‘Kolejne drzwi, kolejne drzwi!’ riep iemand vanaf een afstand. Ik had net mijn NS-fiets weggezet in een van de rekken voor de enorme kledingsorteerloods van Gebotex aan de rand van Dordrecht. Een paar meter verderop stond een gespierde en getatoeëerde man met ontbloot bovenlichaam (het was warm die dag) een vrachtwagen vol zakken kleding en textiel leeg te trekken. Hij riep in het Pools dat ik voor de verkeerde deur stond. 

Zoals ik eerder al liet weten, ben ik momenteel bezig met een aantal verhalen over (de handel in) tweedehands kleding. Vandaag is het eerste , waarin ik vragen als: ‘hoeveel kleding gooien we nu eigenlijk weg?’, ‘Hoe duurzaam is het kopen van tweedehands?’ En wat gebeurt er nu eigenlijk met onze afdankertjes?’ beantwoord. 

In dit kader was ik kort geleden zelf op bezoek bij een sorteerbedrijf. Gebotex is onderdeel van de Boer Group, een van de grootste commerciële inzamelaars/sorteerders van gebruikt textiel in Nederland. 

Dagelijks komen er zo’n vijf vrachtwagens vol gebruikte kleding en textiel binnen bij het bedrijf. In totaal gaat het om zo’n 80 tot 90 ton kleding die door tientallen medewerkers met de hand wordt gesorteerd. Op jaarbasis verwerkt het bedrijf (naast Gebotex heeft het nog vijf locaties waar de kleding wordt gesorteerd) maar liefst 112 miljoen kilo kleding. 

In dit deel van de loods wordt alle binnengekomen kleding opgeslagen voor sortering.

Het is routinewerk: de balen met kleding worden uit de vrachtwagen geladen, voorgesorteerd en daarna een voor een via de lopende band naar boven gebracht waar zo’n zes tot acht groepjes vrouwen in viertallen staan te sorteren. Om hen heen staan tientallen bakken, waarin de binnengekomen stoffen worden onderverdeeld. In totaal zijn er wel 250 tot 350 verschillende categorieën waarop ze hier sorteren. Van damesvesten, winterjassen voor mannen tot riemen, knuffels, ondergoed, handschoenen, en ga zo maar door. 

Bewonderenswaardig om te zien hoe snel ze de zakken uitpluizen en in de bakken onderverdelen. Ze verwerken zo wel 2.800 tot 3.000 kilo kleding per persoon, per dag. Bizar! Als de bakken vol zitten gaan de kleppen aan de onderkant open, waarna de inhoud via een sorteerband naar de nasortering gaat, waar nogmaals met de hand door alle kleding wordt gegaan om alles te controleren. 

Terwijl het werk buiten voornamelijk door mannen wordt gedaan, werken binnen in de kledingsortering voornamelijk vrouwen. Dit omdat vrouwen beter oog hebben voor mode, luidt de verklaring van verkoopmanager Maarten van Renssen die mij rondleidt. Wel komen ze allemaal, zowel de vrouwen als de mannen, uit het buitenland, de meesten uit Polen of Roemenië. Het is hard werken voor een minimumloon.

Hier wordt de kleding voor de tweede keer gesorteerd.

Bijna alle bruikbare kleding wordt in grote kilobalen opgekocht door handelaren en gaat de hele wereld over, van Polen tot Pakistan en van India tot Kenia. Een heel klein deel wordt in Nederland via vintage-winkels verkocht.

Leuk detail: aan het einde van de sorteertafels hangen aan een pilaar een stuk of acht foto’s van kledingstukken die op dit moment helemaal hip zijn (heuptasjes, golfpetten en bandana’s) en apart gehouden moeten worden omdat er veel vraag naar is. 

Zara’s duurzaamheidsdoelen: greenwashing of niet? 

Afgelopen week kondigde Inditex (het moederbedrijf van o.a. Zara en Pull&Bear) een aantal doelen aan om de impact op het milieu Zo stelde de algemeen directeur dat het voor 2025 90 procent van alle materialen (waaronder katoen, linnen, polyester en viscose) gaat vervangen voor duurzamere alternatieven waaronder gerecyclede en biologische stoffen. En dat het 80 procent van alle energie die in de winkels, logistieke centra en kantoren wordt gebruikt, duurzaam gaat opwekken. 

