De aanslagen op het Brusselse vliegveld Zaventem en het metrostation Maalbeek riepen in Nederland geroutineerde solidariteit en nervositeit op – verdachte pakjes zorgden voor ontruimingen en uitgevallen treinen. Al snel volgde ergens de vraag wat dit voor het Nederlands Oekraïnereferendum van 6 april zou gaan betekenen: geestelijk de luiken verder sluiten, of kiezen voor samenwerking?

De eerste nationale reacties wezen op afgrendelen en bewaken. De Frans-Belgische grens ging helemaal dicht. Het openbaar vervoer in en naar België werd stilgelegd. Premier Manuel Valls haalde in Parijs de oorlog tegen het terrorisme weer van stal. In heel Europa verscheen extra politie op drukke knooppunten. Geruststellen is de taak van het bestuur.

Premier Mark Rutte sprak al snel een bemoedigend en een waarschuwend woord tot het volk. Zijn woorden ‘wij zijn met meer’ waren net geen herhaalde oorlogsverklaring. Ze waren ook geen inclusief gebaar dat gefanatiseerde jonge Europeanen uitnodigt de schijnromantiek van de jihad te verwisselen voor een leven in onze onvolmaakte democratie.

Uitsluiting is zelden het begin van een oplossing.

De aanval op de hoofdstad van de Europese Unie bewees opnieuw dat hoogontwikkelde samenlevingen zich moeilijk kunnen wapenen tegen terreur door enkelingen. Nieuw beleid dat de vijand nog harder aanpakt is verleidelijk, maar schaadt al snel de vrijheden die wij verdedigen. De behoefte aan veiligheid is alleen maar gegroeid, terwijl die verder buiten bereik lijkt dan vóór Zaventem en Maalbeek.

Het verband met Oekraïne

Zal de referendumkiezer over anderhalve week het verband met Oekraïne leggen?

Ogenschijnlijk heeft die oude Sovjetrepubliek niets te maken met IS en het voortwoekerende conflict in en om het Midden-Oosten. De dreiging van de IS-moordenaars kan makkelijk leiden tot wantrouwen jegens alles wat vreemd voelt. Tot nieuwe teleurstelling in die Europese Unie die zich liet overlopen door asielzoekers en nu met al z’n geld niet bij machte is veiligheid te bieden.

Wie toch al genoeg had van ‘Europa,’ is er na dinsdag niet geruster op geworden.

Goed nieuws voor de bedenkers van het Oekraïnereferendum dus? Zij zijn erop uit teleurgestelden aan te moedigen Europaverlaters te worden. Het associatieverdrag met de voormalige Sovjetstaat interesseert Thierry Baudet, matroos Roos en hun medestanders geen zier. Zij verwachten ook niet dat we het gaan lezen. Hun alternatief voor Europese integratie is

Als de laatste peilingen iets waard zijn, hebben de nee-stemmers voorlopig een flinke voorsprong. In het Nieuwsuur-debat van deze week had SP-leider Emile Roemer bar weinig toe te voegen aan het generieke anti-Europaverhaal van de wc-roldraaiers. Diederik Samsom stelde daar een logischer en geïnformeerder verhaal tegenover dat degenen die in Oekraïne strijden voor democratie en rechtsstaat een hart onder de riem moet steken.

Laat niemand de illusie koesteren dat Nederland een beslissende spaak in het wiel kan steken

Laat niemand de illusie koesteren dat Nederland een beslissende spaak in het wiel kan steken. Een meerderheid van de opgekomen stemmers kan ervoor zorgen dat dit land in zijn soevereine onnozelheid ‘nee’ zegt tegen het associatieverdrag. Maar dat zal de nauwere banden tussen de EU en Oekraïne niet blokkeren. Daar is meer voor nodig dan een njet op 6 april.

Een Nederlandse afwijzing heeft wel consequenties. Een ‘nee’ is een lange neus naar de democratische krachten in Oekraïne. Een signaal naar andere Europese lidstaten dat de 17 miljoen Europeanen die aan de monding van de Rijn wonen even heel tevreden zijn met hun democratische speelgoed. Boe-roepen en hard weglopen. Dat wij hier even niks willen weten van de instabiliteit die Afrika, het Midden-Oosten en Oost-Europa tot onveilige buren van Europa maakt.

