Niemand weet, niemand weet... hoe Europa zijn migratiemiljarden besteedt

Luister hier naar het voorgelezen verhaal

In een spiksplinternieuwe fabriekshal in de West-Afrikaanse jungle snijdt Blessing ananassen in ringen. Op een grenspost in de Sahara scant Abubakar de vingerafdrukken van elke reiziger. In de grootste stad van Afrika leert Jennifer naaien. En Usman schittert elke avond op een ander Nigeriaans dorpsplein in een theatervoorstelling over de gevaren van een reis naar Europa.

Wat deze mensen met elkaar gemeen hebben?

Ze zijn het eindstation van miljarden euro’s die Europese regeringen in Afrika besteden om migratie in te dammen.

Sinds de zomer van 2015 – toen de Griekse eilanden en Italiaanse kusten overliepen met bootvluchtelingen – is Europa vele miljarden extra voor migratie gaan vrijmaken. En een groot deel van dat geld wordt uitgegeven op het Afrikaanse continent.

Hoe de belofte van dat geld geframed wordt – daarover hebben links en rechts in Europa een ander verhaal. Links zal zeggen: dit geld biedt een beter leven voor Afrikanen in eigen land, én minder doden op de Middellandse Zee. Rechts zal zeggen: dit geld voorkomt dat Afrikanen de gevaarlijke reis naar Europa wagen, en zo hebben wij minder last van migranten.

Onderaan de streep komt het op hetzelfde neer: migratie-uitgaven in Afrika zijn favoriet bij links én rechts. In de begroting die de EU nu maakt voor 2021-2027 worden de uitgaven voor migratie in elk geval verdubbeld. Voor grensbewaking gaan de budgetten zelfs verviervoudigen.

Wij, een Nigeriaanse, een Italiaanse en een Nederlandse journalist, vroegen ons af: om hoeveel geld gaat het eigenlijk?

Nu zou je zeggen: simpel zat, tel alle migratiepotjes van de EU en van individuele lidstaten bij elkaar op en je hebt het antwoord op die vraag. Maar dat blijkt, na maanden onderzoek, niet zo makkelijk.

We ontdekten dat de Europese migratiefinanciering nog het meest lijkt op een gigantisch bord spaghetti. Probeer één sliert te pakken te krijgen, en er blijven zeker drie andere kleven. Probeer het begin van één sliert te vinden, en je raakt verstrikt in tientallen andere.

En daar moeten we ons zorgen om maken. Want hoewel Europa de illusie van transparantie hooghoudt, is het in feite onmogelijk om de EU en haar lidstaten verantwoordelijk te houden voor het uitgegeven geld, laat staan voor de doeltreffendheid ervan. Voor journalisten die maanden de tijd hebben niet, en voor Europese parlementariërs, voor wie dit lang niet het enige dossier is, al helemaal niet.

En dat is extreem problematisch als het om migratie gaat: een onderwerp dat zó hoog op de Europese politieke agenda staat. Een onderwerp waarover in Europa zo veel politieke grootspraak, zo veel populistisch opportunisme, en zo veel maatschappelijke onrust is. Een onderwerp waarover zo veel onwaarheden in het debat circuleren.

Juist op zo’n onderwerp moeten we kunnen vaststellen wat de aanpak van Europa is en of deze zin heeft. En dat antwoord begint bij de geldstromen: hoeveel geld wordt waaraan uitgegeven?

We zagen hoe problematisch het is dat er geen overzicht te vinden is van Europese migratiebudgetten. En hoe dat het Europese migratiebeleid pijnlijk typeert

Voor dit artikel spraken we met onderzoekers en ambtenaren die de Europese migratiefinanciering ‘minimaal transparant’, ‘onduidelijk’ en ‘chaotisch’ noemen. We bekeken talloze websites, rapporten, jaarverslagen en begrotingen en deden een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur in verschillende Europese landen, in Nigeria en bij de Europese Commissie. We ontdekten dat, hoewel dit bepaald geen spionageverhaal is, de meeste betrokkenen het onderwerp te gevoelig vinden om on the record te praten.

Maar bovenal zagen we hoe problematisch het is dat er geen duidelijk overzicht te vinden is van Europese migratiebudgetten. En hoe dat het Europese migratiebeleid pijnlijk typeert.

