aan, anderen sneakers. Vrijwel allemaal hebben ze een rugzak om. Bij de koffiebar zijn twee enthousiastelingen met geavanceerde Lego-robots in de weer.

De conferentie begint, we gaan een theaterzaaltje binnen. We vinden een plaats in het midden van de zaal; ik tel een man of tachtig. Smartphones komen tevoorschijn, laptops worden opengeklapt.

Een kale man komt het podium op. Het is professor Stefano Stramigioli, die aan de Universiteit Twente de vakgroep ‘Robotics and Mechatronics’ leidt en als adviseur aan MarsOne is verbonden. Stramigioli is voorzitter vandaag. Hij zegt dat hij van technologie en van dromen houdt. ‘Dromen zullen uitkomen, daar ben ik van overtuigd.’

Absolute noodzaak

Een paar jaar geleden werd hij benaderd door Bas Lansdorp, die vorig jaar samen met de bij European Space Agency (ESA) in Noordwijk werkzame natuurkundige Arno Wielders (40) MarsOne oprichtte. Stramigioli: ‘Ik ben een believer. Er zijn mensen die het niet ethisch vinden dat de Mars-reizigers niet terug kunnen, maar dat is totale onzin.’ Om ons heen beginnen mensen te joelen en te klappen.

‘De eerste gast,’ vervolgt Stramigioli, ‘is Bas Lansdorp himself, leider en initiatiefnemer van deze beweging.’ Lansdorp – een magere verschijning in colbert – stapt het podium op. Luid applaus, camera’s snorren, fototoestellen flitsen.

‘Ik ben een believer. Er zijn mensen die het niet ethisch vinden dat de Mars-reizigers niet terug kunnen, maar dat is totale onzin’

Een halfuur lang houdt Lansdorp zijn verhaal. Over de massale belangstelling voor zijn project, het onverwacht hoge aantal kandidaten dat zich heeft aangemeld en de ‘absolute noodzaak’ ons over het universum te verspreiden ‘teneinde de mensheid in stand te houden’.

Op een videoscherm verschijnen beelden van de toekomstige kolonie: een futuristisch, door robots op te tuigen kampement waar de eerste vier astronauten zullen wonen en hun voedsel, hoofdzakelijk bestaande uit paddestoelen en op algen te kweken schimmels, moeten zien te verbouwen. Lansdorp weet zeker dat de realityshow, waar Big Brother-bedenker Paul Römer heil in ziet, een succes zal worden. Daarmee zal de voor de missie benodigde zes miljard dollar terug te verdienen zijn, is de veronderstelling.

Investeerders

Daarnaast, zegt Lansdorp, is MarsOne druk met het aanschrijven van gefortuneerde zakenlieden, in de hoop op donaties. ‘Het zou geweldig zijn als figuren als Bill Gates en Carlos Slim meedoen.’ In ruil voor hun donaties zou de kolonie, die in de loop der jaren kan uitgroeien tot een heuse stad, hun naam kunnen gaan dragen. Lansdorp stelt zich voor dat die stad ‘Gatesville’ of ‘Slim City’ kan gaan heten.

Als Lansdorp klaar is mogen er vragen worden gesteld. Een oudere Poolse man - gekreukeld pak, sportschoenen - zegt in gebroken Engels dat hij een enthousiaste aanhanger is van het project en in Polen regelmatig wordt geïnterviewd. ‘Vooraanstaande wetenschappers en journalisten verklaren mij voor gek, ze noemen mij een oplichter.’

‘Het zou geweldig zijn als figuren als Bill Gates en Carlos Slim meedoen’



De Pool wil van Lansdorp weten wat hij moet zeggen als tegenstanders hem verwijten dat het initiatief, vanwege de onmogelijkheid om terug te keren, ‘onethisch’ is. ‘We dwingen niemand om naar Mars te gaan, zoals ook niemand gedwongen wordt de Himalaya te beklimmen,’ antwoordt Lansdorp. De Pool knikt en noteert het antwoord in een schriftje.

Morfine bij doordraaien

De volgende sprekers zijn twee geüniformeerde mannen van de marine: officier Mark Langbroek en vlootaalmoezenier en marine-psycholoog Marcel Puts. Langbroek vertelt dat er veel overeenkomsten zijn tussen het werk aan boord van een onderzeeër en het werk aan boord van een ruimteschip.

Puts is belast met de psychologische training van mariniers die in een duikboot op missie gaan. Hij zegt dat middels grondige selectie en uitgebreide ‘mentale trainingen’ een geschikte bemanning valt samen te stellen. Volgens hem is het aan boord van Nederlandse onderzeeërs nog nooit fout gegaan. ‘Wat als iemand desondanks doordraait?’ vraagt iemand in de zaal. ‘In het uiterste geval kan besloten worden tot het toedienen van morfine,’ antwoordt Puts.

