Mag een multinational als Shell willens en wetens meewerken aan de vernietiging van de menselijke leefomgeving wereldwijd? Op die vraag wil Milieudefensie antwoord van de rechter.
Shell is in april 2018 door Milieudefensie aansprakelijk gesteld voor de bijdrage die het bedrijf levert aan de opwarming van de aarde. In april 2019 volgde een dagvaarding. En deze dinsdag, 1 december 2020, is de eerste van vier hoorzittingsdagen in de rechtbank in Den Haag. Shell moet zich daar verantwoorden voor zijn fossiele koers.
Samen met Rutger Bregman ging ik (Jelmer Mommers) in april 2018, vlak vóór de aansprakelijkheidsstelling van Shell, in gesprek met Roger Cox. Dat is de advocaat die eerder een beslissende rol speelde in Urgenda’s legendarische klimaatrechtszaak tegen de Nederlandse staat. De rechter oordeelde toen dat de Nederlandse staat meer moet doen om de uitstoot van CO2 terug te dringen, om zo gevaarlijke klimaatverandering te voorkomen.
Maar dat was, zo bleek later, nog maar het begin.
Want Cox kruist nu de degens met Shell. Namens Milieudefensie, zes andere milieuorganisaties en ruim 17.000 mede-eisers.
Waarom? Omdat Shell sinds het einde van de negentiende eeuw de uitstoot van bijna 2 procent van alle broeikasgassen wereldwijd veroorzaakte, en met de verkoop van olie en gas vandaag nog altijd twee keer zo veel uitstoot veroorzaakt als heel Nederland.
Omdat uit interne documenten – die ik in 2018 voor het eerst openbaar maakte – blijkt dat Shell al sinds 1986 (!) wist van de enorme gevaren van klimaatverandering.
En omdat het bedrijf desondanks nauwelijks bijstuurde. Shells nalatigheid droeg bij aan het ontstaan van gevaarlijke klimaatopwarming, iets waar de hele wereld de prijs voor moet betalen.
De grote vraag die nu in de rechtbank op tafel ligt is of dat Shell ook juridisch aangerekend kan worden. Concreet: is het Shell aan te rekenen dat het bedrijf bijdraagt aan gevaarlijke klimaatopwarming en aan de schending van mensenrechten die daarvan het gevolg is? De podcast van inmiddels ruim twee jaar geleden ging precies over die vraag.
Natuurlijk is de wereld sindsdien veranderd: Shell is gehavend uit de coronacrisis gekomen, snijdt keihard in het personeelsbestand, en zegt bijkans een veel groenere koers te gaan varen. Maar het bedrijf doet nog altijd te weinig concreets om de klimaatdoelen binnen bereik te houden.
Moet de rechter dan ingrijpen en een groenere koers afdwingen? In de podcast vertelt Roger Cox waarom hij gelooft van wel, en welk obscuur arrest van de Hoge Raad uit de jaren zestig hem in die opvatting sterkt.
Benieuwd naar het verloop van de rechtszaak? De hoorzittingen op 1, 3, 15 en 17 december zijn via livestreams te volgen; ze beginnen telkens om 09.30 uur en duren de hele dag. Het vonnis volgt naar verwachting begin volgend jaar. Ik (Jelmer) zal ervan verslag doen.
Dit verhaal heb je gratis gelezen, maar het maken van dit verhaal kost tijd en geld. Steun ons en maak meer verhalen mogelijk voorbij de waan van de dag.
Al vanaf het begin worden we gefinancierd door onze leden en zijn we volledig advertentievrij en onafhankelijk. We maken diepgravende, verbindende en optimistische verhalen die inzicht geven in hoe de wereld werkt. Zodat je niet alleen begrijpt wat er gebeurt, maar ook waarom het gebeurt.
Juist nu in tijden van toenemende onzekerheid en wantrouwen is er grote behoefte aan verhalen die voorbij de waan van de dag gaan. Verhalen die verdieping en verbinding brengen. Verhalen niet gericht op het sensationele, maar op het fundamentele. Dankzij onze leden kunnen wij verhalen blijven maken voor zoveel mogelijk mensen. Word ook lid!