In dit stuk wil ik een lans breken voor de Global Divestment Mobilisation. Ik kan me voorstellen dat je niet direct van je stoel springt als je dat leest. Een minder sexy naam voor een campagne was moeilijk denkbaar geweest.
En dan gaat deze campagne ook nog over het klimaat.
Ben je er nog?
Mooi! Want ondanks de slome naam wil ik een oproep doen om je aan te sluiten bij deze wereldwijde mobilisatie.
Het doel is eenvoudig: de financiële banden tussen publieke instellingen en de fossiele industrie doorsnijden.
Dat wil zeggen: geen musea meer die gesponsord worden door Shell, geen pensioenfondsen meer die jouw pensioengeld investeren in ExxonMobil, geen universiteiten meer die studenten laten werken voor de NAM.
Waarom? Omdat we onze klimaatdoelen alleen halen als we afscheid nemen van de fossiele industrie. Aangezien die nu nog in elke vezel van de maatschappij zit, moet er iets gebeuren.
Het goede nieuws is: deze week gáát er iets gebeuren en jij kunt meedoen. Scroll of klik direct naar beneden om te lezen hoe je je kunt aansluiten.
Waarom verdient dit initiatief steun?
Waarom je deze mobilisatie zou steunen? Daarvoor ga ik even terug naar 1896. Op de universiteit van Stockholm werkt op dat moment de Zweedse natuur- en scheikundige Svante Arrhenius aan een theorie. De uitstoot van broeikasgassen zoals CO2 kan ervoor zorgen dat de atmosfeer meer warmte vasthoudt, stelt Arrhenius. Warmte die normaal van het aardoppervlak wordt gereflecteerd en weer de ruimte in gaat, wordt door broeikasgassen teruggekaatst en blijft zo hangen in de dunne schil atmosfeer die de aarde omspant.
Nu we 120 jaar verder zijn, kunnen we zelf waarnemen dat de aarde opwarmt als gevolg van onze uitstoot. Volgens klimaatpanel IPCC is het ‘extreem waarschijnlijk’ dat menselijke activiteit de oorzaak is van de huidige opwarming. Vorig jaar sneuvelde het ene na het andere record. We weten inmiddels zeker dat we het stabiele leefklimaat dat de menselijke beschaving mogelijk maakte, aan het ontwrichten zijn.
Daarom kwamen in 2015 alle landen van de wereld in Parijs samen. Ze spraken met elkaar af dat de uitstoot tussen 2050 en 2100 naar nul moet en dat we de opwarming zouden proberen te beperken tot maximaal twee graden Celsius. In reactie op de dreigende klimaatontwrichting is een groene-energierevolutie op gang gekomen.
Er gaat nog steeds te veel geld naar fossiel
Maar. Een hele grote maar. Ondanks Parijs en ondanks de ontzagwekkend snelle groei van duurzame energie, hebben we op dit moment nog geen enkele harde garantie dat de landen van de wereld hun fossiele reserves – kolen, olie en gas – in voldoende mate onder de grond zullen laten zitten. Sterker: als we de nu al bekende reserves opgraven en verbranden, verspelen we iedere kans op een toekomstig veilig leefklimaat.
Alleen al de 200 grootste beursgenoteerde kolen-, olie- en gasbedrijven hadden in 2016 samen bijna 500 miljard ton aan potentiële CO2-uitstoot op hun balans staan - bijna de helft van wat we nog mogen uitstoten. En dat terwijl:
- deze bedrijven nog steeds nieuwe reserves aanboren. Shell bijvoorbeeld houdt nu al rekening met mogelijk catastrofale klimaatverandering, toch gaat het bedrijf verder met het zoeken naar méér fossiele energie;
- ruim 75 procent van alle fossiele reserves in handen is van staten, niet van private bedrijven.
Er gaapt kortom een enorme kloof tussen de ernst van het probleem, de afspraken van alle landen op aarde en de acties van fossiele energiebedrijven, die vasthouden aan hun oude bedrijfsmodel. In het huidige tempo zullen we tussen 2030 en 2045 de redelijke kans verspeeld hebben om de opwarming onder de twee graden te houden. Dan is ons ‘koolstofbudget’ op.
Indirect zijn wij daar allemaal een beetje verantwoordelijk voor. Door ons gebruik van fossiele brandstoffen, maar ook omdat we toestaan dat ons geld nog steeds in fossiele energiebedrijven wordt geïnvesteerd. Met name ons pensioengeld, dat belegd moet worden met oog voor de publieke zaak en toekomstige welvaart, wordt nu vaak nog gebruikt om olie, kolen en gas te winnen – brandstoffen die onze toekomst juist ondermijnen.
Tussen twee derde en vier vijfde van alle bekende fossiele brandstoffen moet in de grond blijven. Om dat haalbaar te maken, moeten we niet alleen een nieuwe energievoorziening opbouwen. We moeten de oude fossiele energievoorziening ook actief afbreken. Alle sectoren die nauwe banden hebben met de fossiele energievoorziening, moeten op termijn drastisch veranderen of verdwijnen.
Effectieve klimaatactie is nu: alle euro’s op groen
Sinds een paar jaar voeren activisten van de divestment-beweging campagne om te zorgen dat grote beleggers de fossiele industrie de rug toekeren. Mede dankzij hun doorzettingsvermogen, is een enorme kapitaalveschuiving van fossiel naar groen op gang gekomen.
