Dit was jaar zes van De Correspondent

Op 30 september 2019 bestaat De Correspondent zes jaar. Zoals altijd blikken we op onze verjaardag terug op het jaar en de journalistieke verhalen die we dankzij jullie konden vertellen. 

Onze ambities waren groot: niet alleen wilden we onverminderd sterke journalistiek maken, ook investeerden we in nieuwe vormen waarin we deze presenteren – zoals luisterverhalen en interactieve infographics – en richtten we een datajournalistiek team op. Dit alles in steeds intensievere samenwerking met onze leden.

En, geen kleinigheid, dit was ook het jaar dat we ons platform met een wereldwijde crowdfundcampagne konden gaan uitbreiden naar het Engels als The Correspondent!

Eén correspondent ging overigens nog voor onze internationale lancering de wereld over: Rutger Bregman maakte furore in Davos met ‘taxes, taxes, taxes’ en werd – in de woorden van niemand minder dan The Daily Show-host Trevor Noah – ‘a superstar’.

Een stormachtig jaar dus, met grote hoogtepunten en zeker ook een paar missers. Hieronder ons jaar in vogelvlucht.

Nieuwe correspondenten op ons platform

Om onze plannen te verwezenlijken, investeerden we het afgelopen jaar in de kern van ons werk: de journalistiek.

Ruben Mersch voegde zich bij ons als correspondent Big Pharma. Hij onderzoekt hoe de farmaceutische industrie zich weer kan gaan richten op het genezen van mensen in plaats van op de portemonnee van de aandeelhouders.

Correspondent Verzet Clarice Gargard maakt verhalen over modern verzet en haar eigen ervaringen daarmee, als VN-vrouwenvertegenwoordiger.

Rosanne Hertzberger trapte een correspondentschap Vaccinaties af met een brief aan een niet-vaccinerende ouder en kreeg er liefst achthonderd terug. Veel voer voor haar verdere journalistieke zoektocht.

Onze nieuwe correspondent Ruimtevaart Marjolijn van Heemstra onderzoekt hoe de ruimte ons een nieuw perspectief kan geven op de aarde en de toekomst. Hoe democratiseren – in plaats van koloniseren – we de ruimte?

Henk Blanken richt zich als correspondent Dood & Aftakeling op euthanasie bij dementie. Zijn vraag: hoe kun je goed sterven als je zelf niet meer begrijpt wat er gebeurt? Binnenkort verschijnt bij De Correspondent zijn boek Beginnen over het einde.

Karel Smouter, tot 2017 adjunct-hoofdredacteur van De Correspondent, keerde tijdelijk terug als correspondent Provinciale Staten om te doorgronden waar die eigenlijk over gáán.

En begin september startten we een grootscheepse zoektocht naar nieuwe fulltime correspondenten. Zo komen we steeds iets dichter bij ons journalistieke ideaal: vaste correspondenten die met jullie, onze leden, langdurig onderzoek doen naar de belangrijke thema’s van onze tijd.

Korte series van gastschrijvers 

In miniseries praten gastschrijvers jullie ondertussen regelmatig bij over belangrijke ontwikkelingen op het gebied van hun thema.

Een goed voorbeeld is de serie van studenten Koen Marée, Jasper Been en Bart Hekkema over hoe de universiteit een megastal werd. Door hun praktijkervaring konden zij scherp analyseren wat er schort aan het verdienmodel van de universiteiten.

We ontmoetten ook de (toen) 19-jarige Hizir Cengiz, een talentvol schrijver die zijn zoektocht naar zingeving en spiritualiteit met ons deelt.

Nog zo’n jong talent: Munganyende Hélène Christelle, een politiek geëngageerde schrijver die gelooft dat ze met haar woorden verandering teweeg kan brengen.

Romee Boots deed een jaar lang onderzoek naar machtsmisbruik in de pinksterkerken, waarvoor ze waardevolle input kreeg van leden.

Huisarts Michelle van Tongerloo deed verslag vanuit haar Rotterdamse spreekkamer, om te laten zien dat de manier waarop onze zorg is ingericht onhoudbaar is, voor arts én patiënt.