We zagen al snel in dat álle geldstromen naar álle Afrikaanse landen in kaart brengen ons jaren zou kosten. Daarom besloten we in te zoomen op Nigeria: het meest bevolkte land van Afrika, de grootste economie van het continent, en het land van herkomst van de grootste groep Afrikaanse asielzoekers in de EU. ‘Een tough cookie’, in de woorden van een hoge EU-functionaris, maar ook ‘onze belangrijkste migratiepartner in de komende jaren’.

Nu zat Nigeria niet direct om die rol als ‘belangrijkste migratiepartner’ te springen. Voor de Nigeriaanse economie is migratie een levenslijn: vorig jaar stuurden Nigeriaanse migranten 25 miljard dollar naar huis – goed voor zo’n 6 procent van het bnp. En dus was een Europees charmeoffensief nodig: een ‘lange saga’ met ‘meer dan één gespannen gesprek’, volgens een hoge EU-diplomaat.

Het Europees Parlement nodigde de Nigeriaanse president Muhammadu Buhari in 2016 uit in Straatsburg. In de jaren die volgden kwam de ene na de andere Europese hoogwaardigheidsbekleder op bezoek in Nigeria: van de Duitse bondskanselier Angela Merkel tot de Italiaanse premier Matteo Renzi en van de Franse president Emmanuel Macron tot de Nederlandse minister-president Mark Rutte.

Drie keer raden waar ze het over wilden hebben.

Zelf doen ze het voorkomen als zeer gestructureerd

Terug naar de geldstromen.

Zelf doet de EU het voorkomen alsof die in een keurig stroomschema passen. ‘Wij nemen transparantie zeer serieus’, reageert de Europese Commissie als wij om een reactie vragen voor dit artikel. De ene na de andere perswoordvoerder van verschillende EU-afdelingen vertelt ons dat de informatie ‘gewoon online’ te vinden is.

‘Maar’, zegt Wilma Haan, directeur van de Open State Foundation, ‘je bent niet transparant door maar gewoon dingen online te gooien. Het moet ook vindbaar en controleerbaar zijn.’

En dat is precies het probleem. We worden naar tientallen websites van fondsen en agentschappen doorverwezen, waarvan de informatie soms redelijk goed te vinden is, dan weer versnipperd is, of gewoonweg niet online staat. ‘Data soon available’ of ‘geen data beschikbaar’, zien we meerdere keren voorbijkomen.

Onder het mom van ‘flexibiliteit’ heeft het Europees Parlement ‘geen enkele controle over de fondsen’

Een mooi voorbeeld is de website van het Asylum, Migration and Integration Fund (AMIF) – goed voor zo’n 3,1 miljard euro. We vinden online een lijst van projecten die gefinancierd zijn uit het AMIF. Maar daarop staan alleen de namen van projecten – niet in welk land die worden uitgevoerd. Er is maar één manier om daarachter te komen: alle projectnamen stuk voor stuk googelen.

Dit soort onoverzichtelijkheid heeft grote gevolgen voor de democratische controle, zegt Europarlementariër Tineke Strik (GroenLinks). Onder het mom van ‘flexibiliteit’ heeft het Europees Parlement volgens haar ‘geen enkele controle over de fondsen’. Strik: ‘In het beste geval ontdekken we ze op de website van de Commissie.’

Op het EU-hoofdkwartier in Nigeria zegt een ambtenaar dat zij intern wel een overzicht probeert bij te houden van alle migratieprojecten van Europese landen, om te kijken waar er ‘gaten en overlap’ zijn. Waarom staat dat niet online? ‘Het is iets wat ik naast mijn dagelijkse werk doe’, zegt ze.

Hoe ziet de Europese migratiespaghetti eruit?

‘Dit gaat jullie sowieso niet lukken.’

Zo reageerde een Correspondentlid dat zelf onderzoek doet naar overheidsfinanciering enkele maanden geleden op onze aankondiging van dit project. Het zijn niet echt bemoedigende woorden om mee op onderzoek te gaan. Toch hebben we de afgelopen maanden een poging gedaan, om te kijken hoever we konden komen.

Laten we eens beginnen in Nederland, waar Maite vandaan komt. Als we als geïnteresseerde burger willen weten hoeveel Nederlands belastinggeld omwille van migratie wordt uitgegeven in Nigeria, komen we in het volgende rabbit hole terecht.