Inmiddels hebben bijna 700 instellingen en bijna 60.000 particulieren - met een gezamenlijk vermogen van ruim 5 biljoen dollar - beloofd hun geld gedeeltelijk of geheel terug te trekken uit de fossiele industrie. Wat ze uit fossiel halen, kunnen ze herinvesteren in schone energie. Want slimme investeerders zoeken juist naar manieren om te verdienen aan de energietransitie.
In Nederland is tot nu toe vooral veel druk uitgeoefend op het grootste pensioenfonds: ABP. Dankzij de activisten van de Nederlandse Fossielvrij-campagne hebben de burgemeesters van Den Haag en Amsterdam ABP opgeroepen te stoppen met fossiele beleggingen.
Zo kun jij meedoen
Het doel van de Global Divestment Mobilisation is deze beweging kracht bij te zetten. Overal op aarde gaan deze week mensen de straat op om het einde van het fossiele tijdperk dichterbij te brengen.
In Nederland start de mobilisatie zondag met een evenement op het Maduroplein in Den Haag. Van maandag tot en met vrijdag zijn er op verschillende plekken in het land evenementen.
Je kunt je bij een van die evenementen aansluiten, of je kunt vanuit huis meedoen:
Vraag om een groen pensioen. Spaar je je pensioen bij een fonds dat nog in fossiele brandstoffen zit? De actiegroep Fossielvrij Nederland heeft een handig formulier gemaakt waarmee je een koersverandering kunt eisen. Invullen duurt een paar minuten. Je kunt natuurlijk ook direct contact opnemen met je pensioenfonds.
Neem een groene bank. Ben je nog klant bij een bank die leningen geeft aan nieuwe fossiele energieprojecten - een bank zonder uitgesproken idealen en navenant beleid? Overstappen is eenvoudig. De Eerlijke Bankwijzer laat zien hoe verantwoord jouw bank is en helpt je indien gewenst met overstappen.
Bel Apeldoorn. Een telefoontje of mailtje naar je verzekeraar kan helpen om ook het enorme vermogen dat de verzekeraars beheren versneld naar groen te verschuiven. Bij de Eerlijke Verzekeringswijzer kun je zien hoe goed jouw verzekeraar scoort. Als je ontevreden bent, kun je via de website direct een mail versturen met je klacht.
Gebruik je stem. Heeft jouw gemeente, universiteit of je favoriete museum nauwe banden met de fossiele industrie? Gebruik dan je stem om druk uit te oefenen.
Deze acties werken als we ze samen doen
‘Keer op keer blijkt dat de geschiedenis in beweging wordt gezet door grotere bewegingen, of we het nu hebben over de afschaffing van de slavernij of de totstandkoming van de democratie.’ Dat schreef Rutger Bregman twee jaar geleden, toen hij hier op De Correspondent de ‘Ik Stap Over Van Bank Week’ initieerde.
Dat was dé stap die iedere burger kon zetten om de financiële sector iets beter te maken. Eenvoudig en effectief, mits grote groepen mensen meedoen.
Dat geldt ook voor deze mobilisatie. Ik kan de clichés - dat we maar één aarde hebben enzo - achterwege laten toch?
Zegt het voort!
Meer lezen?
Dit is de succesvolste klimaatcampagne ooit (en jij kunt meedoen) Mainstream investeerders keren de fossiele industrie de rug toe. Ze komen in beweging door keiharde druk van de activisten van 350.org en hun divestment-beweging. Een portret van de succesvolste klimaatcampagne ooit - en hoe jij er zelf aan mee kunt doen. Deze analist weet het zeker: fossiele energiebedrijven hebben hun beste tijd gehad Kolen-, olie- en gasbedrijven zijn geen veilige investering meer. Pensioenfondsen moeten er zo snel mogelijk uitstappen en hun geld op groen zetten. Dan lopen ze minder risico én kunnen ze bijdragen aan de transitie naar duurzaamheid. Dat zegt financieel analist Mark Campanale. Luisteren: Deze 90-jarige veteraan vecht voor vrijheid zonder wapens Goos Blok is overtuigd pacifist. Niet omdat hij als jongen van dertien het bombardement van Rotterdam meemaakte. Maar omdat hij tijdens de dekolonisatieoorlog met Indonesië deelnam aan gewelddadigheden waar hij zich nog steeds diep voor schaamt.
Dit verhaal heb je gratis gelezen, maar het maken van dit verhaal kost tijd en geld. Steun ons en maak meer verhalen mogelijk voorbij de waan van de dag.
Al vanaf het begin worden we gefinancierd door onze leden en zijn we volledig advertentievrij en onafhankelijk. We maken diepgravende, verbindende en optimistische verhalen die inzicht geven in hoe de wereld werkt. Zodat je niet alleen begrijpt wat er gebeurt, maar ook waarom het gebeurt.
Juist nu in tijden van toenemende onzekerheid en wantrouwen is er grote behoefte aan verhalen die voorbij de waan van de dag gaan. Verhalen die verdieping en verbinding brengen. Verhalen niet gericht op het sensationele, maar op het fundamentele. Dankzij onze leden kunnen wij verhalen blijven maken voor zoveel mogelijk mensen. Word ook lid!