/dc-useruploads-images/c0d04d84203744a89ad3739570fa0981.png)
Je kunt er in tijden van corona niet omheen: cijfers. Je ziet de ene berekening na de andere grafiek langskomen. Het is vaak lastig in te schatten wat er nu klopt.
Want kun je eigenlijk wel meten hoe hoog het sterftepercentage is? Wat is exponentiële groei? En wat betekent toch dat ‘flatten the curve’? Vorige week publiceerde ik al een kijkwijzer bij de cijfers die je nu veel langs ziet komen.
De pandemie ontcijferd: Waar je op moet letten als je coronacijfers voorbij ziet komen
Al heb je niets met cijfers, in deze coronatijden heb je geen keuze. Deze explainer maakt je wegwijs in de belangrijkste cijfers van dit moment.
Al is het nu extreem, de obsessie met cijfers is niet voorbehouden aan deze coronacrisis. Ga maar na: van CITO-scores tot de pensioenleeftijd, van peilingen tot medicijnonderzoek – overal bepalen cijfers hoe jouw leven eruitziet.
Daarom schreef ik in 2018 Het bestverkochte boek ooit (met deze titel) – een boek over de cijfers die ons leiden, verleiden en misleiden. Wat gaat er goed? Wat gaat er fout? En wie zijn toch die mensen die cijfers op de wereld zetten?
Uiteraard kon ik toen nog niet bevroeden dat we ooit in deze situatie zouden belanden. Toch geloof ik dat het boek je handvatten kan bieden in de huidige cijferstorm. Daarom breng ik je graag opnieuw de audioversie van mijn boek onder de aandacht, die we vorige zomer als podcast uitbrachten.
Je kunt het hele boek – uiteraard kosteloos – beluisteren in het kanaal Het bestbeluisterde boek ooit (met deze titel) op je podcast-app. Of scrol door, want hieronder zet ik alle afleveringen op een rij.
Ben je een podcastgroentje? Aan het einde van dit artikel leg ik uit wat een podcast is en hoe het werkt. Liever lezen? Helemaal onderaan vind je een overzicht van verhalen uit mijn boek die eerder zijn verschenen op De Correspondent.
Aflevering 1: De wortels van onze cijferobsessie
In de eerste aflevering hoor je het voorwoord en hoofdstuk 1. Ik vertel eerst hoe ik – toch een behoorlijke cijfernerd – begon te twijfelen aan cijfers. En dat ik ervan overtuigd ben dat wij – de samenleving – compleet in de ban zijn geraakt van getallen.
Hoe dat zo is gekomen? Dat vertel ik in hoofdstuk 1. We maken kennis met Florence Nightingale, de beroemdste verpleegster uit de geschiedenis. Wat veel mensen niet weten: ze was ook een cijfernerd.
Aan de hand van haar verhaal verkennen we de herkomst van onze cijferobsessie én zien we hoe cijfers ons vooruit hebben geholpen.
Aflevering 2: De domme discussie over IQ en huidskleur
Maar regelmatig gaat het fout. Heel erg fout. Cijfers (of beter gezegd, de mensen die ze gebruiken) kunnen ook levens verwoesten. De discussie over IQ en huidskleur is daar misschien wel een van de naarste voorbeelden van.
In hoofdstuk 2 vertel ik er alles over en laat ik, algemener, zien hoe lastig het is om abstracte concepten te standaardiseren. Hoe meet je intelligentie, economische groei, kwaliteit?
Aflevering 3: Wat een oude bestseller over seks vertelt over peilingen
In hoofdstuk 3 kijken we naar het verzamelen van cijfers. Als je eenmaal hebt besloten hoe je iets wilt meten, kun je de wereld in trekken om je maatstaf te gebruiken. Met een peiling, bijvoorbeeld.
Dat deed Alfred Kinsey in de jaren veertig. Deze keurige professor ondervroeg met collega’s 5.300 mannen over hun seksleven. Sexual Behavior in the Human Male stond maanden op de nationale bestsellerlijsten, meer dan 250.000 exemplaren werden verkocht.
Hoe indrukwekkend ook, zijn verhaal laat zes cruciale fouten zien bij steekproefonderzoek. Fouten die nog altijd worden gemaakt.
Aflevering 4: Waarom roken longkanker veroorzaakt
In hoofdstuk 4 kijken we naar wat je met cijfers doet als je ze eenmaal hebt verzameld, het analyseren. Het onderzoek naar oorzaak en gevolg is hier van belang en raakt zo goed als elk belangrijk publiek debat: klimaat, vaccinaties, bezuinigingen.
We duiken in de smerige praktijken van de tabaksindustrie. Jarenlang zaaide die twijfel over een oorzakelijk verband dat we intussen voor waar aannemen: dat tussen roken en longkanker. Het verhaal laat zien dat te veel cijferscepsis dodelijk kan zijn.
Aflevering 5: Ook in een wereld vol big data moeten we niet blind op cijfers varen
In de vorige drie afleveringen hebben we gezien wat er allemaal mis kan gaan met cijfers. Maar nu hebben we big data, algoritmes en kunstmatige intelligentie. Moeten we nog altijd oppassen?
Het korte antwoord: ja. Aan de hand van kredietscores kijken we hoe er gestandaardiseerd, verzameld en geanalyseerd wordt in de eenentwintigste eeuw. En dat we altijd een oogje in het zeil moeten blijven houden.
Aflevering 6: Wat kun jij doen om beter met cijfers om te gaan?
In de afgelopen afleveringen ging het vooral over wat anderen verkeerd deden met cijfers. Wetenschappers, journalisten, bedrijfslieden. Maar hoe zit het met jou en mij, de cijferconsumenten?
