Beste,

Volgende donderdag staan zij met de koning op het van Paleis Noordeinde. Rutte III is bijna af.

Naarmate de laatste namen wordt het tijd voor de vraag: wat waren de criteria die sommigen aan een dienstauto hielpen, en anderen thuis lieten naast een stille telefoon?

Het moment van afrekenen is gekomen.

Definities van ‘kwaliteit’

In zijn rol van VVD-voorman zei Mark Rutte: ‘Mijn streven is de beste mensen te vinden. De verdeling man/vrouw is secundair.’

De beste mensen. Welke partijleider zal iets anders zeggen? Maar wie het lijstje ziet, vermoedt dat er meer speelt.

Een paar mogelijke overwegingen bij het aantrekken van

Deskundigheid en ervaring I: ministers

Deskundigheid en ervaring II: staatssecretarissen

  • Mark Harbers (VVD, Migratie) deed als Kamerlid financiën. Barbara Visser (VVD, Defensie) weet daar evenveel van als haar minister. Zij deed als Kamerlid verkeer.

Eerder goed gepresteerd: kennelijk niet vereist

  • Sander Dekker deed partij-ideologisch sloopwerk bij de publieke omroep, en modderde met de rekentoets op onderwijs.
  • Eric Wiebes (VVD) kreeg de Belastingdienst niet merkbaar op orde bij Financiën; nu gaat hij naar zijn oude ministerie van Economische Zaken.

Vertrouweling leider

  • VVD’ers Zijlstra, Dekker en Bruno Bruins (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) zijn vertrouwelingen voor Mark Rutte. Carola Schouten (ChristenUnie, Landbouw, Voedselkwaliteit en Regio) is dat voor haar partijleider Gert-Jan Segers, Kajsa Ollongren (D66, Binnenlandse Zaken) voor zowel D66-leider Alexander Pechtold als Rutte. Wouter Koolmees (D66, Sociale Zaken) voor Pechtold.

Lang in fractie/partij gezwoegd?

  • Dat is waarom fractievoorzitter Zijlstra Buitenlandse Zaken mocht uitkiezen - een typische beloningsbenoeming. Net als die van Tamara van Ark, vice-fractievoorzitter VVD, straks staats op Sociale Zaken.

Politiek (on)gevoelig op gevoeligthema

  • Klimaat bij een VVD’er, Veiligheid ondanks drie voortijdig vertrokken bewindslieden weer bij een VVD’er.

Bundeling tegenstrijdige thema’s

  • Carola Schouten gaat én Landbouw én Voedselveiligheid doen. Wiebes én Energie én Industrie én Klimaat.

Politieke ervaring

  • Dat blijken de meesten te hebben. Enkelen meer binnen hun partij dan in het parlement. Alleen het CDA durft met Wopke Hoekstra op Financiën talent van bijna - hij is senator - buiten de politiek aan te trekken.

Te onafhankelijk? Dan kom je er niet in.

  • Kamerlid Pieter Omtzigt, CDA-stemmentrekker, is een te goede controleur van de macht.
  • Als het om kennis en ervaring ging had de VVD Han ten Broeke kunnen opstellen bij Buitenlandse Zaken.

Parlementair stelsel

Vrolijk getimed was de publicatie deze week van een van de Staatscommissie parlementair stelsel. Voorzitter Johan Remkes uitte kritiek op de huidige kabinetsformatie.

Stemmen in maart, negen maanden weinig of niets horen, en dan een dichtbedrukt regeerakkoord met beslissingen voor drieënhalf jaar, dat is democratisch niet aantrekkelijk.

De commissie signaleert vier zwakke schakels van de parlementaire democratie:

  1. Politiek kan besluiten nemen die slechts door een minderheid van de bevolking worden gedragen. Coalitievorming kan dit versterken.
  2. Gering vertrouwen in de politiek bij een deel van de bevolking.
  3. Kiezers hebben beperkt invloed op de kabinetsformatie.
  4. Steeds minder kiezers zijn via lidmaatschap van een politieke partij betrokken bij de politiek (nu 2,3 procent van de kiesgerechtigden).

De commissie werd ingesteld nadat vooral de VVD de hinderlijke rol van de Eerste Kamer tijdens het kabinet-Rutte II ter discussie wilde stellen. Zij moet advies uitbrengen vóór 1 januari 2019.

Europa in actie

Dwars door zijn timmerwerk aan een nieuw kabinet moest premier Rutte naar Brussel. Daar zouden de regeringsleiders praten over Brexit en hoe de Unie effectiever kan worden na het vertrek van de Britten.

In het regeerakkoord staan trouwe woorden gewijd aan de EU. Het lijkt erop dat de politicus Rutte zijn eigen Europese ambities niet wilde schaden en hem de D66-taal wel goed uitkwam.

Maar een Nederlandse voor Europa staat er niet in. Terwijl de Franse en de Duitse leiders wel stappen willen zetten. Er spelen die om een antwoord vragen.

Hele Onderwijs in actie

De onderwijsministers krijgen het druk. Docenten in het basisonderwijs zijn allerminst tevreden gesteld door het extra geld dat hen via het regeerakkoord toekomt.

Intussen zijn in het mbo, voortgezet en hoger onderwijs ook in actie gekomen.

In het valt op dat een aantal universiteitsbesturen de roep om steunen.

Het wordt de vraag in welke mate de kersverse voorzitter van de hoger onderwijslobby VSNU, oud-VVD-Kamerlid Pieter Duisenberg, zijn achterban Het regeerakkoord volgt zijn lijn: minder pretstudies en meer gestuurd geld voor ‘rendabele, exacte’ vakken.

En ten slotte...

...Deze week werd pas in bredere kring dat de behoorlijk terrein verliest. Het neoliberale leeft!

Wil je op de hoogte blijven van mijn artikelen? Elke zaterdag mail ik een Politieke Weekbrief waarin ik samenvat wat me de afgelopen politieke week opviel en wat er staat te gebeuren, in Nederland, Europa en de VS. Wil je die ontvangen en mijn Politieke Dagboeken en andere verhalen in je inbox krijgen? Meld je dan aan! Schrijf je hier in!

Correctie: In een eerdere versie stond de naam van staatssecretaris Mark Harbers verkeerd (Frank Harbers). Dit is aangepast.