Een mooi startpunt lijkt het ministerie van Buitenlandse Zaken, dat gaat over alle financiering voor het Nederlandse buitenlandbeleid. Het verdeelt zijn begroting onder in centrale en decentrale fondsen. De centrale fondsen worden vanuit Den Haag uitgegeven, de decentrale fondsen vanuit ambassades.

Hoeveel geld precies naar de Nederlandse ambassade in Abuja gaat is niet online te vinden. Navraag bij de ambassade levert evenmin een bedrag op: volgens de persvoorlichter zijn die budgetten ‘gefragmenteerd’ en kan het totaal pas aan het einde van het jaar bepaald worden.

De centrale fondsen van Buitenlandse Zaken worden door directies op het ministerie uitgegeven. Maar migratie valt onder allerlei verschillende directies: de Directie Stabiliteit en Humanitaire Hulp bijvoorbeeld, de Directie Veiligheidsbeleid, de Directie Afrika, het Bureau Migratiebeleid, om er maar een paar te noemen. Het is niet te vinden van welke directies precies geld naar migratieprojecten gaat, laat staan naar Nigeria.

Ook bij het ministerie van Economische Zaken zijn directies te vinden waar ambtenaren op migratie werken. Net als bij het ministerie van Justitie en Veiligheid.

Wellicht dat een blik op de ontwikkelingshulpbegroting van Nederland meer duidelijkheid geeft. Die wordt helaas niet per land, maar per thema gepresenteerd: waarbij migratie geen apart thema is, maar onder verschillende kopjes is ondergebracht. Gelukkig is er wel een bijlage over migratie.

Daar zien we dat Nederland een smak geld besteedt aan ‘migratiesamenwerking’, aan ‘opvang in de regio’ en aan humanitaire hulp voor vluchtelingen.

Dan is er nog het Stabiliteitsfonds van Buitenlandse Zaken, de begroting van Justitie en Veiligheid voor de opvang en het uitzetten van asielzoekers, en de begroting van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap om asielzoekers onderwijs te geven.

Hoeveel van dit geld precies naar Nigeria gaat, is via deze weg niet te vinden. Dat komt ook omdat veel migratieprojecten niet in één land plaatsvinden, maar in meerdere landen tegelijk (bijvoorbeeld in Nigeria, Tsjaad én Kameroen). Voor dit soort regionale projecten is de onderlinge verdeling van fondsen tussen die landen meestal geen publieke informatie.

Met informatie van de Nederlandse ambassade, en van een ngo die de Nederlandse projecten in Nigeria monitort, zien we dat het in elk geval om 6 miljoen euro gaat voor Nigeria, en nog eens 19 miljoen euro voor de regio waar Nigeria in valt. De Nederlandse politie geeft ook in natura steun om de Nigeriaanse grensbewaking te verbeteren.

En dan hebben we nog niet berekend hoeveel Nederland daarbovenop via de EU uitgeeft aan migratie.

Want Nederland stopt ook honderden miljoenen in het European Development Fund. Daar worden direct migratieprojecten uit betaald, én een deel van dat geld wordt weer in een ander EU-migratiefonds gestopt: het Emergency Trust Fund for Africa (EUTF). Daar stopt Nederland dan ook weer direct geld in.

Bovendien betaalt Nederland mee (dan wel direct, dan wel via zijn EU-bijdrage) aan allerlei andere EU-fondsen en -agentschappen die migratieprojecten in Nigeria financieren. En die vallen, net als in de Nederlandse overheid, niet onder één ‘EU-ministerie van Migratie’.

Zo valt het Asylum, Migration and Integration Fund (AMIF) onder het ‘EU-ministerie’ van Binnenlandse Zaken (DG Home), het Development Cooperation Instrument (DCI) onder het ‘EU-ministerie’ van Ontwikkelingssamenwerking (DG DEVCO), en het Instrument contributing to Stability and Peace (IcSP) onder de overkoepelende European External Action Service (EEAS). Het Europese grensagentschap Frontex is weer een eigen entiteit, en er is ook nog een ‘ministerie’ voor Humanitaire Hulp (DG ECHO).

Ben je er nog bij?

Want dit is nog maar één land.