De aankondiging, die werd gedaan tijdens de jaarlijkse aandeelhoudersvergadering van het bedrijf, kon rekenen op heel wat media-aandacht. Het is ook niet zomaar een bedrijf: Inditex behoort tot ’s werelds grootste modebedrijven en de Spaanse oprichter

Opmerkelijk vond ik de weinig kritische houding van De Engelse krant nam het nieuws klakkeloos over, terwijl ze doorgaans toch heel wat kritische stukken plaatst over de kledingindustrie en de impact op mens en milieu.

De aankondiging van Inditex riep bij mij drie vragen op:

1) Hoe ambitieus zijn deze plannen van Inditex werkelijk? Ik bedoel: H&M voorziet nu al voor 96 procent zijn winkels en warenhuizen van en heeft zichzelf ten doel gesteld om in 2040 klimaatneutraal te zijn in de gehele toeleveringsketen – dus ook de duizenden fabrieken, weverijen, ververijen en spinnerijen waarmee het samenwerkt.

2) Wat verstaat Inditex precies onder duurzame materialen? Hoeveel minder schadelijk moeten de nieuwe materialen zijn ten opzichte van het materiaal dat het nu gebruikt? Het zou mooi zijn als het bedrijf inzicht geeft in de impact van de kledingproductie op dit moment, en hoe het deze terug wil/kan dringen door het gebruik van bepaalde materialen. Anders blijft het voor mij onduidelijk wat voor milieuwinst de maatregelen daadwerkelijk opleveren.

3) Hoe strookt het businessmodel van Inditex – zo veel en snel mogelijk produceren – met deze duurzaamheidsambities? Alleen al dochteronderneming Zara brengt gemiddeld 500 nieuwe ontwerpen per week uit, en 20.000 per jaar, schreef modenieuwssite Maar, zo liet de directeur weten. ‘We hebben niet het gevoel dat we een enorme hoeveelheid kleding maken.’ 

Die laatste opmerking zegt voor mij alles: want hoe goed het ook is dat het bedrijf kiest voor duurzamere stoffen, ook die blijven impact hebben op het milieu, en zijn in mijn ogen niet alleen de oplossing. Als we in ditzelfde tempo blijven consumeren en afdanken, wat lost deze stap dan uiteindelijk op? 

Lees-/luistertip

  • Twee weken geleden kreeg ik een mailtje van datajournalist Thomas Mulder, die met Pointer (een datajournalistiek platform van KRO-NCRV) onderzoek doet naar de vraag: hoe kan het dat je tegenwoordig voor een paar euro een kledingstuk kan kopen? Afgelopen week ze hun eerste data-analyse, waarbij ze keken naar de gemiddelde prijzen van kledingstukken bij H&M, C&A, Primark en HEMA. Ik ben heel benieuwd naar het vervolg van hun onderzoek, en ga hen zeker volgen.
  • Afgelopen week was ik te gast in de podcast Damn, Honey van Nydia van Voorthuizen en Marie Lotte Hagen. ‘De podcast over alle shit waar je als vrouw van deze tijd mee moet dealen’, aldus de beschrijving. Nydia en Marie Lotte zijn dol op kleren (net als ik zelf) maar worstelen met het vinden van verantwoorde spullen. Van tevoren hadden ze een oproep gedaan om vragen in te sturen, waarop ze een hoop reacties kregen. Zo werd meerdere keren de vraag gesteld waar je als vrouw met een grotere kledingmaat terechtkunt (een vraag die ik ook regelmatig in mijn inbox krijg), of het kopen van tweedehands kleding wel zo duurzaam is en of het wel zo’n goed idee is om je oude kleren in een textielbak te gooien (denkend aan de impact in Afrikaanse landen). Benieuwd naar het gesprek? Je luistert het terug.

Fijne week gewenst,

Emy