Na de pauze wordt de door MarsOne geproduceerde documentaire One Way Astronaut vertoond, waarin Lansdorp wordt gevolgd op zijn reis langs Amerikaanse ruimtevaartbedrijven.

Hij bezoekt onder meer SpaceX in Californië, de onderneming van multimiljonair Elon Musk, die het PayPal-betaalsysteem ontwikkelde en tegenwoordig raketten bouwt omdat hij net als Lansdorp gelooft dat de mensheid het heelal zal gaan koloniseren. SpaceX ontwikkelt momenteel de Falcon Heavy, de sterkste raket ooit, die MarsOne wil aanschaffen om het benodigde materiaal op Mars te krijgen.
 

Onafhankelijkheid vanaf 2060

Na de film kunnen we kiezen uit drie workshops. Kroezen en ik melden ons aan voor de derde workshop, waarin deelnemers in groepjes bespreken hoe volgens hun de Mars-kolonisatie er de komende decennia uit zal zien.

We nemen plaats aan een tafeltje, tegenover Ton Schuckman en Bert Kaal, beiden lid van Explore Mars, een Nederlandse stichting die de publieke belangstelling voor kolonisatie van de planeet wil aanwakkeren. Schuckman is leraar natuurkunde op een middelbare school in Hoorn en al vanaf zijn twaalfde geïnteresseerd in Mars. Kaal is fulltime als ‘webmaster’ in de weer voor

De mannen hebben gehoord van Kroezen en zijn kandidatuur. ‘Jij bent een serieuze kanshebber,’ zegt Schuckman. Zelf had hij, net als Kaal, zich graag willen aanmelden. Maar Schuckman is te oud, net als Kaal, die vanwege zijn heupaandoening sowieso niet door de selectie zou komen.

Kaal noteert op zijn schetsblok enkele actiepunten. ‘Stralingsrisico beperken dmv implantaten of genetische manipulatie’ 

Aan het tafeltje ontspint zich een technische discussie. Er is geen zuurstof op Mars, en geen atmosfeer, waardoor het risico op stralingsziektes voor de mens levensgroot is. Kolonisten dienen zich om die reden, als de door robots aangelegde habitat te klein is, te huisvesten in ondergrondse lavatunnels.

Op het tafeltje liggen viltstiften en schetsblokken. Schuckman pakt een paarse stift en schetst de doorsnede van een lavatunnel. Kaal noteert op zijn schetsblok enkele actiepunten. ‘Stralingsrisico beperken dmv implantaten of genetische manipulatie,’ schrijft hij in zwierige oranje letters.

In 2030 kan er volgens Kaal dankzij de uitvinding van ‘een moleculaire printer’ worden voorzien in voedseltekorten. Tevens meent hij dat er ‘vanaf aarde aangevoerde konijnen’ moeten worden uitgezet, in verband met een mogelijk mineralentekort. In 2060, schat Kaal, zal Mars ‘de onafhankelijkheid’ uitroepen.

Als Kroezen een zwarte stift pakt en het jaartal 2250 in de kantlijn noteert, komt Stramigioli naast ons tafeltje staan. ‘Dat ziet er interessant uit, heren.’ Abrupt wordt de workshop afgebroken. Arno Wielders – natuurkundige en mede-oprichter van MarsOne - is gearriveerd. Iedereen haast zich terug naar het theaterzaaltje.

Mars-ideoloog

Wielders houdt een bevlogen toespraak. Over de fantastische mogelijkheden die de Falcon Heavy-raket biedt. Op het videoscherm komen de laatste technische snufjes op ruimtevaartgebied voorbij. We zien onder meer een opblaasbare habitat, die compact in de Falcon Heavy naar Mars kan worden vervoerd en die de kolonisten veel meer leefruimte biedt dan het concept waar tot op heden vanuit werd gegaan. Het publiek is onder de indruk, er wordt druk gefotografeerd.

Na Wielders’ betoog volgt een Skype-gesprek met Robert Zubrin, een in Amerika woonachtige Mars-ideoloog die de Mars Society oprichtte, waarvan Explore Mars zich na een interne ruzie afscheidde. Al jaren bepleit Zubrin, die vanachter zijn bureau in Boulder, Colorado, vragen vanuit het publiek in Enschede beantwoordt, kolonisatie van de planeet. Hij gelooft sterk in de plannen van Lansdorp en Wielders.

Rond een uur of zes is de conferentie voorbij. Adressen worden uitgewisseld, iedereen spreekt van een fantastische dag. Kroezen haalt zijn fiets van het slot. Ik vraag hem of we binnenkort samen in zijn achtertuin door zijn Newton-telescoop naar Mars zullen gaan kijken.

Kroezen wil dat graag. Maar Mars staat momenteel ‘ongunstig’. Pas in het voorjaar is de planeet in volle glorie te aanschouwen, als hij achter de zon vandaan is geschoven. We spreken af elkaar tegen die tijd opnieuw te ontmoeten.