Beste,

Wat als feit en fictie een liefdesbaby krijgen? Mogelijk ontstaat er dan een doorwrocht journalistiek verslag dat wegleest als een goede roman.

Fantaserend over hoe ik kan toewerken naar deze symbiose zat ik afgelopen weekend bij de vijftiende conferentie van de Vereniging van Onderzoeksjournalisten (VVOJ) in Maastricht.

Verhalendokter Henk Blanken, die voor over euthanasie en dementie schreef, was er ook. De journalist is vooral bekend van het prijswinnende artikel dat hij met vijf collega’s schreef. Bovendien is Blanken co-auteur van het Handboek verhalende journalistiek.

Journalisten verdrongen elkaar in een Maastrichts zaaltje om te horen hoe de verhalendokter een 9.000 woorden tellend stuk uit De Groene Amsterdammer zou verbeteren. Het ging om een verhaal van onderzoeksgroep Investico:

Tot hilariteit van sommige aanwezigen fileerde Blanken het lange stuk compléét. De taal (‘zulke zinnen kun je niet maken’), de verhaallijn (‘je moet kíézen’) en de intro van 900 woorden (‘véél te lang’) waren volgens Blanken voor verbetering vatbaar. Uiteraard schreef de dokter ook een medicijn voor.

Wat dit te maken heeft met mijn thema, oud worden?

Een zelfverkozen dood, ondanks dementie

De link is Blanken. Hij publiceerde dit weekend een mooi artikel in de Volkskrant. Het gaat over zijn vaste onderwerp sinds hij parkinson kreeg: euthanasie en dementie. ervoor dat naasten voortaan bepalen wanneer iemand met dementie (in het bezit van een euthanasieverklaring) toe is aan euthanasie.

Een gewaagd standpunt, dat door sommigen wordt uitgelegd als een ‘oplossing’ voor het toenemend aantal mensen met dementie.

Dat is niet wat Blanken voor ogen heeft. Het gaat hem om zelfbeschikking. Sterker: zíjn zelfbeschikking, als het veelkoppige dementiemonster zijn brein opeist.

‘De kerk staat leeg en God is dood, nietwaar? Dus verzekeren we ons, verwende individualisten in een hedonistische eeuw, van een milde dood alsof het een niet-goed-geld-terug-garantie is,’ aldus Blanken in mijn favoriete passage. Lezen!

Zelf opruimen voordat je sterft (en meer)

Onlangs is nóg een mooi verhaal gepubliceerd van een van onze freelanceschrijvers. Daan Borrel schreef met Doortje Smithuijsen in NRC Handelsblad over Fijn voor de nabestaanden én de opruimer zelf, stellen ze.

In Zweden hebben ze zelfs een woord voor deze praktijk: döstädning. En een boek, dat nu ook naar het Nederlands is vertaald. Het verhaal dat NRC erover schreef, maakt deel uit van een lezenswaardige serie over ouderen.

Fun fact: Borrel schreef eerder voor De Correspondent een mooie serie Met haar schreef ik dit artikel:

Dementie als doodsoorzaak nummer één

Dementie komt sinds 2013 als de belangrijkste Nederlandse doodsoorzaak uit de statistieken. Over dit onderwerp heb ik vaker wat laten vallen in mijn nieuwsbrief. Ik ben namelijk geïnteresseerd in hoe dementie als doodsoorzaak wordt gemeten.

De afgelopen weken verschenen er twee interessante publicaties over. De Volkskrant publiceerde over CBS’ nieuwe wijze van doodsoorzaken registreren en waarom dat invloed heeft op hoe ziekten, waaronder dementie, als doodsoorzaak uit de bus komen. Een week eerder publiceerde de krant een over dezelfde cijfers.

Ook ik keek de afgelopen weken hoe het zit met de statistieken. En kwam erachter dat de Wereldgezondheidsorganisatie bepaalt hoe de lijsten van de te vergelijken doodsoorzaken worden ingedeeld en hoe het CBS vervolgens de onderliggende doodsoorzaken achterhaalt.

Mijn conclusie tot dusver: dementie als doodsoorzaak nummer één ligt wellicht wat genuanceerder. Mijn indruk is ook dat het CBS dit niet beter had kunnen meten.

Hierover en meer schreef ik Een artikel volgt als ik alles over dit onderwerp begrijp, wat nog even kan duren omdat dit best wat uitzoekwerk vergt en ik nog bezig ben met een luisterdocumentaire (of: luisterdementaire). Bovendien wil ik mij eerst nog verdiepen in de toegang tot ouderenzorg voor mensen met een migratieachtergrond.

Dementie-tips van lezers

Waar zou ik zijn zonder de tips van jullie?

De afgelopen weken kwamen er weer veel, waarvoor dank! De volgende deel ik hier graag nog een keer:

  • Maarten tipte me Een online spel waarmee je kunt leren hoe je beter om kunt gaan met verschillende vormen van dementie. Je leert ook hoe je deze kunt herkennen. De Dementiegame is te spelen via dementiegame.nl (werkt niet goed in Safari, wel in Chrome) of te downloaden voor je smartphone als app voor Apple of Android.
  • Wat het CODA Museum in Apeldoorn, het Amsterdamse Stedelijk Museum en het Van Abbemuseum in Eindhoven gemeen hebben? Ze doen mee aan een speciaal programma voor mensen met dementie, die (samen met hun naasten) een rondleiding kunnen krijgen. Op Onvergetelijk, zoals dit museumprogramma heet, werd ik gewezen door Ellen. Meer weten over dit programma? waarin het programma gedetailleerd wordt uitgelegd. Onlangs onderzoekers van het VUmc dat het museumprogramma een gunstig effect heeft op mensen met dementie.
  • Gezichten van Dementie is een serie aquarellen die ik al eens tegenkwam toen ik op de koffie was bij Alzheimer Nederland. Maar, toen wist ik nog niet dat de serie zo heette en dat het het werk is van Audrey tipte mij dit, waarvoor dank. Het bijzondere is dat bij de schilderijen ook een boek en van Gijs Wanders hoort over de mensen met dementie van de schilderijen.

Tot zover mijn om-de-wekelijkse mail, tot gauw!

Hartelijk groetend,

Heiba

Wil je per mail op de hoogte blijven van de stukken die ik publiceer? Momenteel onderzoek ik hoe het is om te leven met dementie, met hulp van vijftien mensen met dementie die mij bijpraten via hun spraakdagboek. Klik hier voor de wekelijkse mail van de correspondent Oud worden