Vermeldenswaardig is ook de samenwerking met journalisten Cécile Schilis-Gallego en Marion Guégan van het project Forbidden Stories. Zij zetten het werk voort van monddood gemaakte journalisten die berichtten over milieuschandalen.

Ook werkten we samen met journalisten uit Latijns-Amerika en de Verenigde Staten aan een onderzoek naar conflictgoud uit Venezuela. Bram Ebus en Pamela Kalkman ontdekten met hen hoe duizenden kilo’s van dit goud de markt op stroomt via Aruba, Curaçao en Nederland.

Een greep uit onze beste journalistiek

En dan waren er natuurlijk onze vaste correspondenten, die onvermoeibaar hun nieuwe inzichten deelden. Een kleine greep:

In de afgelopen dertig jaar heeft de mensheid meer broeikasgassen uitgestoten dan in de 250 jaar ervoor. We hebben nog één generatie om het tij te keren. We zouden het over niets anders meer moeten hebben, stelde correspondent Vooruitgang Rutger Bregman. De klimaatcrisis was dan ook een belangrijk thema op ons platform:

Klimaatcorrespondent Jelmer Mommers publiceerde zijn boek over de opwarming van de aarde (waarover later meer) en vertelde wat we eraan kunnen doen. Een duurzame energietransitie zou zelfs als er geen sprake zou zijn van een klimaatcrisis, gigantische voordelen hebben, stelde oprichter Rob Wijnberg.

Correspondent Kleding Emy Demkes onderzocht de klimaatimpact van fast fashion en schreef over verduurzaming van je kledingkast. Correspondent Niet-mens Tamar Stelling opende ons de ogen voor dat andere grote, verwante probleem: het verdwijnen van niet-menselijk leven. En correspondent Politiek Marc Chavannes concludeerde dat het kabinet zwoegde aan het Klimaatakkoord om draagvlak te creëren voor... rustig aan doen.

Maar er was veel meer moois. Dankzij correspondent Migratie Maite Vermeulen kregen we zicht op de gevolgen van het Europese migratiebeleid: ze tekende vanuit Nigeria de ervaringen van twaalf ‘gefaalde migranten’ op en reconstrueerde de omstandigheden waaronder een rubberboot zonk op de Middellandse Zee. En ze onthulde hoe Nederland het laatste reddingsschip voor migranten aan de ketting legde, zonder er verantwoording voor af te leggen.

Maurits Martijn en Jesse Frederik, correspondenten Data en Economie, kraakten de mythe van de online advertentiemarkt. Ze doken in de wereld van kliks, banners en keywords en ontdekten dat je bijna niet kunt weten wat het effect is van een online advertentie – áls er al een effect is. Maurits ontdekte daarnaast dat twee Nederlandse bedrijven ‘emotieherkenningssoftware’ verkopen aan het beruchte Chinese veiligheidsministerie.

Correspondent Extremisme Dimitri Tokmetzis analyseerde het afgelopen jaar de data van videoplatform YouTube, volgde 175 gebruikers en concludeerde: hoe meer filmpjes je bekijkt, hoe extremer de inhoud die je krijgt voorgeschoteld.

Correspondenten Vera Mulder en Johannes Visser deden maandenlang onderzoek naar wonen op vakantieparken. Hun conclusie: op vakantieparken vol permanente bewoners zie je precies waar Nederland faalt als verzorgingsstaat, woning- en arbeidsmarkt.

Correspondent Cultuur en Clichés Lynn Berger schreef prachtige essays over de tijdsbeleving van jonge ouders (‘Tijd is iets geworden wat tegelijkertijd lang en kort kan duren, iets wat me door de vingers glipt en me overspoelt’) en het alomtegenwoordige fenomeen eenhoorn. Correspondent Modern Leven Nina Polak verlegde haar aandacht naar de vraag hoe de moderne mens lijdt, en wat daar zo eigentijds aan is.

