Drie dagen nadat de Filipijnen verwoest achterliet, opent Yeb Sano, de woordvoerder van de Filipijnse delegatie de klimaattop. ‘Climate change is madness. We can stop this madness, right here in Warsaw.’

De toon is gezet. Klimaatproblematiek is een reëel probleem, benadrukt Sano en wie het niet wil geloven, moet maar eens naar de Filipijnen komen, die deze dagen worstelen met overstromingen, een half miljoen ontheemden en minstens tienduizend doden. Met gevoel voor dramatiek begint hij aan een persoonlijk verhaal.

Hij vertelt hoe de tyfoon Haiyan over de woonplaats van zijn familie raasde en hoe hij tot op de dag van vandaag nog niet weet of iedereen het overleefde. Zonder cynisme grijpt hij terug op de emotionele speech van zijn voorganger één jaar geleden tijdens de klimaattop in Doha. Het land had toen de grootste orkaan sinds vijftig jaar achter de rug. ‘If not us, then who? If not now, then when? If not here, then

En dit jaar herhaalt hij deze oproep. Desondanks zegt hij te geloven dat belangrijke stappen kunnen worden gezet, hier, nu, in dit voetbalstadion. ‘I believe we Een staande ovatie volgt. Ook Marcin Korolec, de Poolse minister van Milieu en conferentievoorzitter deze weken, zegt: ‘Wij voelen allemaal de consequenties van de klimaatverandering.’ Hij noemde het een ongelijke strijd tussen mens en natuur.

Menselijke rol in klimaatverandering

Hoewel de relatie tussen deze supertyfoon en menselijk handelen niet kan worden gelegd, is het verband tussen klimaatverandering en de uitstoot van broeikasgassen nog nooit zo duidelijk gelegd als dit jaar. Het is zeer waarschijnlijk dat de oorzaak is van klimaatveranderingen, aldus het laatste rapport van het Intergovernmental Panel on Climate Change. Daar komt bij dat het vooraanstaande International Energy Agency (IEA) in haar meest recente rapport waarschuwt dat de uitstoot van broeikasgassen in 2035 met 20 procent zal toenemen. Dit staat gelijk aan een temperatuurstijging van 3,6 graden, een stuk meer dan de afgesproken 2 Oorzaak: de harde groei van duurzame energie wordt compleet overschaduwd door de snelle groei van opkomende economieën, zoals China en

Sinds 1992 probeert de (westerse) wereld hier iets aan te doen. De eerste echte stap om klimaatverandering tegen te gaan, wordt gezet in Kyoto in 1997. Geïndustrialiseerde landen besluiten de uitstoot tussen 2008 en 2012 met 5 procent te verminderen. Een belangrijk moment, omdat landen voor het eerst bindende afspraken maken. De opkomende economieën, zoals India en China, worden echter ontzien. Maar inmiddels spelen deze landen een steeds grotere rol in het energieverbruik. Deze landen zijn inmiddels verantwoordelijk voor de helft van de wereldwijde uitstoot en bovendien zal juist daar het energiegebruik de komende jaren toenemen.

De klimaattop in Kopenhagen in 2009 had daarom een ambitieus doel: niet-geïndustrialiseerde landen binden aan klimaatdoelstellingen. Twee weken lang vergaderden alle aanwezige VN-landen in een reusachtige hal, voorstellen en conceptakkoorden gingen over en weer. Het leverde weinig op. China, India en andere opkomende landen weigerden zich vast te leggen.

Al drie jaar op rij constateren onderzoekers van de Verenigde Naties een grote kloof tussen ambitie en werkelijkheid. Hun conclusie: als de CO2-uitstoot nu niet daalt, zal het na 2020 alleen maar duurder, gevaarlijker en moeilijker worden om klimaatverandering tegen te gaan. Om de druk op de klimaatconferentie op te voeren, maakt het rapport duidelijk dat het geen technisch probleem is maar een politieke uitdaging. ‘Dit rapport is een oproep voor politieke

Polen kiest kolen

In dit licht maakte Polen, gastland van de klimaattop die sinds maandag wordt gehouden, een buitengewoon ironische keuze. Een week geleden nog vertelde de Poolse minister van Milieu Korolec hoe het land nieuwe investeringen in fossiele energie als oplossing voor het klimaatprobleem ziet: schaliegas en efficiënte kolencentrales zijn de manier om CO2-uitstoot te verminderen en een sterke economie te behouden. Deze kolencentrales, die in Nederland juist worden gezien als hinderpalen voor verduurzaming vanwege de grote CO2-uitstoot, moeten Polen verder helpen in het terugdringen van broeikasgassen. Niet minder opvallend is de International Coal & Climate summit die het land gelijktijdig met de klimaattop in Warschau organiseert. Polen is voor 90 procent van zijn energie afhankelijk van kolen en voorlopig niet van plan dit af te bouwen.

Desondanks klopt het land zich op de borst, omdat ze de uitstoot van broeikasgassen met 30 procent wist te verminderen tussen 1988 en 2005, dankzij het afbouwen van oude, inefficiente Sovjet-industrieën. Een stuk meer dan de afgesproken 6 procent. ‘Our goal is to have a solution which is as competitive as possible, but also as environmentally friendly as possible,’ zegt Korolec.

In die vage formulering ligt nog altijd de kern van het probleem: behalve Kyoto heeft nog geen enkele klimaattop concrete afspraken weten voort te brengen en ook dit jaar zal in Polen niets noemenswaardig besloten worden. Zelfs met een ramp in de Filipijnen op de achtergrond is de internationale gemeenschap bang om bindende afspraken te maken als het prille herstel van de wereldeconomie hiermee in gevaar komt. Klimaatactie, dat is iets voor de goede jaren.