Deze kunstenaar gelooft in de kracht van het kleine gebaar

Lex Bohlmeijer
Correspondent Goede gesprekken
Foto: Marijn Smulders (voor De Correspondent)

Als jij iedere dag één stukje plastic opraapt van straat zou het zomaar kunnen dat je daarmee de kwestie van het zwerfafval oplost. Klinkt gek. Zwerfafval is toch een groot milieuprobleem?! Grote kans dat je er na deze podcast anders over denkt. Think big, act small. Als iemand daar de belichaming van is, dan kunstenaar Peter Smith wel.

Het is een project van lange adem. Zeer lange adem. Peter Smith is al jaren bezig met zijn beeld, de Maar hij doet het niet in zijn eentje. Ongeveer honderdduizend mensen hielpen mee om het materiaal te verzamelen: pakweg 2500 kilo plastic, opgeraapt van straat. Zwerfafval. Toen Smith ermee begon, in 2011, was het nog geen probleem en werd hij weggehoond. Inmiddels weten we dat het een ernstige aantasting van het milieu is en dat het plastic als een boomerang bij ons terugkomt, in ons voedsel.

Maar eerst dat beeld. Het moet twaalf meter lang worden en gaan reizen door Nederland. Het is volledig opgetrokken van plastic zwerfafval dat wordt gerecycled en vervolgens door een 3D-printer tot onderdelen van het beeld omgevormd. Een gigantische operatie waar Peter Smith aan werkt in een grote loods in Amsterdam-Noord, samen met een team van vrijwilligers, waar elf verschillende nationaliteiten bij zitten. 

Ik ben gaan kijken in zijn atelier, waar de brokstukken uitgestald liggen en de onderbenen klaar zijn. De vrouw die model lag voor de Plastic Madonna, actrice Thekla Reuten, was er ook bij. Zij poseerde toen ze haar eerste baby de borst gaf. Dat kwam toevallig goed uit.

Met zijn beeld – hij beschouwt het als een Paard van Troje – wil Peter Smith iets duidelijk maken, en is waar het werkelijk om gaat. De aarde schoon en bewoonbaar en mooi overgeven aan je kinderen. Hij voelt zich ook zeer aangesproken door het werk van collega correspondenten Rutger Bregman en Jelmer Mommers. Het gaat dwars in tegen het idee dat wij, gewone mensen, niks kunnen doen aan de milieuproblematiek en de klimaatverandering. Te groot, te complex. Het zijn de anderen die iets moeten doen, de staat, de multinationals. De buren.

Nee, zegt Peter Smith. Stel dat mensen elke dag toch iets goeds doen, waarvan ze denken dat het te klein is om een verschil te maken. Maar het dus toch doen! Dat zou weleens de grootste onontdekte kracht op aarde kunnen zijn.

Eén stukje zwerfafval per dag. En tenslotte is er een beeld. Een ander wereldbeeld.