Correspondent Verborgen oorlogen Lennart Hofman besefte na járen oorlogsjournalistiek: wie oorlog wil snappen, moet voorbij de frontlinies kijken. En hij onderzocht de wapenlobby en de technologische ontwikkelingen in oorlogsvoering. Europacorrespondent Tomas Vanheste gidste ons door een stormachtig Europajaar van verkiezingen en de Brexit.

Sportcorrespondent Michiel de Hoog projecteerde zijn voetbalinzichten op de arbeidsmarkt, en wat blijkt: sollicitatiegesprekken zijn de slechtste manier om een goede werknemer te vinden. De mooiste openingsalinea komt van Arjen van Veelen, correspondent Groot Rotterdam: ‘Laatst was ik in een snackbar die me aan Thierry Baudet deed denken. Het was zo’n deftige friettent die sinds een paar jaar in ons straatbeeld opduikt. “Frites Unique” stond in plakgoud op de pui.’

Onze correspondenten beschreven niet alleen de wereld om ons heen, ze gingen ook over tot actie. Na vele verhalen te hebben geschreven over democratische vernieuwing, was correspondent Lof David Van Reybrouck dit jaar bijvoorbeeld volop betrokken bij de ontwikkeling van een democratisch experiment: de loting van de volksvertegenwoordiging van de Duitstalige gemeenschap van België.

14.487 mensen deden mee aan de actie waartoe correspondent Kleding Emy Demkes opriep: ze kochten drie maanden geen nieuwe kleding. Correspondent Sport, Michiel de Hoog, organiseerde de Future Rules Football League, een voetbalcompetitie met alternatieve spelregels. Hieruit destilleerde hij lessen voor het voetbal van de toekomst.

En we gingen met onze leden de straat op voor het klimaat. Tijdens de Global Climate Strike ging ons platform ‘op groen’ en staakten we voor één dag onze publicaties over onderwerpen die niet raakten aan klimaatverandering. Correspondenten en redacteuren gingen met jullie in gesprek over wat we voor de groene omwenteling kunnen doen.

De waardevolste gesprekken met leden

We zien iedere dag opnieuw hoe leden onze journalistiek verrijken, verbeteren en vernieuwen.

Zo deelden leden massaal hun ervaringen met verkeersongelukken met correspondent Mobiliteit Thalia Verkade. Ze hielpen bovendien de berichtgeving over verkeersongevallen in kaart te brengen op een website die Correspondentlid Jan Derk Stegeman hiervoor maakte. Dit vormde de basis voor Thalia’s journalistieke zoektocht.

Migratiecorrespondent Maite Vermeulen sprak een van de hoogste migratieambtenaren van Ivoorkust. Zijn uitgesproken opvattingen over het Europese migratiedebat brachten een razend interessante discussie op gang – over racisme, werkloosheid en een nieuwe kijk op migratie.

Zo maken we van de bijdragesectie steeds meer een plek waar je direct met geïnterviewden, experts of andersdenkenden in gesprek kunt. Een expert als Peter Vermeersch bijvoorbeeld, de auteur van het boek Aantekeningen bij een moord, sprak met leden over de vraag hoe nuttig dader-slachtofferontmoetingen zijn na een strafrechtelijk proces. Journalist Huib Modderkolk sprak met leden over zijn onthullingen over de Nederlandse inlichtingendienst.

En onder de serie over het verdienmodel van universiteiten gingen hoogleraar Alexander Rinnooy Kan en voormalig Tweede Kamerlid Zihni Özdil in gesprek over de financiering van ons onderwijs. Ook uniek: profvoetballer Stefan de Vrij praatte met leden over zijn trainingsmethoden en scheidsrechter Dennis Higler gaf een bijzonder inkijkje in zijn vak.

Jullie hielpen correspondenten eveneens: een oproep van correspondent Ruben Mersch bracht een ledenteam van artsen, apothekers, experts in risicocommunicatie en app-ontwikkelaars bij elkaar, die hem hielpen bij zijn zoektocht naar de ideale bijsluiter voor medicijnen.

