Vandaag eindigt alweer een episode uit het ‘ -protest, dat inmiddels al ruim een jaar aan de gang is. De Vluchtflat is dicht. De groep asielzoekers - officieel 159, maar in de praktijk zijn het er doorgaans wat meer - kon vannacht terecht bij uitgaansgelegenheid OT-301 aan de Overtoom.

Daar kunnen ze tot vanmiddag blijven, waarna ze vermoedelijk weer andere lokaties zullen worden aangeboden. Enkele kerken zijn zich daar as we speak op aan het beraden.

  van het Rijk bevatte weinig nieuws, aldus de asielzoekers zelf. Behalve dat het bedrag waarmee hun vertrek zou worden begeleid tijdelijk verhoogd zou worden, van de reguliere 1750 naar 4500 euro.

De groep heeft officieel nog tot 15 oktober de tijd om zich te bedenken, maar legt ook dit voorstel vermoedelijk naast zich neer. Zoals een woordvoerder het tijdens de vergadering over het voorstel puntig samenvatte: ‘We zijn aan het protesteren. Niet voor een verblijfsvergunning, maar voor een ander asielbeleid. Dan laten we ons niet wegsturen met wat extra geld.’ 

 

Tijd voor de tiebreak

Het verhaal ontwikkelt zich tot een potje pingpong dat nog altijd maar niet naar de tiebreak lijkt te willen gaan.

‘Wie echt terug wil, kan terug,’ aldus staatssecretaris Teeven in september 2012.

- ‘Dat hebben we geprobeerd, maar dat is ons niet gelukt,’ aldus de asielzoekers, die zich intussen in een tentenkamp groepeerden.

‘Alles goed en wel, maar je moet wel de waarheid spreken. Jullie willen gewoon niet terug...,’ aldus de Amsterdamse overheid, toen de groep begin december een lege kerk introk.

- ‘Sommigen van ons kunnen niet terug, omdat onze overheid niet meewerkt. Anderen durven niet terug, omdat het in hun thuisland te onveilig is. Weer anderen is het helemaal niet om een papiertje te doen. Die willen slechts een ander asielbeleid bepleiten.’

‘Goed, dit is ons laatste bod. Jullie hoeven niet opnieuw de straat op, maar kunnen voor 12 weken in in Ter Apel terecht. Als jullie maar meewerken aan jullie vertrek.’

- ‘Maar dat is net een gevangenis. En daar zijn veel van ons nu juist al geweest. Eens, maar nooit weer, wat ons betreft... En stel: teruggaan lukt niet. Waar moeten we dan heen? Dan belanden we weer op straat...’

Kinderpardon vs. Strafbaarstelling

De argumenten vliegen heen en weer, zonder dat er enig zicht is op een bevredigende oplossing. En zo zijn er nog wel wat potjes pingpong te verslaan op het gebied van asiel en migratie. Het lijkt een heuse competitie.

‘Wij staan erop dat we de komende tijd het kinderpardon realiseren,’ zo eiste Pvda-leider Samsom van de VVD-onderhandelaars met wie hij een regeerakkoord smeedde.

- ‘Dat is in orde, als wij illegaal verblijf in Nederland straks dan strafbaar mogen stelle,’ reageerde de VVD.

Het werd een deal, want ja: het waren de dagen van het grote gunnen. Toen de PvdA-achterban wat maanden later van zich liet horen werd het potje weer hervat.

‘Wij gaan pas akkoord met strafbaarstelling als de rest van het asielbeleid humaner zal worden,’ verklaarde Samsom ferm, na ruggespraak met Sander Terphuis en enkele andere critici uit eigen partij.

- ‘Akkoord, we wilden toch al kijken of we ons geld daar wat efficienter konden uitgeven,’ aldus het ministerie. Staatssecretaris Teeven schreef over alles wat hij zou gaan veranderen (details) en wat hetzelfde zou blijven (het leeuwendeel).

Samsom: ‘Mij best, als we het detentieregime in gevangenissen voor vreemdelingen maar verlichten en minder vaak inzetten.’

- ‘Vooruit, maar dan zullen we het regime wel zwaarder gaan maken voor criminele asielzoekers.’ 

‘Tsja, maar dat zijn straks in potentie alle uitgeprocedeerde asielzoekers, omdat die straks ‘strafbaar’ zijn vanwege hun verblijf.’

En zo werd ook deze wedstrijd weer gestaakt bij een gelijkspel.

Een wedstrijd zonder winnaars

Nu kan ik natuurlijk achter al deze discussies aanlopen en ijverig verslag doen van alle beloftes die over en weer gedaan worden. De rapporten, de debatten, de beleidsbrieven voor u samenvatten en van slimme duiding proberen te voorzien. Ik kan een heel goede pingpongcorrespondent proberen te worden, die minutieus het balletje volgt dat over de tafel vliegt. Rechtse maatregelen, uitgewisseld tegen linkse argumenten. En vice versa.

Of ik kan dit politieke woordenspel laten voor wat het is en bijvoorbeeld de vraag stellen wie hier nu uiteindelijk beter uitkomt. 

De asielzoekers? Die worden heen en weer geslingerd tussen de hoop dat het balletje een keer hun kant opvalt en het besef dat zij de hete aardappel zijn die door iedereen wordt doorgeschoven. 

De politiek zelf misschien? Die bevestigt alleen maar het beeld dat door al die andere hoofdpijndossiers (ontslagrecht, ww, hypotheken) wordt opgeroepen. Machteloosheid troef.

De Nederlandse bevolking dan? Die krijgt een beleid dat zwabbert tussen restrictieve beleidsambities en humane compensatiemaatregelen. Een beleid dat links noch rechts echt tevreden stelt.

Je kunt het de asielzoekers van het ‘Wij zijn hier’-protest natuurlijk kwalijk nemen dat ze zich niet gedwee naar de uitgang van ons land laten dirigeren. Maar net zo goed kun je het de overheid verwijten dat het haar nog altijd niet gelukt is deze groep duidelijkheid te bieden. Zoals de onvolprezen Ferry Mingelen het zou zeggen: ‘Het lijkt op watertrappelen. Er beweegt van alles, maar het gaat nergens heen.’ 

In plaats van de bal te volgen, wil ik de spelers in beeld brengen. Niet alleen de beleidsstukken, kortom, maar ook de belangen daarachter. In plaats van de wedstrijd wil ik als het ware de warming up verslaan en het wedstrijdplan onthullen. Niet de argumenten zelf, kortom, maar de waarden, beelden en angsten daarachter.

En door goed rond te kijken hoe andere landen met hun migranten omspringen hoop ik de zoektocht naar een ander asielbeleid een stap verder te brengen. In Europa, en wellicht daardoor wel ook in Nederland. Doen jullie mee?

P.S.: Daags voordat de Tweede Kamer het herziene asielbeleid van staatssecretaris Teeven  zal bespreken (a.s. donderdag) organiseert de Balie woensdagavond over deze materie.