In de nacht van 17 juni 1972 vindt in Washington DC de inbraak aller inbraken plaats. Vijf mannen worden betrapt in het hoofdkantoor van de Democratische partij, de DNC. Telefoonlijnen zijn afgetapt, ladekasten opengebroken. De daders blijken banden te hebben met de Republikeinen en het Witte Huis van president Richard Nixon. Watergate. Misschien wel het grootste politieke schandaal uit de Amerikaanse geschiedenis. Nixon treedt af, samen met tientallen topambtenaren en hoge medewerkers.

Vierenveertig jaar later vindt er weer een inbraak plaats bij de DNC. Dit keer niet door sloten open te breken, maar door e-mails te versturen. Verschillende DNC-medewerkers en vooraanstaande Democraten worden tijdens gerichte aanvallen gehackt.

De gevolgen van deze inbraken zouden zo mogelijk nóg verregaander zijn dan die van beruchte voorganger Watergate. Niet alleen zouden de Russen van Vladimir Poetin achter de hack zitten; deze zou ook bewust zijn uitgevoerd om de Amerikaanse presidentsverkiezingen te beïnvloeden. En met succes: de digitale aanval had ten doel om de Democratische kandidaat Hillary Clinton te beschadigen en Donald Trump in het harnas te hijsen.

Watergate verbleekt bij deze politieke coup door het Kremlin - als het waar is.

Is het waar? Een explainer in drie vragen.

1. Over welke hacks gaat het?

In essentie hebben we het over twee verschillende hacks. Allereerst van de DNC. Daarbij slaagden de aanvallers erin om maandenlang door de virtuele netwerken van het kantoor te struinen. Tussen de vangst zaten onder meer zo’n twintigduizend e-mails, waaronder mailwisselingen tussen januari 2015 en mei 2016 van de belangrijkste DNC-medewerkers, met achtduizend bijlagen.

In juni vorig jaar lekte de eerste informatie naar buiten via verschillende sites. Vanaf juli waren alle e-mails doorzoekbaar op Er zat aardig wat vervelende informatie tussen voor de Democratische partij en Hillary Clinton. De e-mails maakten bijvoorbeeld duidelijk dat het partijestablishment een sterke voorkeur voor Clinton als presidentskandidaat had en niet voor Bernie Sanders.

De tweede hack was gevoeliger. In totaal werden er zo’n zestigduizend e-mails ontvreemd van John Podesta, de campagnemanager van Hillary Clinton. Ja, daar zaten risottorecepten en andere irrelevante informatie tussen, maar de mails gaven ook een indringend kijkje achter de schermen van de Democratische campagnemachine. Ook zaten er teksten tussen van lezingen die Clinton voor bankiers had gehouden en waar zij niet alleen immens hoge fees voor kreeg, maar waarin zij zich ook veel milder uitliet over Wall Street dan in publieke optredens. De Podesta-mails kwamen vanaf begin oktober naar buiten. Wederom via

publiceerde afgelopen dinsdag een fascinerende reconstructie van beide hacks. Hieruit blijken onder meer de knulligheid, slordigheid én laksheid van zowel de Democratische partij als de Amerikaanse instanties - vooral de FBI.

Over de aanvallers is de krant duidelijk. Dat waren de Russen. Dit was een georkestreerde Russische operatie, uitgevoerd door clubs rondom de Russische geheime diensten.

2. Hoe zeker is het dat de Russen de daders zijn?

Heel zeker, volgens alle Amerikaanse inlichtingen-en veiligheidsdiensten. ‘We believe, based on the scope and sensitivity of these efforts, that only Russia’s senior-most officials could have authorized these activities,’ schreven zij gezamenlijk in een op 7 oktober.

De analyse dat de Russen achter de hacks zitten, wordt ook gedeeld wordt door een aantal vooraanstaande cybersecurity-experts, zoals en

En naast The New York Times zijn veel media ervan dat het Kremlin achter de verschillende aanvallen zat. Sterker, The New York Times schrijft zelfs dat de media - waaronder ook zijzelf - door over de lekken te publiceren, ‘de facto’ een ‘instrument’ waren van de Russische inlichtingendiensten.

Het belangrijkste ‘bewijs’ is dat verschillende onderzoekers en experts sporen en tactieken van de aanvallers zeggen te herkennen van eerdere die in verband zijn gebracht met Rusland. Daarnaast heeft een van de mogelijke aanvallers op verschillende manieren verraden Russische banden te hebben.

Er zijn veel aanwijzingen dat de Russen achter de hack zaten, maar op dit moment is dat circumstantial evidence

Juist, dat is nogal indirect allemaal. Harde bewijzen voor de Russische rol zijn er niet. Althans, niet openbaar.

