Beste,

In deze laatste politieke weekbrief vóór de jaarwisseling: President Donald Trump verliest de laatste volwassene in het Oval Office. Minister van defensie Jim Mattis geeft er na twee jaar de aan.

Hij zag het als zijn taak het Pentagon te beschermen tegen onbesuisde beslissingen van de president. Bovendien wilde hij betrouwbaar omgaan met bondgenoten.

In zijn geeft Mattis aan dat de president een minister verdient die het meer met hem eens is. Lees: die even roekeloos omgaat met partners en tegenstanders.

Trump ontsloeg kortgeleden een andere oud-generaal, stafchef van het Witte Huis John Kelly en iets langer geleden zijn minister van Buitenlandse Zaken, oud-Exxon-topman Rex Tillerson.

Het verloop van zijn toppersoneel is ongekend in de Amerikaanse verhoudingen. De is wat Donald Trump ‘home alone’ gaat uitspoken. Maar goed dat het nieuw gekozen Huis van Afgevaardigden in januari voor wat nieuw tegenwicht kan zorgen.

De Nederlandse minister van Defensie, Ank Bijleveld, noemde het vertrek van Mattis Hoe een hardliner toch nog een soort van gewaardeerd werd hier.

Trump, Brexit, Gele Hesjes

Trump dreigt de begroting niet te tekenen als het (nu in beide Huizen door Republikeinen gedomineerde) Congres geen geld voor de Mexicaanse wil vrijmaken.

Hij wil zijn verkiezingsbelofte nakomen dat zo’n muur er komt. Mexico zou betalen, maar dat is nog niet gelukt. Ik denk dat Trump heel ver kan gaan met het opblazen van de (rechts)staat zolang hij zijn achterban maar de indruk blijft geven dat hij hun stem is.

Wat dat betreft is de overeenkomst met de Leave-stemmers in het Britse Brexit-referendum van 2016 en de Gele Hesjes in Frankrijk dit najaar treffend. Ik schreef er over in onze serie wat ik leerde van Brexit.

De discussie tussen De Correspondent-leden eronder is intensief en zoekt onder meer naar plaatsen en manieren om zonder schade aan te richten de boodschap duidelijk te maken aan machthebbers dat het zo niet verder kan. Veel gele voorstellen. En secondenlijm bij brievenbusmaatschappijen.

In Frankrijk lijkt het gele hesjes-protest toch maar kerstvakantie te nemen. In het FD een interessant vraaggesprek erover met de socioloog President Macron deed met zijn gevoel en daden niet wat zijn verstand wist dat nodig was: begrijpen wat het is om de boot van de welvaart te zien wegvaren.

Over hetzelfde complex was verhelderend in NRC: ‘De keuzes voor onze Europese samenlevingen worden hoe dan ook harder, tragischer. We kunnen ze niet meer op de rest van de wereld afwentelen, noch voor ons uit schuiven: de toekomst schiet niet langer te hulp.’

O ja, het klimaat

De toch al vale glans was er wat van af: het Klimaatakkoord dat vrijdag zou worden gepresenteerd was alleen maar een aanzet tot, een concept. Het moest het bovendien doen zonder de handtekeningen van de milieu-organisaties en het FNV.

Zonder CO2-belasting zullen de voorlopig bereikte afspraken niet effectief zijn, vinden de afhakers. Bovendien betaalt het vervuilende bedrijfsleven de rekening onvoldoende.

Het kabinet kwam donderdagavond met de bijeen om zijn bijdrage aan het concept te bepalen. Sinds Urgenda in hoger beroep won, moet het kabinet volgend jaar echt maatregelen treffen om de uitstoot van broeikasgas te beperken.

Het Planbureau voor de Leefomgeving ene het Centraal Planbureau zullen het nu bereikte doorrekenen. In Den Haag wordt verwacht dat het kabinet daarna pas pijnlijke maatregelen zal aankondigen, áls die er komen, en waarschijnlijk na de Provinciale Statenverkiezingen van 20 maart.

De voor een zijn er wel. Vóór de volgende zomer moeten de plannen definitief worden.

Eerste Kamer en meer democratie

De staatscommissie-Remkes adviseerde eind vorige week o.m. om de Eerste Kamer het recht te geven wetsontwerpen terug te sturen naar de Tweede Kamer.

Aanleiding voor instelling van de commissie was de VVD-wens om de Eerste Kamer helemaal op te heffen. Daar zag de commissie niets in. Zij vond het ook geen goed idee de indirecte wijze van verkiezen te veranderen. Die loopt nu via de Provinciale Staten.

Het Montesquieu Instituut hield deze week een pittig over de voorstellen. Commissielid Ruud Koole reageerde.

In NRC vertrekkend Eerste Kamer-voorzitter Ankie Broekers-Knol dat zij en andere senatoren meer dan eens met de coalitiegenoten in de Tweede Kamer meestemmen, ook al weten zij dat het om gaat. Zij deed dat onder andere voor de wet die het OM bevoegdheid geeft straffen te geven zonder tussenkomst van een rechter. Een en weinig rechtsstatelijke bevoegdheid.

De discussie over andere voorstellen om burgers meer stem te geven in het democratisch proces ontvlamt ook elders. In de Volkskrant staan en twee van zulke stukken.

EPD all over again

Minister Bruins (Medische Zorg) denkt: waar kan ik m’n handen nog es aan branden? En hij haalt het oude dossier van het EPD (elektronisch patiënten dossier) weer eens uit de kast.

In 2011 stak de Eerste Kamer er een stokje voor: de privacy van de burger/patiënt was onvoldoende gewaarborgd. Minister Schippers deed alsof zij het verder aan de markt overliet, maar steunde de centrale databank van medische gegevens via het Landelijk Schakelpunt (LSP).

Sindsdien hebben verschillende commerciële partijen zich op het verkeer tussen artsen, andere zorgverleners, apothekers en ziekenhuizen gestort. Als die worden overgenomen gaan de privégegevens van velen over in buitenlandse handen, en de kosten omhoog. Meer dan eens schiet de communicatie tekort.

Reden voor Bruins om nu samenwerking voor te Maar geen spoor van vermelding van initiatieven om iedere burger de eigen gegevens op een eenvoudige informatiedrager mee te geven. Privacyprobleem opgelost. Kosten miniem. Met grote verplichte systemen hebben we niet zo veel goede ervaringen. Bruins was de baas van het UWV.

Verder in Europa

- Viel het Belgische kabinet alsnog, nadat de NVA eerder al eruit stapte over ‘Marrakech’. Michel mag doorregeren als zaakwaarnemer, de verkiezingen worden niet vervroegd.

- En werd de Italiaanse regering door Brussel een vredige kerst gegund, nadat eerst reuzeboetes dreigden wegens het ernstig overschrijden van de Europese begrotingsregels. Er wordt iets minder meer geleend.

En tenslotte ...

- Een Betrouwbare Bronnen-podcast met president van de Algemene Rekenkamer, over uitgaven waarvan de politiek niet wil weten of ze effectief zijn.

- En politicoloog over die reuzesnelle maar onbetrouwbare peiling over de voorkeur van Nederlanders over zomer- of wintertijd.

Prettige feestdagen en tot ergens in januari.

Wil je op de hoogte blijven van mijn artikelen? Elke zaterdag mail ik een Politieke Weekbrief waarin ik samenvat wat me de afgelopen politieke week opviel en wat er staat te gebeuren, in Nederland, Europa en de VS. Wil je die ontvangen en mijn Politieke Dagboeken en andere verhalen in je inbox krijgen? Meld je dan aan! Schrijf je hier in!