Het verhaal begint met een vermoeden.

Op 21 september 2017 spelen de Chicago White Sox tegen de Houston Astros. In de achtste inning krijgt Danny Farquhar, pitcher van de White Sox, een vreemd gevoel. Hij gooide een paar prima pitches, precies zoals hij ze wilde, maar de slagmannen van de Astros lijken er met gemak mee om te gaan.

Alsof ze weten wat er gaat komen. Weten ze wat er gaat komen? Hij gooit een volgende pitch. En dan hoort hij het opeens: een holle klap vlak voordat hij zijn beweging inzet. Hij denkt te weten wat er aan de hand is: de Astros geven hun slagman met die klap informatie over zijn pitch.

Als hij weer een klap hoort, vlak voor zijn volgende worp, breekt hij zijn worp af, stapt hij van de werpersheuvel, loopt naar zijn catcher, met wie hij afspreekt andere tekens te hanteren. (Catchers signaleren met vingertekens, niet te zien voor de slagman, welke pitch de pitcher moet gooien.)

En voilà: geen klappen meer.

YouTube
Het moment dat Danny Farquhar het bedrog van de Astros ontdekt.

Op dat moment, zo zou later breekt er paniek uit op de bank van de Astros: hebben ze ons door?

Twee jaar later pas barst de bom: Mike Fiers, pitcher van de Oakland A’s, afkomstig van de Astros, in november 2019 aan The Athletic dat zijn voormalige werkgever inderdaad de kluit heeft belazerd. De Astros filmden met een videocamera de geheime tekens die de catcher van de tegenstander aan zijn pitcher gaf. Omdat de Astros die tekens hadden bestudeerd, wisten ze wat ze betekenden.

De informatie die ze via de videocamera opdeden, gaven ze op een ingenieus simpele manier aan de slagman: via klappen op een vuilnisbak. Dat is wat Farquhar hoorde. Het decoderen van tekens – sign stealing – is legaal als spelers het met hun ogen doen. Een camera erbij gebruiken niet.

YouTube
De Washington Post over sign stealing.

En precies dat hadden de Astros dus gedaan, in het jaar waarin ze voor het eerst in hun geschiedenis de World Series wonnen.

Lang leve 54-jarige webdevelopers die van honkbal houden

Dat bleek uit dat de Major League Baseball deed na Fiers’ onthullingen. Gevolg: het ontslag van coach A.J. Hinch, general manager Jeff Luhnow, voormalige Astros-coach Alex Cora (van de Boston Red Sox), en ex-speler (coach bij de New York Mets).

Om het in perspectief te brengen: het was alsof – zeg – Erik ten Hag, Marc Overmars, Peter Bosz en Hennie Spijkerman werden ontslagen omdat ze bij Ajax een microfoon in de kleedkamer van de tegenstander hadden geïnstalleerd. (Is dat ooit al eens gedaan, trouwens?)

Maar het rapport van de MLB over ‘the banging scheme’ was summier. Hoe omvangrijk het bedrog was, hoelang het duurde, welke spelers wel en niet deelnamen, dat bleef onduidelijk. Speculaties gingen door; stonden

Totdat honkbals antwoord op zich op 29 januari kenbaar maakte aan de wereld: Tony Adams, een 54-jarige webdeveloper en Astros-fan.

Adams had een app gemaakt om de videobeelden van alle pitches van de Astros in thuiswedstrijden in 2017 op een rij te zetten. Hij had het geluid van die videobeelden geanalyseerd met een een programma dat geluid in beeld omzet, en de geluidspieken – de vermoedelijke klappen op de vuilnisbak – handmatig gecontroleerd. Waren dat inderdaad bangs of niet?

Ja: hij luisterde naar het geluid van 8.274 honkbalpitches.

Toen hij klaar was, zette hij de resultaten op een site die hij ervoor had aangemaakt: Audiofragmenten, videofragmenten, relevante informatie – wel of geen klap op de vuilnisbak, wat voor soort pitch, de uitkomst van de pitch – het staat allemaal keurig op een rij. Data-analisten kwijlden van bewondering: data-management om door een ringetje te halen.

