Houten balken, palen en planken gebruiken bij de constructie van een gebouw? Wat een gedoe.

Nee, dan kun je beter die bomen ter plekke laten groeien. De wortels werken als solide fundering, de stammen als stevige draagconstructie, de takken kunnen wanden worden. Door de stammen en takken te manipuleren kunnen ze om ijzeren balken groeien, waar je vloeren op kunt leggen of een dak aan vast kunt maken. Vloeren en een dak die ook nog eens met de bomen langzaam mee de lucht in groeien.

heet het initiatief van ondernemer Beate Bouwman. Ze hoopt zo’n groeiend groen gebouw neer te zetten in Almere. Een iconisch gebouw met een openbare functie, horeca bijvoorbeeld, dat toeristen van over de hele wereld trekt.

Liefst plant ze nog voor de zomer jonge winterharde eucalyptusbomen. Dan is er tijd genoeg om het levende gebouw te laten groeien voordat in 2022 de wereldtuinbouwtentoonstelling plaatsvindt in Almere, onder het motto ‘Growing Green Cities.’ van onder meer architecten en een bomenkweker heeft Bouwman al compleet. Wat ze nog wel nodig heeft, is een kavel en toestemming van de gemeente. En geld.

Haar hart ligt bij duurzaam bouwen en natuurlijke bouwmaterialen, maar daar krijg je Nederlanders niet makkelijk warm voor, weet Bouwman - Duitse van oorsprong. Ze is directeur en oprichter van ecoScala, een bedrijf dat zeer duurzame gebouwen bouwt en handelt in ecologisch bouwmateriaal, zoals gifvrij isolatiemateriaal, duurzaam hout en energiezuinige installaties.

Ze initieerde de opleiding en onderwijst studenten over duurzame materialen. ‘Nederland loopt nogal achter op die gebieden,’ zegt ze. Dus probeert ze mensen niet warm te krijgen voor Growing Green Houses door het experimenteren met duurzaam bouwen te benadrukken, maar door iets waar elke stad warm voor loopt: verbinding creëren tussen bewoners en goede citymarketing.

Inspiratiebron voor het project is Duitse architect Ferdinand Ludwig die in Stuttgart sinds 2005 bezig is met bouwen met bomen.

Niet dat het nieuw is, levende bomen gebruiken voor constructies. In India worden de wortels van de Ficus Elastica bijvoorbeeld al eeuwen gebruikt om te bouwen.

‘Met deze bouwtechniek zullen we nooit grote huizenblokken neerzetten,’ zegt Bouwman. ‘Dat zou onrealistisch zijn.’ Al was het maar om de zekerheid die we allemaal eisen als we investeren in een huis. En de natuur geeft nooit 100 procent garantie. Een storm die het fundament ontwortelt, een ziekte die de hele boom aantast en weg is het huis.

De natuur geeft nooit 100 procent garantie. Een storm die het fundament ontwortelt, een ziekte die de hele boom aantast en weg is het huis

Volgens Bouwman, moeder van vijf kinderen, is die onzekerheid juist een van de mooie kanten van Growing Green Houses. ‘Vergelijk het met opvoeden. Je kunt krampachtig je best gaan doen, maar als je iets meer loslaat, dan komt het in de meeste gevallen ook goed. Bouwen is mensenwerk, bouwen met levende structuren is mensenwerk waarbij de natuur ook haar zegje mag doen.’

Het gebouw zou moeten groeien in een wijk in aanbouw, zegt Bouwman. Daarvan zijn er genoeg in Almere. In de jaren dat de wijk vormkrijgt, mensen hun eigen huizen bouwen, hun tuinen inrichten, projectontwikkelaars huizenblokken neerzetten, groeit het gebouw gestaag de lucht in. De eerste bewoners van de wijk kunnen bij het aanplanten zijn en terwijl kinderen hun eerste schaafwonden vallen op de nieuwe straten, olifantenpaadjes ontstaan en de eerste graffiti wordt gezet op maagdelijk beton, wandelt de hele wijk steeds langs het groeiende gebouw. Hun groeiende gebouw. En door regelmatig iets te organiseren in en rond de levende constructie, groeit ook de verbinding tussen de bewoners in de nieuwe wijk.

Hoewel de Floriade nog ver weg is, en Bouwman wil werken met de snelgroeiende eucalyptus, is haast geboden. Als enige niet-inwoner van Almere - Bouwman woont in Soest - is ze uitgenodigd om te spreken op TEDx-Almere. ‘Ik hoop dat er iemand in de zaal zit die iets in beweging kan zetten,’ zegt ze vlak voor de middag begint. ‘Iedereen die over het initiatief hoort is meteen enthousiast, maar nu moeten we concreet worden.’

‘Iets wat hier in Almere heel klein begint, kan groots uitpakken,’ zegt Bouwman vanaf de befaamde rode TED-stip. ‘Dus ik kijk bewust even deze kant op.’ Ze kijkt naar de wethouder op de eerste rij. ‘Ik hoop dat we ergens in het centrum een leeg kavel kunnen krijgen.’ De zaal lacht.

Aan lege kavels geen gebrek in Almere. Nu nog een ambtenaar die een knoop durft door te hakken.

Lees ook over: kunst tegen de leegstand We zien het overal om ons heen: leegstaande huizen en kantoren, bouwprojecten die door de crisis stil zijn komen te staan. Wat te doen als je project vooral uit glimmende folders bestaat? Dit project in Flevoland heeft van leegstand kunst gemaakt. Lees: ‘Leegstand tegengaan? Maak er natuur en/of kunst van!’

Ook in Flevoland: het passiefhuis Na een maand inspirerende voedselinitiatieven in Gelderland gaat de reis door naar Flevoland. In deze provincie zal de komende maand het thema ruimte onder de loep genomen worden. Vandaag: volledig onafhankelijk wonen in het passiefhuis van Sixta Finsy-Besseling. Lees: ‘De bewoners van dit huis zijn al onafhankelijk van Russisch gas’