Onze boeken

Vijf jaar geleden begon onze uitgeverij als experiment. Ons eerste boek, Gratis geld voor iedereen, van correspondent Vooruitgang Rutger Bregman, werd meteen een internationale bestseller.

Inmiddels is onze boekenuitgeverij een onmisbaar onderdeel van onze journalistiek. In boekvorm brengen we de grootste journalistieke inzichten samen en delen we deze met een zo groot mogelijk publiek.

We begonnen het jaar met Het best verkochte boek ooit (met deze titel) van correspondent Ontcijferen Sanne Blauw. Cijfers zijn lang niet zo objectief als ze lijken, laat dit inzichtgevende boek zien, maar ze bepalen wel hoe ons leven eruit ziet.

In februari verscheen De tweede – Over het zijn en krijgen van een tweede kind van correspondent Cultuur en Clichés Lynn Berger. Een boek over het standaardgezin, dat in Nederland twee kinderen telt. Maar over die tweede gaat het zelden. Hoe is het om een tweede kind te krijgen, en om er een te zijn?

Net voor de zomer kwam Hoe gaan we dit uitleggen van klimaatcorrespondent Jelmer Mommers uit. Een glashelder en hoopvol boek over klimaatverandering en wat we daaraan kunnen doen. Uitgever Milou Klein Lankhorst onderzocht voor dit boek hoe ze het zo duurzaam mogelijk uit kon geven – kennis die we nu toepassen op al onze boeken.

Begin september verscheen Rutger Bregmans De meeste mensen deugen – Een nieuwe geschiedenis van de mens, waarin hij een nieuw mensbeeld presenteert. Als we uitgaan van het goede in de mens, kunnen we onze samenleving totaal anders inrichten. Een knaller, die op nummer 1 de bestsellerlijst binnenkwam.

Volgende maand verschijnt het vierde boek van dit jaar. Beginnen over het einde – Over euthanasie bij dementie, van correspondent Dood & Aftakeling Henk Blanken. In zijn boek laat Henk zien hoe belangrijk het is om op tijd te beginnen over het levenseinde. Zodat je niet te vroeg doodgaat, maar ook niet te laat.

We proberen de inzichten uit onze boeken zo breed mogelijk te verspreiden, door van al onze boeken een door de auteur voorgelezen audioversie uit te brengen, en door evenementen te organiseren over het thema van het boek. En niet in de laatste plaats: de boeken van Lynn Berger, Sanne Blauw, Jelmer Mommers en Rutger Bregman zullen ook in het buitenland verschijnen.

Tot slot lanceerden we een een nieuwe service: het boekenabonnement, waarmee je al onze boeken als eerste in huis krijgt. Al bijna 450 mensen hebben zich daarvoor opgegeven. Daar zijn we heel blij mee!

Verhalen vertellen in beeld en audio

We maken graag journalistiek in verschillende vormen – van goed geschreven essays, tot vrolijke podcasts, tot indringende documentaires, tot prachtige beeldverhalen, tot heldere infographics.

Dat doen we omdat sommige verhalen zich het beste lenen voor een specifieke vertelvorm. We denken daarom altijd na: in welke vorm komt dit inzicht het best over? Daarnaast kent ons platform verschillende soorten leden: sommige lezen graag, andere luisteren of kijken liever.

Met die vertelvormen experimenteerden we het afgelopen jaar volop.

Zo lazen we veel verhalen en onze boeken ook voor. En we maakten nieuwe podcasts. Heel trots zijn we op De Tweede – Op zoek naar het standaardgezin van Lynn Berger en Jair Stein. In deze podcast horen we openhartige, ontroerende en hilarische verhalen van leden die een tweede kind zijn, hebben of krijgen.

Ook namen we onze succesvolste podcasts, De Rudi & Freddie Show en Goede Gesprekken, op in het theater – mét publiek! Daarnaast lieten leden van zich horen. Ze vertelden bijvoorbeeld over het leven op de kermis of het uithollen van de rechtsstaat in de podcast Goed Nieuws met Joris Luyendijk.