Hierbij zijn twee zaken op te merken. is het altijd moeilijk, zo niet onmogelijk, om met zekerheid de dader van een hack aan te wijzen. Een beetje hacker weet zichzelf goed te verbergen of juist een dwaalspoor achter te laten. Dit gaat zeker op voor professionele hackers die voor een geheime dienst werken.

Ten tweede komen veel uitspraken over de Russische betrokkenheid van de Amerikaanse inlichtingendiensten. En toegegeven, als er een partij is die wél bewijzen zou hebben voor de Russische betrokkenheid, dan zijn het de geheime diensten. Maar die maken die eventuele bewijzen niet openbaar omdat het, wel, geheime diensten zijn.

En dat maakt het voor de buitenwereld onmogelijk om de claims te verifiëren. Journalisten zijn vaak genoodzaakt om anonieme medewerkers van inlichtingendiensten op te voeren, zonder dat hun uitspraken gecontroleerd kunnen worden. Zoals bijvoorbeeld de claim dat Vladimir Poetin zélf de hele aanval heeft Dit is een ingewikkelde spagaat. Want het verleden heeft vaak genoeg laten zien dat informatie van geheime diensten niet altijd klopt of politiek geladen kan zijn.

Kortom, er zijn wel veel aanwijzingen dat de Russen achter de hack zaten en het bewijs dát er op dit moment ligt, is circumstantial evidence. De vraag is of er ooit keihard publiek bewijs zal komen.

Het is interessant om te zien hoe journalisten en experts hiermee omgaan. Sommigen vertrouwen de diensten genoeg om hun claims voor waar aan te nemen. Zo schrijft de bekende cybersecurityspecialist over het gezamenlijke persbericht van de inlichtingendiensten: ‘The [sic] do not accuse nuclear powers of interfering in the general election because of what they read in the morning horoscope. It is a safe assumption that there is evidence that was used to back up this statement, even if we, the public, do not get to see it.​’

Terwijl journalist van The Intercept niet begrijpt waarom er geen bewijzen worden gepubliceerd. ‘17 US intel agencies say they agree Russia tampered w elections, so releasing some evidence shouldn’t be controversial & aids public debate.’

3. En de gevolgen? Zijn de verkiezingen erdoor beïnvloed?

Allereerst: een direct aantoonbaar gevolg van de hacks was het aftreden van Debbie Wasserman Schultz als voorzitter van de DNC. Kort daarop trad ook het topmanagement van de DNC af.

Op de vraag wat de invloed van de hack was op de verkiezingen is het flauwe antwoord: dat is niet te zeggen. Het eerlijke antwoord: dat is echt niet te zeggen. Feit is dat de Podesta-mails de laatste maand voor de verkiezingen zeer veel media-aandacht hebben gekregen. Feit is dat de berichtgeving over de hacks overwegend negatief voor de Democratische partij en Hillary Clinton was. Feit is ook dat Donald Trump met zijn eigen Twitterpublicatiemachine de hacks enorm heeft uitgevent. Maar dat dit alles de verkiezingsuitslag heeft beïnvloed, blijft speculatie.

Een ander gevolg van de hacks is dat president Barack Obama zijn geheime diensten de opdracht heeft gegeven om de Russische rol bij de hacks en de verkiezingen te onderzoeken en hem de resultaten te rapporteren voordat hij het Witte Huis verlaat op 20 januari. Laten we hopen dat Obama ervoor kiest om eventuele bewijzen van de Russische rol publiek te maken.

En laten we ten slotte hopen dat een van de gevolgen van de hack van de DNC is dat politieke partijen beseffen dat zij een gewillig doelwit kunnen zijn voor hackers. Zeker in verkiezingstijd.

Kom naar Het Grote Privacy Experiment (nu ook in Gent!) Wat weten overheden en bedrijven over ons? Wat doen ze met die informatie? Na de verschijning van ons boek Je hebt wél iets te verbergen voeren we die discussie graag ook in Gent. Komt allen op 11 januari! Kom jij ook?

Meer lezen?

De uitkomst van de Amerikaanse verkiezingen staat al vast (ongeacht de winnaar) Ik weet niet in welk Amerika ik op 9 november wakker word. Ik weet wel dat het niet door de verkiezingsuitslag zal worden gevormd. De door Donald Trump gesteunde campagne van intolerantie en wit-racistisch geweld speelt een veel grotere rol. Lees het verhaal van Sarah hier terug Hoe tiranproof zijn de Verenigde Staten? De grote angst onder surveillance-experts en privacy-activisten: dat er iemand aan de macht komt in de VS met onfrisse ideeën over democratie en mensenrechten. En zo de macht krijgt over het geavanceerdste surveillancesysteem aller tijden. Relevanter dan ooit: stel dat Donald Trump kwaad in de zin heeft, wat kán hij dan? Lees mijn verhaal hier terug