Als een van je dierbaarste herinneringen wordt besmet

Ik volgde Adams’ onthulling een beetje, en vroeg me gaandeweg iets af: wie dóét zoiets? Wie luistert naar de geluidsopnames van 8.274 worpen? En vooral: waarom? Waarom zou je de fraude van je eigen ploeg willen uitvergroten?

Dus stuurde ik Adams een mail op het adres dat zijn site vermeldde. Hij mailde snel terug: of ik hem twee dagen later om half een ’s middags in Nederland zou bellen. ‘Ik ben meestal vroeg op kantoor – 5.30 CST. Dat is 12.30 jouw tijd, geloof ik, toch?’

Mijn eerste vraag – welk menstype zo’n klus onderneemt – had hij al beantwoord: het type mens dat om half zes ’s ochtends begint met werken. (‘Ik word gewoon altijd vroeg wakker.’) En ja: een beetje obsessief is hij wel. ‘Soms word ik wakker en dan heb ik over code gedroomd.’

Vanuit zijn cubicle in een doodstil kantoor vertelt hij zijn verhaal (dat hij de afgelopen dagen deelde). Adams – kalend, grote koptelefoon, geruit overhemd, extreem aardig – is een trouwe fan van de Astros, die geraakt werd toen het bedrog van zijn ploeg uitkwam. Des te meer, omdat het kampioenschap van de Astros in 2017 meer betekende dan een kampioenschap.

Vlak ervoor waren grote delen van de stad overstroomd door Adams verloor zijn huis en twee auto’s. Het kampioenschap van de Astros was een troost voor vele Houstonians – en zeker voor Adams. En dus deed het extra pijn toen het bedrog uitkwam. Je kunt als fan dan in schaamte wegkijken, of als bezwering alles willen weten.

‘En ik dacht: als het van mij komt, van een fan van de Astros, dan is het juist geloofwaardig’

Adams hoort bij die tweede categorie. ‘Wie deed mee, wie niet, hoe vaak gebeurde het, hoelang duurde het – ik wilde het precies weten. Ook omdat je gehecht raakt aan bepaalde spelers. Deden zij mee of niet? Ik wilde niet dat de discussie werd gevoerd op basis van geruchten.’

‘Ik wil dit niet politiek maken, maar we moeten de waarheid weer belangrijk maken. Dit is een tijd in ons land waarin dat niet zo is. De Major League en de Astros wilden dit vergeten. Maar ik vind dat verkeerd. (...) En ik dacht: als het van mij komt, van een fan van de Astros, dan is het juist geloofwaardig.’

Er was nog een tweede motief. ‘De informatie is te vinden. De wedstrijden staan op YouTube. It’s out there. Het is veel werk, maar op een zeker moment komt de waarheid naar boven. En ik ben programmeur. Ik zag het probleem, en ik wilde zien of ik het kon [oplossen].’ Langzaam vormt zich een brede glimlach op zijn gezicht. ‘En ik kon het.’

Wat leverde het noeste werk op?

Op de site zijn Adams’ vondsten keurig na te lezen, zien en luisteren. (Soms moet je de volumeknop helemaal opendraaien, dat wel.) Sommige spelers gebruikten de bangs volop; anderen niet of nauwelijks – zoals José Altuve, een favoriete speler van Adams, en de speler die aan het eind van het seizoen werd gekroond tot waardevolste speler.

De data illustreerden het verhaal van White Sox-pitcher Danny Farquhar prachtig. Nadat Farquhar van de heuvel stapte, stopte ‘the scheme’ Dat was vlak voor het einde van het seizoen. Betekent dat dat de Astros niet fraudeerden tijdens de finalewedstrijden? ‘Niet per se’, zegt Adams. ‘Ik hoorde daar weliswaar geen bangs, maar dat kan ook komen door het geluidsniveau tijdens die wedstrijden.’

