Genoeg over treiterjournalistiek. Welke PowNews-scoops waren wél de moeite waard?

Onno Hoes die het aanlegt met andere mannen, lijsttrekker Job Cohen die stuntelde en stotterde voor de draaiende camera en een Angolese ambassademedewerker die een verslaggever mishandelt. Daar staat het programma om bekend en daar zijn de makers zelf ook misschien wel het meest trots op.

PowNews: ze omschreven zichzelf gekscherend als ‘Nieuwsuur, maar dan in vijftien minuten’ en genoten vooral bekendheid door met draaiende camera politici te bestormen op het Binnenhof. Na vier jaar stoppen de dagelijkse uitzendingen van de rebelse en vaak satirische nieuwsrubriek.

Toen dat bekend werd gemaakt, volgden al gauw de analyses, in kranten en op tv. Die gingen voornamelijk over de opkomst van de treiterjournalistiek, waar omroep PowNed om bekend is geworden. Vooral de pesterijen passeerden de revue. Zoals ook gebeurde toen Pauw & Witteman ermee stopte overigens: ook toen kwamen niet zozeer de meest journalistieke, maar vooral de meest bizarre momenten – Joran van der Sloot gooit wijn in het gezicht van Peter R. de Vries – weer voorbij.

Heeft PowNews slechts getreiter opgeleverd? Of waren er ook items die meer journalistieke waarde hadden?

Daar schuilt een zekere ironie in: het programma dat door andere media doorlopend om hun non-journalistiek werd bekritiseerd, wordt door diezelfde media nu ook vooral niet-inhoudelijk herdacht.

Zodoende vroegen wij ons hier op de redactie af: heeft PowNews slechts getreiter opgeleverd? Of waren er ook items die meer journalistieke waarde hadden? Scoops die een reguliere kwaliteitskrant of actualiteitenrubriek niet hadden misstaan?

Ik dook de archieven in en zette de zeven meest maatschappelijk relevante nieuwsfeiten van PowNews op een rijtje, als alternatieve terugblik op het programma. De rode draad blijkt vooral: het aan de kaak stellen van een gebrek aan integriteit van bestuur.

1. PVV-Kamerlid James Sharpe misleidde klanten

Na eigen speurwerk ontdekte PowNews in november 2010 dat het Hongaarse pornobedrijf van PVV-Kamerlid James Sharpe twee jaar eerder een boete had gekregen van de Hongaarse toezichthouder op de markt wegens consumentenmisleiding. Hij had fake profielen van vrouwen aangemaakt, waar klanten voor hoge tarieven mee konden bellen of sms’en. Naar aanleiding van het speurwerk van PowNews stapte Sharpe twee dagen later op als Kamerlid.

Sharpe kan zich niks herinneren? Bekijk hier de uitzending terug

2. Een bestuurslid van Buma/Stemra ziet opties

Buma/Stemra, een belangenbehartiger op het gebied van muziekauteursrechten, bleek een compositie van Melchior Rietveldt – zonder diens medeweten – te gebruiken in een reclamefilmpje tegen piraterij. Rietveldt claimde op deze manier ongeveer een miljoen euro mis te lopen. In november 2011 draaiden de camera’s van PowNews, terwijl bestuurslid Jochem Gerrits een telefonisch onderonsje had met Rietveldts financieel adviseur. Gerrits bood aan zijn stem in de bestuursvergadering bij Buma/Stemra te laten klinken, op voorwaarde dat de compositie in zijn eigen uitgeeffonds terechtkwam, waardoor Gerrits 33 procent van de winst zou opstrijken. Het bestuurslid stapte na de uitzending op.

Buma/Stemra schendt copyright? Kijk hier de uitzending terug

3. Ook PvdA-Kamerlid Kuzu blijkt niet integer

Tunahan Kuzu, het Kamerlid dat afgelopen maand uit de PvdA-fractie stapte en nu in de Tweede Kamer zit voor de fractie-Kuzu/Öztürk, kwam in november 2012 onder het vergrootglas van PowNews te liggen. Hij bleek een reclamefilmpje te hebben ingesproken voor een verzekeringsbemiddelaar die handelt in onder andere auto- en zorgverzekeringen. Belangenverstrengeling, want: Kuzu was ook woordvoerder gezondheidszorg. Na de scoop legde het Kamerlid zijn woordvoerderschap (tijdelijk) neer.