Natuurlijk, een Brexit is erger. Als Groot-Brittannië de Europese Unie de rug toekeert, betekent dat economisch, diplomatiek, menselijk, artistiek en diplomatiek een aderlating die vele malen ingrijpender is dan een puberstreek van Nederland op 6 april. Alleen: aan die laatste misser kunnen de kiezers van dit land wat doen. Brexit hebben we niet in de hand.

Nederland, word wakker

Het wordt zoetjesaan tijd dat dit land, dat zijn eigen geschiedenis en die van de wereld zo slecht kent, eens tot zich laat doordringen dat er meer op het spel staat dan de indexatie van onze pensioenen. Dat rust en welvaart geen natuurrechten zijn. Dat we alle zeilen bij moeten zetten en dus alle denkbare partners moeten zoeken die eenzelfde ideaal van vrijheid en fatsoen hebben.

De Europese Unie de rug toedraaien, is dus het stomste dat een klein land als Nederland kan doen. De grenzen sluiten is erger dan een illusie, het is een absurditeit. Mensen komen op allerlei manieren, via internet kunnen ze ieder stadhuis en iedere energiecentrale platleggen. De welvaart waar iedereen op rekent, is gebouwd op open grenzen, handel, vrij verkeer van mensen en goederen.

Als Zaventem en Maalbeek iets leren is het dat we de volgende aanslag zeker niet gaan voorkomen door allemaal te gokken op onze eigen inlichtingendiensten, laat staan op onze douane. Iedereen moet werken aan het deradicaliseren van de eigen jihadkandidaten, maar de gevaren van fanatisme en instabiliteit zijn wereldwijd - die kunnen het best worden bedwongen door samenwerking tussen alle democratische krachten.

Het is hoog tijd dat dit land zich bewust wordt van de geopolitieke werkelijkheid. Geld willen verdienen aan een gasrotonde om Poetins gas in Europa af te zetten, is dat niet. Tegen Oekraïne zeggen: zakken jullie maar in het autoritaire moeras is dat ook niet. Onszelf wijsmaken dat we met vier straaljagers de haarden van geweld in de wereld aankunnen én ons mentaal steeds verder terugtrekken uit samenwerkingsverbanden, is dat evenmin.

Nederland dient zijn eigen belang het beste door nuchter en vasthoudend mee te bouwen aan een sterk en zelfbewust Europa. Door klassieke idealen eigentijds te definiëren en ervoor te vechten, in binnen- en buitenland. Een moderne, goed uitgeruste krijgsmacht en voldoende bemande, deskundige veiligheidsdiensten. Geen illusiewetgeving die burgerlijke vrijheden aantast. Gastvrij voor oorlogsvluchtelingen én hen helpen aan het werk te gaan.

Nederland, word wakker en laat de wereld tot je doordringen. Het nationale speelkwartier is voorbij.

Lees ook:

Thierry Baudets tegenstrijdige pleidooi tegen Europa Nu steeds meer vluchtelingen Europa binnenkomen en landen hun grenzen sluiten, móést er een Europees plan komen om de migrantenstroom in te dammen. Het opvallende daaraan is: zij die pleiten voor het sluiten van de Europese grenzen, moeten het minste van Europa hebben. Neem Thierry Baudet. Lees het verhaal van Jan Drentje hier terug Elf lessen van Beatrice de Graaf Het was de vraag waar iedereen een antwoord op zocht: hoe bestrijden we terrorisme nu het best? In de mist na de aanslagenweek was één expert een baken van helderheid: Beatrice de Graaf. In een interview deelt ze een aantal lessen. ‘Welke boodschap staat er nu echt op die bommen geschreven?’ Lees het verhaal van Maurits Martijn hier terug Waarom aanslagen geen aanval op onze waarden zijn (en politici ons dat wel willen doen geloven) Na de aanslagen in Parijs verklaarde premier Mark Rutte dat we in oorlog zijn met Islamitische Staat. Een week eerder steunden verschillende Kamerfracties nog het voorstel Defensie te depolitiseren door het budget ervoor voor lange tijd vast te leggen. Oorlogstaal en technocratie: een gevaarlijke combinatie. Lees het verhaal van Willem Schinkel hier terug