Laten we Italië er ook eens bij pakken, het land waar Giacomo vandaan komt en waar een van de grootste Nigeriaanse gemeenschappen van Europa is gevestigd (alleen in het Verenigd Koninkrijk wonen meer Nigerianen).

Via het Italiaanse ontwikkelingsagentschap (AICS) financiert het ministerie van Buitenlandse Zaken humanitaire hulp in het noordoosten van Nigeria, waar tienduizenden mensen ontheemd zijn geraakt door de opstand van Boko Haram. Het agentschap financiert ook allerlei projecten die moeten zorgen voor meer bewustwording van de risico’s van illegale migratie. Het is niet te achterhalen hoeveel van dat geld in Nigeria terechtkomt, omdat deze bewustwordingscampagnes meerdere landen beslaan.

Deze geldstromen zijn – zij het nogal ongeorganiseerd – online te vinden. Het wordt obscuurder als we de fondsen van het ministerie van Binnenlandse Zaken erbij halen. Hoewel er de afgelopen jaren allerlei migratieovereenkomsten tussen dit ministerie en Afrikaanse landen zijn gesloten, is het enige geldspoor dat we hier online van vinden een donatie van 92.000 euro, bedoeld voor computers voor de Nigeriaanse politie en immigratiedienst.

Nog ingewikkelder wordt het voor het Italiaanse ‘Afrikafonds’, dat in 2017 werd gelanceerd voor samenwerking ‘met prioriteitslanden voor migratieroutes’. Dat fonds wordt gezamenlijk beheerd door de ministers van Buitenlandse en Binnenlandse Zaken.

Een deel van het geld gaat naar het Europese EUTF, maar er gaat ook geld naar VN-organisaties zoals UNHCR en IOM, én naar de Italiaanse ministeries van Defensie en Economie.

Zoals de meeste Europese regeringen, financiert Italië ook EU-fondsen en -agentschappen die op migratie werken, zoals Frontex, Europol en het European Asylum Support Office (EASO).

Dan zijn er nog de bijdrages aan agentschappen van de Verenigde Naties die op migratie werken: UNHCR, OCHA, IOM, UNDP, UNODC, om er maar een paar te noemen.

Vermenigvuldig dit plaatje met alle Europese landen die actief zijn in Nigeria. O, en vergeet de Wereldbank niet, die pas recent bij de migratie-industrie is aangehaakt.

Of wat dacht je van Europese ontwikkelingsbanken? En het EU External Investment Plan, dat in 2016 van start ging met het ambitieuze doel om 44 miljard euro aan particuliere investeringen in ontwikkelingslanden te stimuleren, met bijzondere aandacht voor de landen van herkomst van migranten. Plus de overkoepelende ‘migratiedialogen’ die in West-Afrika worden georganiseerd onder het Rabat Proces en het Verdrag van Cotonou.

Dit is de Europese migratiespaghetti.

Hoe we toch een lijst maken

De hoeveelheid ministeries, fondsen, directies en afdelingen die een rol spelen in de Europese migratiefinanciering is dus gigantisch. Geen wonder dat niemand in Europa het overzicht heeft. Maar misschien, zo denken we, is er één partij die het overzicht wél heeft: Nigeria. De Nigeriaanse overheid moet immers betrokken zijn bij alle projecten die in het land plaatsvinden.

We vragen rond in de Nigeriaanse overheidsgangen. Heeft iemand het overzicht? Misschien bij het ministerie van Financiën, het ministerie van Binnenlandse Zaken, het ministerie van Werkgelegenheid?

Nee.

Misschien dan bij het Nigeriaanse agentschap tegen mensenhandel (NAPTIP), de Nigerian Immigration Service (NIS), de Nigerians in Diaspora Commission (NiDCom), of de National Commission for Refugees Migrants And Internally Displaced Persons (NCFRMI)?

Wederom nee. Ook de Nigeriaanse overheid blijkt totaal versnipperd op het gebied van migratie.

In de tussentijd nemen we contact op met elke Europese ambassade in Nigeria. Via die weg krijgen we de meest volledige lijsten van projecten. De database van het International Aid Transparency Initiative blijkt ook bruikbaar.

Of ons overzicht nu volledig is? Hoogstwaarschijnlijk niet.

En crucialer nog: wat we wél en niet opnemen is nogal subjectief. Want er is eigenlijk geen definitie van wat een migratieproject is.

