Het gaat beter dan ooit met de Europese samenwerking (vanuit de ruimte gezien)

De hoop voor Europa ligt misschien wel in de ruimte.

Franco Ongaro, directeur van ESTEC, het technologische hart van de European Space Agency (ESA), is optimistisch over de Europese samenwerking in de ruimtevaart. Voor het eerst in 25 jaar kreeg de ESA meer geld dan ze had aangevraagd.

Vorige maand werden de nieuwe budgetten voor de komende drie jaar bekendgemaakt. De ruimtevaartorganisatie kreeg 14,4 miljard toegekend. Onze kosmische ambities zijn groter dan ooit.      

Is de toekenning van dit budget deels een weerwoord op anti-Europese sentimenten?

‘Ik zou dit niet al te politiek willen interpreteren. Over het algemeen zijn mensen nu zeer geïnteresseerd in de ruimtevaart en alles wat het ons kan brengen. Maar het is wel een mooi gebaar in deze tijden.’

‘Als Europese landen goed samenwerken, behoren we tot de absolute wereldtop van de ruimtevaart. Wist je dat Europa dankzij ESA’s aardobservatieprogramma’s wereldwijd de meeste data over klimaatverandering verzamelt en deelt? Of dat ons Europese satellietsysteem Galileo drie keer preciezer is dan gps? En zo kan ik nog even doorgaan.’

Dat wist ik niet. Is het niet jammer dat zo weinig Europeanen van dit eigen succes op de hoogte zijn?

‘Ja, natuurlijk. Maar hoe moeten we dit verhaal bij de burgers krijgen? Wij krijgen gemeenschapsgeld om projecten op te zetten en uit te voeren, niet om ze te promoten aan het publiek. We zijn geen commerciële organisatie. Het is wel zonde dat mensen vooral fictieve astronauten kennen uit reclames en films, en niet onze eigen mensen.’    

Minder ontdekken, meer rotzooi opruimen

Hoe verschillen de toekomstige plannen van de ESA van de vorige?

‘We kunnen ons de komende jaren nóg meer bezighouden met klimaatverandering. Voor ons is dat al langer urgent, maar nu is het belang ervan eindelijk tot politici doorgedrongen. Daarom krijgen we bijvoorbeeld meer geld voor het monitoren van CO2-uitstoot en bosbranden.’

‘Verder hebben we de komende jaren veel meer aandacht voor wat we space safety noemen. Ruimteafval vormt nu een gevaar voor ruimteactiviteiten. We plannen een ambitieuze missie om dit grondig aan te pakken. We gaan er in de toekomst voor zorgen dat nieuwe missies zo min mogelijk afval achterlaten.’

‘Daarnaast is er het Hera-programma, waarmee we onderzoeken hoe we de aarde kunnen beschermen tegen inslagen van asteroïden. We hebben een missie gepland om de asteroïde Didymos – en haar kleine maan genaamd Didymoon – uit haar baan te krijgen. Dit is een testcase om te achterhalen hoe we dat kunnen doen als er een gevaarlijk exemplaar onze kant op komt. Daarbij hebben we nieuwe telescopen, waarmee we beter kunnen detecteren wat er op de aarde afkomt en dus sneller kunnen ingrijpen als dat nodig is.’

‘Verder intensiveren we ons onderzoek naar zwarte gaten met de LISA-missie. We werken door aan de Lunar Gateway, het eerste ruimtestation dat permanent rond de maan beweegt en missies naar de oppervlakte faciliteert.’

‘Er staat een Mars-missie gepland, waarmee we verder zoeken naar mogelijk leven op de planeet en we nieuwe monsters naar de aarde halen. Ook gaan we space weather onderzoeken en de invloed die zonnestormen hebben op onze planeet. En nog veel meer.’

Het lijkt alsof de nadruk minder ligt op het ontdekken en meer op het beschermen…

‘Ja, daar komt het in grote lijnen wel op neer. Dat heldhaftige ontdekken ligt een beetje achter ons. Vergelijk het met een tocht naar de top van de Mount Everest. Vroeger stond het beklimmen daarvan gelijk aan heldendom. Nu denken we bij zo’n klim vooral aan de lange rijen avonturiers, de vervuiling van de berg, toerisme.’

‘Misschien kun je stellen dat we volwassen worden als het de ruimtevaart betreft. De mens wil altijd maar ontdekken, maar we weten nu ook dat we onze rotzooi moeten opruimen.’

Eindelijk eens meer vrouwen bij ESA

Nog even over die mogelijke inslag van een asteroïde, waarom ligt daar nu ineens zo’n nadruk op? Komt er iets onze kant op?

‘Geen zorgen. We hebben momenteel geen gevaarlijke asteroïde in het vizier, maar inslagen gebeuren nu al regelmatig. Meestal gaat het om relatief kleine objecten, maar aangezien de aarde steeds bevolkter wordt, neemt de kans op schade en slachtoffers bij zo’n inslag toe.’

Wat is uw favoriete nieuwe programma?

‘Dat is een onmogelijke vraag, alsof je tussen je eigen kinderen moet kiezen!’

Hoe ziet de komende tijd er nu uit bij de ESA, na deze toekenning?

‘We hebben hier altijd meer ideeën dan geld, meer werk dan mensen, en meer mensen dan plek. Maar we hopen dat we nieuwe collega’s kunnen aannemen; een jonge, diverse groep Europeanen die invulling kunnen geven aan onze ambities. Mijn hoop is dat er nu eindelijk eens meer vrouwen bij ons komen werken.’