Er is ook een – voorlopig – antwoord op een andere vraag: hoeveel profijt hadden de Astros van het bedrog? Simpele deductie doet vermoeden: heel veel. Waarom zou je iets riskants doen als je er niet of nauwelijks van profiteert? Maar dan nog is het lekker als je het kunt aantonen – en hoe groot het voordeel was. En tot nu toe lijkt het oordeel: verwaarloosbaar.

Rob Arthur, data-analist voor de honkbal-analysesite Baseball Prospectus, ging aan de slag met Adams’ data. Als de Astros het signaal juist interpreteerden, dan sloeg de slagman soms geweldig. Als het signaal niet klopte, en dat gebeurde ongeveer even vaak, sloeg de slagman matig. Plussend en minnend kwam Arthur uit op een nettoresultaat van nul.

‘Ze betaalden een hoge prijs voor imprecisie’, hij. Een andere analist, Bill Petti, kwam tot

Hoe het kan dat spelers met voorkennis niet veranderden in supermenselijke slagmannen? David Epstein beschrijft in zijn boek The Sports Gene dat het slaan van pitches een intuïtieve handeling is. Een intuïtieve handeling kun je niet noodzakelijk vergemakkelijken door hem niet-intuïtief te maken, schrijft Ben Lindbergh in op The Ringer.

Als het niet werkt, waarom zou je dan het risico lopen?

Dit werpt een volgende vraag op: waarom gingen de Astros zo lang door met een riskant bedrog terwijl ze moeten hebben gemerkt dat het voordeel nihil was?

Adams vermoedt dat het zo niet rationeel werkt. ‘Ik heb in de medische sector gewerkt. Mensen nemen medicijnen die niet werken. Ze denken dat het werkt, dus gebruiken ze het. Misschien was dat ook zo voor de spelers: een placebo-effect.’ Of het was iets sociaals. ‘De oudere spelers begonnen ermee, jongere spelers volgden. Misschien omdat ze denken: dat hoort zo. Maar goed, dat is speculatief. Er ligt nog een goed verhaal over hoe dat is gelopen.’

Voor Adams maakt het overigens weinig uit, of de Astros netto wel of geen profijt hadden. Sommige spelers hebben zeker profijt gehad. (En pitchers van tegenstanders hebben er – van ondervonden.) En het is waarschijnlijk dat individuele wedstrijden mede zijn beslist door het bedrog. Kortom: zijn ploeg verdient straf.

Toch is hij komend seizoen gewoon weer Astros-fan. Al is het ietsje minder enthousiast – ‘je kijkt toch anders naar sommige spelers’. En iets meer bezorgd. Want: sommige pitchers van andere teams dat ze bepaalde spelers van de Astros komend seizoen zouden terugbetalen. Met andere woorden: dat ze slagmannen gaan raken met hun pitches. Ze weten immers nu precies wie wat wanneer tegen wie deed.

‘Dat is niet niks’, zegt Adams. ‘De carrière van [oud-honkballer] eindigde omdat zijn oogkas werd verbrijzeld door een bal. Hij werd nooit meer de oude. Het zit me niet lekker dat mijn informatie voor zoiets kan worden gebruikt. Met vrienden heb erover gesproken: had ik dit wel moeten doen? Maar ik heb alleen maar laten zien wat er is gebeurd. Dat leek me belangrijk.’

Meer lezen?

Duizenden rapporten van honkbalscouts laten zien: talent herkennen is bijna niet te doen Hoe herkennen honkbalploegen talentvolle spelers? Analisten van platform The Ringer kregen oude scoutingsrapporten van de Cincinnati Reds in handen en gingen ermee rekenen. Lees het stuk hier terug Lees de prachtige ontslagbrief van deze basketbalmanager Sam Hinkie is en was een van de slimste en moedigste mensen die ooit een sportploeg runden (denk ik). Een van de bewijsstukken daarvoor: hij liet zijn voormalige ploeg Philadelphia 76ers jarenlang opzettelijk verliezen. Lees het stuk hier terug