Verder delen we steeds vaker onze inzichten in stories en beeldproducties op Instagram en maakten ontwerper Leon de Korte en developer Heleen Emanuel een aantal geweldige interactieve infographics.

Zoals: een productie waarin de invloed van alle schandalen rondom Facebook op de aandelenkoers te zien is; een interactieve tijdlijn die een reconstructie van een zinkende boot op de Middellandse Zee ondersteunt en bewegende WhatsApp-gesprekken die op het juiste moment het verhaal binnenkomen. Ook de moeite van het vermelden waard: het interactieve verhaal over wat ruimtevaart oplevert.

Zo verbeterden we de site waarop je dit leest

Om deze creatieve vormen mogelijk te maken, heeft er zich dit jaar in stilte een revolutie voltrokken. De achterkant van de website ging volledig op de schop. Maandenlang was ons tienkoppige development-team code aan het schrijven, aan het testen en bijschaven. Deze zomer is geboren: onze nieuwe editor.

Met deze nieuwe digitale drukpers – een zogeheten Content Management Systeem (CMS) – kunnen we gaandeweg gebruik gaan maken van vertelvormen waarin ruimte is voor beeld, geluid en tekst.

Verder hebben we het, in reactie op de vele suggesties die we van leden ontvingen, technisch makkelijker gemaakt om wegwijs te worden op ons platform.

Een veelgestelde vraag van leden is: ‘Wanneer krijgt De Correspondent een app?’ We hebben onderzocht of dit haalbaar is. De conclusie is vooralsnog dat we voorlopig ons beperkte budget beter kunnen blijven steken in onze site. Maar wie weet wat de toekomst nog brengt.

Ten slotte toverden onze developers een heuse tabblad-extensie uit de hoge hoed. Als je deze installeert, krijg je bij het openen van een tabje in Chrome of Firefox elke dag een ander prachtig beeld van De Correspondent als achtergrond te zien en heb je direct toegang tot ons platform.

Dit ging er mis

Goed, tot zover de successen. Natuurlijk gaat in een heel jaar niet alles goed. Er waren ook uitglijders en flaters. 

Zo besloten we om na het schietincident in Utrecht onze geplande verhalen over de Provinciale Statenverkiezingen op te schorten, want de verkiezingscampagnes werden ook gestaakt. De redenering was: negeren we dit, dan zijn onze artikelen onvolledig. Negeren we het niet, dan doen we dat mogelijk op basis van niet-geverifieerde feiten.

Een duivels dilemma, vonden wij, en daar wilden we jullie deelgenoot van maken. Maar het was laat, nuance werd stellingname en vervolgens ging de intentie verloren in het enorme statement waarvoor dit besluit werd aangezien.

Ook kondigden we dit jaar een hackathon aan om data te analyseren van websites waarop sekswerk wordt aangeboden. Dat leidde tot veel terechte vragen. Dankzij de kritische blik van leden beseften we dat het open karakter van een hackathon zich niet leent voor zo’n gevoelig onderzoek en gelastten we hem af.

Correspondent Kleding Emy Demkes ontdekte ondertussen dat haar stokpaardje onjuist bleek: voor de stelling dat de kledingindustrie de op één na vervuilendste ter wereld zou zijn, was geen enkel bewijs. Zo kunnen feiten je als correspondent tot een nieuw standpunt bewegen.

Ook lieten we na te vermelden hoe huisarts Michelle van Tongerloo, die verslag doet vanuit haar spreekkamer, de anonimiteit van haar patiënten waarborgde en waren we daardoor niet transparant over het brongebruik. Een journalistieke misser.

En dan waren er nog allerlei kleine correcties: van een lead waarin een snelle optelsom over Letten en Sovjetflats leidde tot een misinterpretatie van het aantal Letten dat in Sovjetflats woont, tot een spelfout die de hele dag in een kop prijkte totdat een lid ons erop wees.

Nieuwe collega’s achter de schermen

Om alles dit jaar mogelijk te maken, breidden we achter de schermen ons team flink uit.

