Deze maand strijk ik voor Nieuw-Nederland neer in de provincie Noord-Holland, om te kijken naar het veranderende medialandschap. Ik begin met de wereld van de boeken. Sinds de komst van het internet zijn de klassieke uitgeverijen nauwelijks veranderd. Misschien gaat de in september vorig jaar begonnen daar verandering in brengen.

In het kantoortje van Jeroen van Bergeijk, die Fosfor heeft opgericht, zijn geen marmeren gangen. Het ligt midden op de Wallen, in het oude hart van Amsterdam. Het is een klein hokje met heel erg veel boeken. Ouderwetse papieren boeken, met een oudeboekenluchtje. Het zijn zware tijden voor de uitgevers- en boekenbranche: de boekenverkoop daalde vorig jaar met Dit voorjaar sloot boekhandelgigant Polare haar deuren.

Misschien wordt het tijd om eens op een andere manier te denken over uitgeven. Van Bergeijk, van oorsprong schrijver, dacht dat het anders kon. ‘Ik schreef zelf een paar boeken die werden dat overkomt veel schrijvers. Dat is frustrerend: je hebt jaren van je leven aan een boek gegeven en dan is het weg.’

Dat het papieren boek in de ramsj ging, begrijpt van Bergeijk wel - alleen al vanwege de opslagkosten. Maar waarom geen heruitgave als e-book, vroeg hij zich af. ‘Ik liet het e-book via mijn uitgever uitbrengen en toen begon het weer te lopen. Eén à twee boeken per week, maar toch. Wat met mijn boek lukt, zou toch ook moeten kunnen voor anderen?’

Boeken niet in, maar uit de papierversnipperaar

Van Bergeijk richtte een uitgeverij op die is gespecialiseerd in het heruitgeven van boeken die in de ramsj zijn beland, of erger: in de papierversnipperaar. Al gauw meldden zich auteurs, voornamelijk non-fictie, bij de uitgeverij, niet alleen omdat het fijn is dat de boeken weer worden uitgegeven, maar ook vanwege het uitgeefmodel: de uitgever en de auteur delen gelijk in de opbrengsten van de verkoop. Dat is een stuk hoger dan de royalty’s uit het zogenoemde Bij een oplage tot vierduizend exemplaren ontvangt een gemiddelde auteur maar tien procent van de opbrengst. Van Bergeijk: ‘Wij hebben geen kosten aan de auteur, want het boek is al geschreven. Ik denk dat dit een eerlijker model is.’

Dit verdienmodel is niet nieuw: ook uitgeverij heeft een dergelijke verdeling. Maar Fosfor is behalve het heruitgeven van ‘verdwenen‘ werken gespecialiseerd in longreads: verhalen die te kort zijn voor een boek en te lang voor de krant, zo rond de tienduizend woorden.

Op naar een schrijverscoöperatie?

Deze longreads - ze kosten drie euro per stuk - worden uitsluitend elektronisch uitgegeven, waarmee de productie-, distributie- en transportkosten wegvallen. Via een app kan de lezer kennismaken met de verhalen. Verhalen variërend van wat minder bekende auteurs als Rob Zijlstra, een rechtbankverslaggever van het Dagblad van het Noorden, die de komende longread aan het schrijven is, tot gevestigde namen als en Tot nu toe draait de uitgeverij verlies op de minder bekende namen, terwijl het boek van Westerman juist winstgevend is.

Het boek van Westerman verscheen uiteindelijk ook in een papieren versie. nam vijfduizend papieren exemplaren af. Gegarandeerd, dus zonder risico voor de uitgeverij. Van Bergeijk: ‘We zijn nog niet winstgevend en op zoek naar investeerders. Westerman heeft de winst van zijn boek weer in Fosfor gestoken. Misschien gaan we wel richting een

Zo begon ooit, ironisch genoeg, de Bezige Bij, een van de grootste uitgeverijen van Nederland.

Vorige maand: ruimte in Flevoland

Lees ook over: kunst tegen de leegstand We zien het overal om ons heen: leegstaande huizen en kantoren, bouwprojecten die door de crisis stil zijn komen te staan. Wat te doen als je project vooral uit glimmende folders bestaat? Dit project in Flevoland heeft van leegstand kunst gemaakt. Lees: ‘Leegstand tegengaan? Maak er natuur en/of kunst van!’

In Flevoland: Ook natuur kan tegenwoordig gecrowdfund worden Veel subsidies voor natuurbeheer verdwijnen. Ondernemer Theo Hogendoorn is daarom een online platform begonnen waar nieuwe natuur gecrowdfund kan worden. Zo moet er in Flevoland een oeverzwaluwbroedmuur moet verrijzen. Lees hier het stuk

Ook in Flevoland: het passiefhuis Na een maand inspirerende voedselinitiatieven in Gelderland gaat de reis door naar Flevoland. In deze provincie zal de komende maand het thema ruimte onder de loep genomen worden. Vandaag: volledig onafhankelijk wonen in het passiefhuis van Sixta Finsy-Besseling. Lees: ‘De bewoners van dit huis zijn al onafhankelijk van Russisch gas’

En: Hoe je van dodelijk slib een florererend natuurgebied maakt In het Markermeer komt een nieuw, uniek natuurgebied, gemaakt van slib uit het meer zelf. Dat slib bemoeilijkt normaal gesproken juist het ontstaan van leven, maar daar lijkt nu een oplossing voor gevonden. Lees hier de reportage