Na de recente aanslagen is Europa in hoogste staat van paraatheid.

Politieagenten worden uitgerust met langs onze buitengrenzen vliegen binnenkort en bij publieke evenementen lopen rond om verdacht gedrag te monitoren.

Helpen die (technologische) toepassingen en maatregelen om ons echt veiliger te maken en te laten voelen?

Deze en andere vragen willen wij samen met beantwoorden. Sinds maart doen wij onderzoek naar de Europese veiligheidsindustrie – een industrie die de afgelopen twintig jaar hard is gegroeid, maar nauwelijks is onderzocht. We weten bijvoorbeeld weinig over de bedrijven die al deze technologieën leveren.

In onze vorige vroegen we voornamelijk om hulp bij ons data-onderzoek. Nu praten we jullie bij over de voortgang.

De samenwerking

De samenwerking met de andere Europese journalisten verloopt erg voorspoedig. Sommige collega’s hebben al nieuws gevonden in onze data, andere zijn een paar veelbelovende tips aan het uitzoeken. Met onze Deense collega’s van Dagbladet Information werken we verder nauw samen aan een verhaal over exportlicenties voor surveillanceapparatuur.

De gesprekken

We hebben inmiddels zo’n twintig interviews afgerond met ondernemers in de veiligheidssector, beleidsmedewerkers, lobbyisten en wetenschappers in Nederland, Brussel en Londen.

De Nederlandse gesprekken richtten zich vooral op bedrijven en instituten die aangesloten zijn bij The Hague Security Delta, een belangenorganisatie voor de veiligheidssector. De Brusselse gesprekken gingen vooral over de industriepolitiek voor de veiligheidssector en de groeiende rol van de Europese instellingen op het gebied van veiligheid (voorheen altijd een exclusieve taak van de lidstaten). En de Londense gesprekken gingen vooral over export van surveillanceapparatuur naar landen buiten de EU.

De data

Het op orde krijgen van de onderzoeksdata is, zoals verwacht, een flinke klus. Tot nu toe hebben we de Europese geldstromen voor onderzoeksprojecten op het gebied van veiligheid in kaart gebracht. Er zijn twee grote Europese financieringsprogramma’s waar veel data van beschikbaar zijn: FP7 en Horizon2020. Die zijn we nu aan het onderzoeken.

Vrijwilliger Olaf Meuwese heeft verder fantastisch werk voor ons verricht en een eerste opzet gemaakt voor een database. Daarnaast helpt hij ons om de data met onderzoeksgelden aan te vullen met data uit andere financiële bronnen. Namelijk:

  1. Het Financial Transparency System. Deze database bevat alle uitgaven van de Europese Unie tot op de eurocent nauwkeurig. Een enorme database waarin de namen van bedrijven vaak anders zijn opgeschreven. Soms wordt een dochteronderneming genoemd, soms de holdingmaatschappij. Door middel van slim filteren proberen we de juiste uitgaven aan de juiste ontvanger te koppelen.
  2. De Europese Tender Database. Deze database bevat alle publieke aanbestedingen van alle Europese lidstaten sinds 2006. Een goudmijn als je wilt weten welk bedrijf welke publieke opdracht heeft binnengesleept. Ook hier geldt: de data zijn een puinhoop. Daarnaast zijn de data in verschillende talen genoteerd. In maart hebben we daarom gedaan voor internationale hulp. Met dank aan de vele vrijwilligers die hierop reageerden, kunnen we ook hiermee aan de slag.

Het beoogde eindresultaat is een database waarmee we geldstromen van publieke instellingen naar private veiligheidsbedrijven kunnen volgen. We kunnen de data bijvoorbeeld de volgende vragen stellen:

  • Kun je me een overzicht geven van alle grensbewakingsprojecten die Thales heeft uitgevoerd tussen 2008 en 2015?
  • Met welke security- en defensiebedrijven heeft TNO onderzoeksprojecten uitgevoerd en hoeveel geld heeft TNO daarvoor gekregen?
  • Hoeveel onderzoeksgeld is er in alle EU landen gegaan naar de ontwikkeling van drone-technologie en kun je dat per jaar uitsplitsen?

Naast deze database zijn we bezig met een database waarin we kijken naar het sociale netwerk van beleidsambtenaren, wetenschappers, politici en ondernemers. We hebben alle expertgroepen, adviescommissies, onderzoekers die aan belangrijke rapporten hebben meegeschreven, financiers van kennisinstellingen en ambtenaren in kaart gebracht. Zo kunnen we zien welke personen een belangrijke rol spelen in de totstandkoming van securitybeleid in Europa. Die personen zijn we nu aan het benaderen.

Twee zaken kunnen we alvast verklappen: ondernemers zijn goed vertegenwoordigd in adviesraden voor beleid en het is opvallend hoeveel Duitsers er actief zijn op dit gebied.

Hoe jij ons kunt helpen

We komen niet bepaald informatie tekort, maar we zijn altijd op zoek naar mensen die ons meer kunnen vertellen over de veiligheidsindustrie, omdat ze er bijvoorbeeld in werken of hebben gewerkt.

We zijn nu specifiek geïnteresseerd in de volgende thema’s:

  • De rol van universiteiten in het ontwikkelen van veiligheidstoepassingen;
  • De invloed van bedrijven op het veiligheidsbeleid in Nederland en in Europa;
  • De export van naar niet-EU- en niet-NAVO-landen.

Heb jij interessante informatie voor ons onderzoek? Mail dan naar dimitri@secure.decorrespondent.nl. Op onze gebruikersprofielen staan onze PGP-sleutels, mocht je versleuteld willen mailen.

Lees ook:

‘Misschien moeten we het woord privacy niet meer gebruiken’, zegt de man die er toezicht op hield Jacob Kohnstamm stopt na twaalf jaar als voorzitter van de Autoriteit Persoonsgegevens. Zijn diagnose: onze persoonlijke gegevens zijn een betaalmiddel geworden. Maar wat ermee gebeurt als het is afgeschreven, weten we niet. Een afscheidsinterview met de toezichthouder die soms liever activist had willen zijn. Lees het interview hier terug Waarom zijn zoveel mensen boos op WikiLeaks? WikiLeaks krijgt veel kritiek omdat het documenten heeft gelekt van de top van de Democratische Partij van de Verenigde Staten en de AKP in Turkije. Wat is er aan de hand? Lees het verhaal hier terug