Zo kwamen back-end-developers Jasper Wissels, Camelia Herisanu, François Knoppel en technische alleskunner Michael Zonneveld ons development-team versterken. Zij zijn iedere dag bezig het podium waarop jullie onze verhalen lezen verder te ontwikkelen.

Ook verwelkomden we eindredacteur Hans Pieter van Stein Callenfels, redactioneel ontwerper Luka van Diepen en audioredacteur Jacco Prantl, die er dagelijks voor zorgen dat onze journalistiek lekker leest, kijkt en luistert.

Met de komst van datajournalist Reinier Tromp, redactioneel developer Heleen Emanuel en ontwerper Leon de Korte en de rolverandering van correspondent Dimitri Tokmetzis, breidden we onze datajournalistieke vaardigheden uit. Zij krijgen hulp van projectmanager Milou Dirkx.

Chef ledencommunicatie Saar Kramer beantwoordt met Yahya Ouzahir al jullie vragen die dagelijks onze leden-inbox binnenkomen én houdt jullie belangen, zorgen en suggesties scherp in het vizier. Ledenanalist Daan Aerts helpt bij het inzichtelijk maken van jullie meest voorkomende wensen en klachten.

Aan ambities geen gebrek dit jaar, aan tijd wel. Gelukkig schoot redactie-assistent Edivania Lopes Duarte te hulp: agendabeheer, inhoudelijke voorbereiding van vergaderingen of een overheerlijke maaltijd voor de boekenclub met leden – Vany regelt het.

Ook onze nieuwe officemanager Monique Caris en hr-medewerkers Niza Roqué en Susan Vyent zijn nu al onmisbaar voor het draaiend houden van de organisatie.

Johannes Visser kennen jullie al als correspondent Onderwijs. Inmiddels helpt deze voormalig leraar Nederlands ons onze journalistiek naar een hoger niveau te tillen als chef eindredactie.

We verwelkomden tegelijkertijd freelance eindredacteuren Hasna El Maroudi, Brechtje Keulen en Jelena Barišić (freelance eindredacteuren Rosanne Kropman, Arthur van Vliet en Margot Smolenaars werkten al langer voor ons), zodat onze vaste ploeg ook af en toe op vakantie kan.

Tot slot werkte dit jaar een aantal getalenteerde stagiairs mee aan De Correspondent: Veerle van Wijk, Lisa Roggeveen en Charlotte Remarque draaiden mee bij de boekenuitgeverij, Veerle van Herk en Suzanne Schols ondersteunden de beeldredactie en Damaris Verboom en Tom Antonissen hielpen op de sociale-mediaredactie.

Last but not least: Joris Luyendijk gidste de redactie een jaar lang als editor-at-large middels journalistieke dilemma’s, hield ons een spiegel voor tijdens redactievergaderingen en sprak maandelijks een correspondent over zijn of haar werk in zijn podcast Goed Nieuws. Deze maand publiceerden we de laatste aflevering en begint Joris aan een (welverdiende) sabbatical.

The Correspondent

Tot zover de grote, zesjarige zus. Maar dit jaar kregen we er ook een nieuw Engelstalig zusje bij, dat we maandag 30 september officieel lanceren: The Correspondent.

Dankzij een wereldrecordbrekende crowdfundcampagne (!) zag ons platform voor unbreaking news op 14 december 2018 het levenslicht. Maar liefst 50.000 leden (and counting) uit meer dan 130 landen maakten onze uitbreiding naar het Engels mogelijk.

De eerste vijf correspondenten zullen vanuit New Delhi, Lagos, St. Paul (Minnesota), Rome en Londen onderzoek doen naar de grootste transnationale ontwikkelingen van onze tijd. Hier stellen we ze aan je voor!

Vanaf komende maandagmiddag kun je als lid van De Correspondent (ook als je alleen lid bent van het Nederlandse platform) voor het eerst onze journalistiek in het Engels lezen, eraan bijdragen en haar delen met de rest van de wereld!