Waarom deze interstellaire ijsklomp mij ontroert
De verre komeet 67P/Tsjoerjoemov-Gerasimenko heeft meer met ons te maken dan je op het eerste gezicht zou denken. Waarschijnlijk kon het leven op onze planeet ontstaan, doordat kometen de bouwstoffen ervoor naar de aarde brachten. En dat weten we door deze komeet. Laat je betoveren door dit korte filmpje.
Waarom zou je je interesseren voor de steile kliffen van een ijzige komeet? Voor een volstrekt onbereikbaar landschap waar geen mens ooit zal komen? Misschien omdat het je anders naar het leven doet kijken en anders naar onszelf. En misschien – misschien – zal die interstellaire ijsklomp je op een vreemde manier ontroeren. Zoals mij overkwam.
Haar naam is 67P/Tsjoerjoemov-Gerasimenko. Op het eerste gezicht een komeet als andere kometen. Kaal en koud met grillige vormen. Twee knoestige uiteinden waardoor deze vaste bezoeker van ons zonnestelsel – ze cirkelt elke 6,5 jaar een rondje om de zon – nog het meest op een gefossiliseerde zwam lijkt.
Van een afstand gezien lijkt ze robuuster dan ze is. Als je op de oppervlakte zou staan, zou je merken dat er van alles in beweging is. Neerstortende rotswanden. Lawines. Dat weten we dankzij Rosetta, een ruimtesonde van de European Space Agency die in 2004 vertrok met de ijsrots als eindbestemming. In haar buik een kleine lander, Philae.
Rosetta cirkelde rond, Philae verkende de oppervlakte en verzamelde daar gegevens die nog altijd worden onderzocht. Begin deze week kwam er een onderzoek naar buiten, waaruit blijkt dat er op de komeet fosformonoxide aanwezig is die een cruciale rol heeft gespeeld bij het ontstaan van het leven op onze planeet. Hoogstwaarschijnlijk werd het ooit door kometen naar de aarde gebracht.
Zie kosmisch stof neerdwarrelen op de afgronden van 67P
Ik las dat bericht en dacht aan de korte film die een collega-ruimtefan mij een week daarvoor had opgestuurd. Gruizige beelden van wat op het eerste gezicht een sneeuwlandschap lijkt. Maar het zijn de afgronden van 67P waar kosmisch stof op neerdwarrelt. Een ijzige zwam ver buiten bereik, die niets en toch van alles met ons te maken heeft.
Het dode gesteente draagt een deel van onze oorsprong
Het raakte me, dat desolate landschap waar geen mens zich ooit mee zou identificeren, dat dode gesteente dat toch een deel van onze oorsprong draagt. Ik vroeg me af of het iets zou uitmaken als 67P in geschiedenislessen werd opgenomen. Als elk mens verplicht een kwartiertje naar die kosmische stofwolk moest staren, in het besef dat we meer zijn dan mens. En dat leven al begint waar het zelf afwezig is.
Natuurlijk is het een cliché dat we zijn gemaakt van sterrenstof. We weten allang dat ons bouwpakket overeenkomt met dat van manen en planeten. Maar soms komt zoiets ineens weer binnen, in dit geval door het nieuws over die fosformonoxide in combinatie met de duistere poëzie van de filmbeelden. De onwaarschijnlijkheid van de verwantschap tussen mens en komeet. Verwaarloosbaar, omdat hij zo ver teruggaat in de lijn van leegte naar leven, en tegelijkertijd zo fundamenteel. Want zonder die bouwstenen geen mensen.
En dus lijken die korrelige afgronden van Tsjoerjoemov-Gerasimenko nu gevoelsmatig ineens dichterbij dan daarvoor.
Kijk zelf maar. Er gebeurt niets in deze korte film, en het enige personage is een zwarte, zwijgende komeet, maar het is een prachtige herinnering aan het feit dat de menselijke maat niet de énige maat is. En dat we onszelf te kort doen als we alleen maar focussen op huid en haar.
Komt een land bij de dokter
Michelle van TongerlooAls straatarts ziet Michelle van Tongerloo dagelijks hoe ingewikkeld helpen is geworden. In haar boek Komt een land bij de dokter laat ze zien hoe het beter kan.