Er is geen definitie van wat een migratieproject is

Neem werkgelegenheidsprojecten voor Nigeriaanse jongeren. Dat zou je een ontwikkelingsproject kunnen noemen. Of een handelsproject. Of dus een migratieproject (want die jongeren, is het idee, zouden niet migreren als ze een baan zouden hebben).

Of neem het verbeteren van grensbewaking in Noord-Nigeria. Is dat terrorismebestrijding? Veiligheid? Institutionele ontwikkeling? Of toch migratie?

Elk land houdt er zo zijn eigen ideeën op na. Een Europese standaard ontbreekt.

Voor nu volstaat dat we in ons overzicht zo veel mogelijk zijn uitgegaan van wat Europese landen zélf als migratieprojecten aanmerken.

En zo komen we tot een overzicht waarmee we íéts kunnen zeggen over drie belangrijke dingen: waar het geld naartoe gaat, waar het geld níét naartoe gaat, en wat dat in Nigeria in de praktijk betekent.

Waar het geld naartoe gaat

We vinden in Nigeria 50 migratieprojecten die gefinancierd worden door 11 individuele Europese landen, en 32 migratieprojecten die vanuit EU-potjes worden betaald. In totaal goed voor ruim 770 miljoen euro.

Het geld uit Brussel gaat vooral naar het verbeteren van de Nigeriaanse grensbewaking: ruim 378 miljoen euro. Zo is er een project van 250 miljoen euro van de European Investment Bank om een digitale identiteitskaart voor alle Nigerianen te maken.

Van individuele landen gaat vooral veel geld naar projecten die bedoeld zijn om werkgelegenheid in Nigeria te creëren: zeker 92 miljoen euro.

Opvallend: slechts drie ton wordt besteed aan het creëren van meer legale mogelijkheden om te migreren. 0,09 procent van alle fondsen.

We vinden ook nog 47 projecten die ‘regionaal’ zijn: deze projecten worden niet alleen in Nigeria, maar ook in andere landen uitgevoerd. Ze zijn goed voor zo’n 775 miljoen euro. De focus van dit regionale geld ligt voornamelijk op migranten die onderweg gestrand zijn, het terugsturen van die migranten, en hun re-integratie bij thuiskomst. Ook bewustwordingscampagnes over de gevaren van een reis naar Europa krijgen in de regio relatief veel geld.

Grensbewaking en migranten terugvliegen. Zo besteedt Europa 1,5 miljard euro aan migratie in Nigeria Meer weten over welke migratieprojecten precies door Europa betaald worden in Nigeria? In deze update gaan we dieper in op de data die we vonden. Lees de update over de data uit ons overzicht hier

Waar het geld níét naartoe gaat

Wat ook direct in het oog springt in ons overzicht, is de lijst met instellingen – in beleidstaal: de implementing agencies – die het geld ontvangen vanuit Europa. Uit ons overzicht blijkt: dit zijn zo goed als nooit Nigeriaanse organisaties.

‘De EU betaalt projecten in Nigeria, maar dat geld gaat niet direct naar Nigeriaanse instanties’, zegt Charles Nwanelo, hoofd Migratie bij de de National Commission for Refugees, Migrants And Internally Displaced Persons. ‘Het zijn internationale organisaties, zoals de VN-organisatie voor migratie, die het geld krijgen om hier projecten uit te voeren. Dus wij hebben geen idee van de hoeveelheden geld die de EU in Nigeria besteedt.’

Dit verhaal horen we keer op keer bij de Nigeriaanse overheid: het Europese geld komt niet bij hén binnen, maar wordt besteed via Europese of VN-organisaties. Dat heeft onder meer te maken met corruptie binnen Nigeriaanse instanties: Europa denkt haar geld via internationale clubs beter te kunnen controleren. En die organisaties groeien dan ook flink in Nigeria. Ter illustratie: de VN-organisatie voor migratie (IOM) heeft haar personeel in het land in de afgelopen twee jaar meer dan verviervoudigd.

Dat wil niet zeggen dat er geen geld naar Nigeriaanse organisaties gaat. De implementing agencies kunnen het geld weer verder sturen naar Nigeriaanse clubs. De VN-organisatie voor migratie huurt bijvoorbeeld Nigeriaanse ngo’s in om trainingen aan teruggekeerde migranten te geven. En de Nigeriaanse immigratiedienst ontvangt trainingen en nieuwe software via een project dat de VN-organisatie uitvoert.

