/dc-useruploads-images/0dc64823fe094f568bbcdca6c9b55e18.png)
Nog altijd beheren boeren bijna de helft van het landoppervlak in de Europese Unie. Nog altijd slokt de landbouw een kleine 40 procent op van het EU-budget.
De Europese landbouwpolitiek heeft een enorme invloed op hoe ons landschap eruitziet, op hoe rijk onze natuur is, hoe gevarieerd het eten op ons bord en hoe succesvol de strijd tegen klimaatverandering verloopt.
Toch woedt er nauwelijks een publiek debat over het zogeheten Gemeenschappelijke Landbouwbeleid (GLB). Natuurlijk, de term alleen al suggereert een zompig moeras van beleidsproza waarin niemand zich graag verdiept. Zeker, er zijn zoveel onze landsgrenzen ontstijgende onderwerpen die aandacht opeisen, zoals de Brexit en migratie. Maar het blijft doodzonde dat er in het openbaar zo weinig debat is over hoe we al die miljarden voor de landbouw het beste kunnen besteden.
Jarenlang bezworen politici in de EU dat het roer radicaal om moest. Maar alles bleef bij het oude
In een vorig leven schreef ik een stuk over het ‘zevenkoppige monster’ van het Europese landbouwbeleid. Jarenlang hadden politici bezworen dat het roer radicaal om moest. Dat boeren op eigen benen moesten staan in plaats van uit de subsidieruif te eten. Dat ze hooguit nog geld moesten krijgen voor echt duurzame landbouw en voor maatschappelijke diensten als landschapsbeheer. Maar toen het er in 2013 op aankwam en in Brussel de koers voor de daaropvolgende zeven jaar werd uitgestippeld, bleef alles min of meer bij het oude.
Op dit moment buigt de EU zich opnieuw over de toekomst van de landbouw. Gaat dit keer het roer wel om?
Op naar een duurzame landbouw?
In dit stuk onderzocht ik hoe landbouw duurzamer kan worden en wat de kansen zijn dat de EU dit proces dit keer wél effectief kan stimuleren. Je kunt het nu ook beluisteren:
Daarnaast sprak ik nog twee verhalen in over de Europese landbouwpolitiek. Samen vormen ze mijn voorleesdebuut op De Correspondent. Soms wil je lezen, soms wil je luisteren – en daarom publiceert De Correspondent de komende weken eerder verschenen stukken in audiovorm.
Al luisterend zul je ontdekken dat ik optimistisch ben over de mogelijkheden van een andere, groene landbouw, maar niet overloop van hoop dat Brussel daarbij een steun in de rug zal zijn.
Het is evenwel te vroeg voor een eindoordeel. De onderhandelingen tussen Commissie, Parlement en lidstaten lopen nog volop. Het is zelfs niet zeker of ze voor de Europese verkiezingen van voorjaar 2019 afgerond zullen zijn.
Als er markante ontwikkelingen zijn in die onderhandelingen, zal ik daar zeker verslag van doen in vervolgstukken en in mijn brieven uit Brussel.
Eten is zingeving
Intussen blijft het natuurlijk van belang te blijven nadenken over welke kant het op moet met de Europese landbouw. Dat deed ik in dit gesprek met Michiel Korthals, die aan het einde van zijn loopbaan als hoogleraar toegepaste filosofie aan de Universtiteit van Wageningen al zijn ideeën over landbouw en voedsel uitwerkte in een waardevol boek.
Zijn slotsom: door de huidige vorm van landbouw is een diepe kloof ontstaan tussen de producenten en de consumenten van ons voedsel. Daardoor zijn we zowel van ons dagelijkse brood als van de natuur vervreemd. Dit bedreigt ons levensgeluk. Hoog tijd om de band met ons eten te herstellen door een nieuwe vorm van agro-ecologische landbouw.
De meest onderschatte bedreiging voor de natuur
Een van de problemen die Korthals aansnijdt, is dat in de prijs van voedsel in de supermarkt de gevolgen van de grootschalige productie – zoals kunstmest en pesticiden in oppervlaktewater, bodem en lucht – niet zijn meegerekend.
En de prijs van die neveneffecten is hoog. In het derde luisterverhaal verdiep ik me in de gevolgen van het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen voor mens en natuur.
Op papier beschikt de EU over prachtige wetgeving die moet voorkomen dat schadelijke bestrijdingsmiddelen op de markt komen. Ook staat zwart op wit dat de lidstaten het gebruik van pesticiden moeten terugdringen. In mijn stuk onderzoek ik waarom de kloof tussen de mooie woorden op papier en de grijze werkelijkheid zo groot is.
Ook deze race is nog niet gelopen. Een speciale commissie van het Europees Parlement deed aanbevelingen om die kloof te dichten. Maar of en hoe die de politieke arena overleven, is nog ongewis. Ik zal deze schermutselingen op de voet volgen en naar de pen grijpen als er iets markants over is op te tekenen.
Want al mag het strijdgewoel in Brusselse zaaltjes en achterkamertjes een ver-van-ons-bedshow lijken, de uitkomst van al deze gevechten over hoe we de landbouw financieren en hoe we met pesticiden omgaan, zijn van nauwelijks te overschatten belang. Voor het landschap waarin we vertoeven, het voedsel dat we eten en de lucht die we inademenen.
Dit verhaal heb je gratis gelezen, maar het maken van dit verhaal kost tijd en geld. Steun ons en maak meer verhalen mogelijk voorbij de waan van de dag.
Al vanaf het begin worden we gefinancierd door onze leden en zijn we volledig advertentievrij en onafhankelijk. We maken diepgravende, verbindende en optimistische verhalen die inzicht geven in hoe de wereld werkt. Zodat je niet alleen begrijpt wat er gebeurt, maar ook waarom het gebeurt.
Juist nu in tijden van toenemende onzekerheid en wantrouwen is er grote behoefte aan verhalen die voorbij de waan van de dag gaan. Verhalen die verdieping en verbinding brengen. Verhalen niet gericht op het sensationele, maar op het fundamentele. Dankzij onze leden kunnen wij verhalen blijven maken voor zoveel mogelijk mensen. Word ook lid!
