Terwijl de Notre Dame nog in brand stond, zongen de complottheorieën al rond. De brand zou zijn aangestoken. Moslims zouden op Twitter reageren met smileys. Of nee, nog erger: de brand was eigenlijk een islamitische aanslag op niets minder dan hét symbool van de Franse, zo niet

Het is verleidelijk dit soort theorieën weg te zetten als waanbeelden van een paar internetgekkies. Maar complottheorieën zijn zeer wijdverspreid en hebben soms hele kwalijke gevolgen. Sterker nog, ik ben ervan overtuigd geraakt dat je een aantal radicale en extreme politieke bewegingen alleen kunt begrijpen als je je in hun complottheorieën verdiept. Enkele van die theorieën zijn namelijk gaan vormen.

Complotdenkers moet je niet negeren...

Moeten we ons dan continu zorgen maken over alle complotdenkers? Nee, maar het kan geen kwaad ze serieus te nemen. In het luisterverhaal ga ik in gesprek met een onderzoeker die zich jarenlang onderdompelde in de Nederlandse complotscene en daar uiteindelijk mild over oordeelt. Want als je naar ze luistert, zegt hij, kun je best nog iets leren.

De Correspondent leest voor
Dimitri Tokmetzis - Complotdenkers zijn normaler dan je denkt
SoundCloud
Beluister hier het voorgelezen verhaal

...en vlak ook de invloed niet uit van memes

Dus de invloed van complottheorieën moeten we niet bagatelliseren. Dat geldt ook voor memes, beeldgrappen die zich razendsnel over sociale Meestal zijn memes volkomen onschuldig, maar in veel gevallen worden ze ingezet als propagandamiddel. Met humor, hoor je in deze audioversie van mijn verhaal kun je namelijk een giftige boodschap redelijk verteerbaar maken.

De Correspondent leest voor
Dimitri Tokmetzis - Trap er niet in: deze grappen zijn eigenlijk extreemrechtse propaganda
SoundCloud
Beluister hier het voorgelezen verhaal

En soms komen complotten en memes op een enge manier samen, bijvoorbeeld in Ja, dit is bizar. Ja, dit is echt. En ja, dit moeten we dus serieus nemen.

Meer lezen?

Waarom de verderfelijke teksten van de Christchurch-terrorist helaas niet te negeren zijn De terrorist die in Nieuw-Zeeland vijftig mensen doodschoot verdient geen podium. Maar de ideeën en symboliek uit zijn manifest zijn online te zeer gemeengoed om naast ons neer te leggen. Lees het verhaal van Dimitri hier terug Dit is de nieuwe generatie rechts-extremisten In een groeiend aantal westerse landen is een nieuwe extreemrechtse beweging actief waarbij alles draait om identiteit en cultuur. Wat willen deze jonge witte ‘hipsternazi’s’ precies, en hoeveel invloed hebben ze? Twaalf vragen over de identitaire beweging. Lees het verhaal van Dimitri hier terug