Toch betekent het onvermijdelijk dat er een parallel hulpuniversum ontstaat, waarin de Nigeriaanse overheid slechts een bijrol speelt. ‘Het Nigeriaanse parlement zou moeten eisen dat het elke drie maanden een overzicht van geïmplementeerde en aanstaande projecten in het land te zien krijgt’, zegt Bob van Dillen, migratie-expert bij hulporganisatie Cordaid.

Maar dat ‘ligt moeilijk’, volgens een Duitse ambtenaar. ‘Want: dit is niet de prioriteit voor de Nigeriaanse overheid. Dit staat in Europa bovenaan de agenda, niet in Nigeria.’

In de deelstaat Edo, waar de meeste migranten naar Europa vandaan komen, doet de gouverneur wel degelijk zijn best om een overzicht van alle migratieprojecten te krijgen. Hij riep een Task Force in het leven, met als doel de migratie-activiteiten in zijn staat te coördineren. Maar omdat die Task Force niet direct geld van de EU ontvangt, en Europese landen niet verplicht zijn met de Task Force te coördineren, lukt dat nauwelijks.

Wat betekent dat in de praktijk?

Het geld loopt dus niet via de Nigeriaanse overheid, en pogingen van lokale overheden om er grip op te krijgen verlopen moeizaam. Wie coördineert dan hoe al die miljarden besteed worden?

De Europese donoren en implementing agencies die we hierboven noemden komen eens in de maand samen bij de EU-delegatie om het over hun migratieprojecten te hebben. Maar diplomaten uit verschillende Europese landen zeggen daarover dat er van coördinatie niet echt sprake is. Er wordt niet gekeken of projecten elkaar bijten of overlappen, maar, zo omschrijft één diplomaat het: ‘Het is meer on the basis of letting each other know.’

Een Duitse ambtenaar: ‘Wat we zóúden moeten doen is samen kijken welke acties werken, welke niet, welke lessen we van elkaar kunnen leren. En: hoe we voorkomen dat mensen gaan rondshoppen langs al onze projecten.’

Andere diplomaten noemen dat een utopie – er zouden veel te veel spelers zijn om zulke coördinatie echt goed te doen. En zo betekent de chaos van de financieringsstromen in de praktijk: meer chaos.

En dit is nog maar één land...

Realiseer je even dat al deze spaghetti op het bordje van één Afrikaans land ligt. Dat Europa naast Nigeria ook nog Mali, Senegal, Ethiopië en Niger als ‘focuslanden’ heeft aangemerkt. Dat het grootste EU-migratiefonds EUTF in 26 Afrikaanse landen projecten financiert. En dat de bedragen in de komende jaren alleen maar zullen groeien.

We begonnen aan dit project om inzicht te krijgen in dé nieuwe Europese financieringsdrift. Om te kijken waar migratiegeld naartoe gaat, en zo antwoorden te vinden op vragen als: zullen deze fondsen Nigerianen helpen om in hun eigen land een goed leven op te bouwen? Zullen ze bijdragen aan minder vrouwenhandel? Zullen ze meer legale, minder gevaarlijke manieren bieden voor Nigerianen om naar Europa te reizen?

Of zullen ze vooral een industrie van internationale hulporganisaties in stand houden? Zullen ze corruptie in de hand werken? Zullen ze migranten onderweg nog kwetsbaarder maken voor uitbuiting?

Maar antwoorden op die vragen zijn nog ver te zoeken. Vorige maand nog trok een nieuw onderzoek van het United Nations Development Program ‘het idee in twijfel’ dat ‘migratie kan worden voorkomen of significant kan worden teruggebracht door programmering en beleidskeuzes’. Toch zullen die Europese programmering en beleidskeuzes de komende jaren alleen maar groeien.

En hoe meer Europa uitgeeft aan migratie, hoe ingewikkelder de spaghetti wordt, en hoe moeilijker het wordt te controleren of het geld zinnig besteed wordt. Waar transparantie terrein verliest, zo ook democratische controle.

Wie de spaghetti kan ontwarren mag het zeggen.

Dit artikel is tot stand gekomen met steun van het Money Trail-project, ondersteund door de Nationale Postcode Loterij.