In hoofdstuk 6 laat ik zien hoe ik, ondanks dat ik al jaren over cijfermisbruik schrijf, nog altijd in de val trap. En dat goed gebruik van cijfers niet alleen gaat over statistiek, maar ook over psychologie.
In deze afleveringen horen we ook het nawoord, waarin ik vertel over inspirerende initiatieven die ons cijfergebruik aan de kaak stellen. Ik sluit af met zes vragen die je kunt stellen als je een cijfer tegenkomt.
Hoe werkt een podcast?
Een podcast is een audiobestand dat je digitaal kunt beluisteren. Het kan van alles zijn: van een productie waar maanden werk in is gaan zitten (zoals de VPRO-podcast El Tarangu) tot een gemoedelijk keukentafelgesprek (zoals onze eigen Rudi & Freddie Show).
De onderwerpen zijn soms heel algemeen (zoals NRC Vandaag over de actualiteit) tot niche (zoals De Rode Lantaarn voor wielerfanaten). Voor elk wat wils, dat is het mooie van een podcast.
Je kunt een podcast beluisteren wanneer je maar wilt. Dat kun je via de website van de podcast doen, zoals in dit artikel. Maar als je een smartphone hebt, kun je ook via een app luisteren.
Wil je aan de slag met een podcast-app? Dit zijn de stappen.
Stap één: download een app. Drie populaire apps zijn: Apple Podcasts (alleen voor iPhone-gebruikers), Stitcher en Spotify. Kies er een in de App Store (iPhone) of in Google Play (Android) en download hem op je telefoon.
Stap twee: zoek een kanaal of aflevering. In elk van de apps kun je bij ‘zoeken’ (het vergrootglaasje) onze kanalen en aflevering vinden. Zoek bijvoorbeeld op ons algemene kanaal, ‘De Correspondent’, of op ‘Het bestbeluisterde boek ooit (met deze titel)’, het speciale podcastkanaal voor mijn audioboek.
Stap drie: luisteren maar! In het kanaal zie je alle hoofdstukken. Begin bij het begin (‘Inleiding’ en daarna ‘Voorwoord’) of klik op een aflevering naar keuze.
Dat is het. Nog vragen over het gebruik van podcasts? Schroom niet ze hieronder in de bijdragesectie te stellen.
Geen zin om te luisteren?
Een aantal van de verhalen uit mijn boek is eerder verschenen op De Correspondent. Hieronder staan ze op een rijtje.
Lees of luister: Cijfers zijn veel te belangrijk geworden. Het is tijd om te ont-cijferen
Cijfers beïnvloeden wat je drinkt, wat je eet, waar je werkt, of je een hypotheek krijgt, of je leeft of sterft. Maar er zwerven ook veel flutcijfers rond, die vaak verbijsterend vrij spel krijgen. Terwijl cijfers lang zo objectief niet zijn als ze lijken.
De tabaksindustrie maakte van twijfel een dodelijk wapen (en klimaatsceptici volgen gretig dit voorbeeld)
Hoe kun je liegen met statistiek? Uitgerekend de journalist die schreef over de onbetrouwbaarheid van cijfers liet zich inhuren door de tabaksindustrie om twijfel te zaaien over de dodelijke gevolgen van roken. En werd daarmee een lichtend voorbeeld voor andere schadelijke industrieën die hun belangen proberen te beschermen.
Algoritmes zijn even bevooroordeeld als de mensen die ze maken
Steeds vaker ligt ons lot in handen van grote bergen data en snelle rekenmethodes. Ze beïnvloeden welke premie je betaalt voor je verzekering, welke advertenties je te zien krijgt en of je staande wordt gehouden door de politie. Kunnen we in tijden van big data blind vertrouwen op cijfers? Spoiler alert: nee.
Waarom slimme mensen domme dingen zeggen
Méér kennis. Het lijkt het medicijn tegen alternatieve feiten, of het nou gaat over klimaatbeleid of dividendbelasting. Maar wat als ons brein niet de oplossing, maar het probleem is?
Wie brengt het cijfer? En nog vijf vragen om misleiding met cijfers te herkennen
Een verhoogde kans op een enge ziekte. Een peiling die past bij je overtuigingen. Een politicus die zijn prestaties staaft met een statistiekje. Deugen deze getallen? Door jezelf deze zes vragen te stellen, weet je: dit cijfer is mijn aandacht wel/niet waard.
Op de hoogte blijven van mijn artikelen?
Als correspondent Ontcijferen onderzoek ik de getallenwereld. In mijn wekelijkse mail houd ik je op de hoogte van wat ik schrijf, hoor en lees. Een vast onderdeel: #NerdAlert, voor de getallenliefhebbers.
Dit verhaal heb je gratis gelezen, maar het maken van dit verhaal kost tijd en geld. Steun ons en maak meer verhalen mogelijk voorbij de waan van de dag.
Al vanaf het begin worden we gefinancierd door onze leden en zijn we volledig advertentievrij en onafhankelijk. We maken diepgravende, verbindende en optimistische verhalen die inzicht geven in hoe de wereld werkt. Zodat je niet alleen begrijpt wat er gebeurt, maar ook waarom het gebeurt.
Juist nu in tijden van toenemende onzekerheid en wantrouwen is er grote behoefte aan verhalen die voorbij de waan van de dag gaan. Verhalen die verdieping en verbinding brengen. Verhalen niet gericht op het sensationele, maar op het fundamentele. Dankzij onze leden kunnen wij verhalen blijven maken voor zoveel mogelijk mensen. Word ook lid!