PowNews voelt Kamerlid Kuzu (PvdA) aan de tand

4. Zo makkelijk krijg je Mark Ruttes telefoonnummer

In januari 2011 maakte PowNews een aantal neppe e-mailaccounts aan om zich zo voor te kunnen doen als een Tweede Kamerlid en stuurde een mailtje aan een ander Kamerlid. Of ze het mobiele nummer van Mark Rutte en Stef Blok konden doorsturen, het was dringend. Ze hadden binnen no time beet. Je zou de Kamerleden kunnen prijzen om hun blinde vertrouwen, je zou ook – zoals PowNews deed – kunnen concluderen: de beveiliging van de communicatie van onze voornaamste politici laat te wensen over.

Het telefoonnummer van Mark Rutte? Kijk hier de uitzending terug

5. Stadionverboden zijn niet te handhaven

‘Gewoon een kaartje kopen, op iemand anders naam, je komt zó makkelijk binnen,’ vertelde een voetbalfan met stadionverbod voor de camera’s van PowNews. En dat bleek te kloppen, toen ze in november 2012 samen een wedstrijd in het Willem II-stadion gingen bezoeken. Een fluitje van een cent. Minister Ivo Opstelten (Veiligheid en Justitie, VVD) deed het af als een toevalstreffer en nodigde hen uit het nog eens te proberen. Dat deden ze natuurlijk, dit keer met een streaker die van Sparta een tienjarig stadionverbod kreeg. Hij kwam in één weekend bij een wedstrijd van Ajax, Feyenoord én Sparta binnen.

De streaker, met stadionverbod én verborgen camera, in actie

6. Geleidehonden en taxi’s gaan slecht samen

In een item van februari 2013 stuurde PowNews de visueel beperkte Marleen Rozema op taxi-jacht met haar geleidehond Dusty. De verborgen camera legde vast hoe chauffeur na chauffeur de hond weigerde mee te nemen. De ene had last van allergie, de andere was bang voor honden en de laatste had er gewoon geen zin in.

Reden genoeg voor de PVV om Kamervragen te stellen. Met effect: de Kamervragen leidden tot een wetswijziging die binnenkort van kracht gaat, waarin staatssecretaris Wilma Mansveld (Infrastructuur en Milieu, PvdA) taxi’s voortaan verplicht hulp- en geleidehonden mee te nemen.

Geleidehonden in de taxi? Bekijk hier de uitzending terug

7. Diplomaten lappen parkeerregels aan hun laars

Presentator Danny Ghosen is bekend vanwege zijn handgemeen met een Angolese ambassademedewerker, maar liet in de weken daarvoor zien hoe ambassadeurs en andere diplomaten hun dure auto’s op de stoep parkeerden. Zonder consequenties, want diplomaten hebben diplomatieke onschendbaarheid. Curieus, vond verslaggever Ghosen. Na het item ontdekte het Algemeen Dagblad ook nog dat parkeerboetes van diplomaten regelmatig worden genegeerd, want diplomaten zijn niet wettelijk verplicht ze te betalen. Minister Frans Timmermans beloofde naar aanleiding van de berichtgeving de regels omtrent diplomatieke onschendbaarheid aan te passen.

Diplomaten lappen parkeerregels aan hun laars? Bekijk hier de uitzending terug

Op het randje van controle van de macht

‘Wij gingen verder waar anderen stopten. Opereren op het randje, heet dat. En soms eroverheen.’ Zo vatte Dominique Weesie vorige week zijn eigen tv-programma samen, en weldra startte een compilatie van PowNews’ meest ongepaste, grensoverschrijdende items.

Maar los van het kattenkwaad, waar ook PowNews zelf zo trots op is, waren er de undercoveritems met verborgen camera en het recherchewerk naar integriteit van bestuur die de meeste journalistieke (en politieke) impact hadden. Fatsoensnormen die overtreden werden, beleid dat niet effectief werd geïmplementeerd, Kamerleden die een extra zakcentje verzwegen: in die gevallen functioneerde PowNews als controleurs van de macht.

De meeste reportages van PowNews zouden in het licht van ons eigen manifest sneuvelen, maar in bovenstaande items was de roze plopkap een waardevolle toevoeging aan het journalistieke bestel. Laten we ze daar dan ook aan herinneren.