Stel: er breekt een bloedige burgeroorlog uit in Nederland en je slaat op de vlucht. Het land waar je terechtkomt is inmiddels ook betrokken geraakt bij de oorlog, maar de bevolking weet niet precies hoe. Hun leiders zeggen niets over de bombardementen die ze uitvoeren en journalisten vinden het te gevaarlijk om er verslag van te doen.

Steeds als je probeert te vertellen wat er allemaal aan de hand is, zeggen je nieuwe landgenoten: ‘Sorry, in politiek ben ik niet geïnteresseerd. Dat is te complex.’ Wel luisteren ze graag naar je persoonlijke vluchtverhaal, en dan vooral het deel waar je met je zwangere vrouw in een klein bootje de zee overstak. Vaak raden ze je daarna aan: ‘Laat het achter je.’

Klinkt ongemakkelijk? Toch is dit wat veel Syriërs in Nederland heel vaak meemaken. Zo gauw ze hun kant van het verhaal over de oorlog in Syrië willen vertellen, en de rol die Nederland daarin speelde, worden ze onderbroken. Alsof hun nieuwe landgenoten het niet willen horen, vertelde een Syriër me vorige maand.

Hoe kan dat?

Marrit Woudwijk (25), docent en onderzoeker aan de Universiteit Utrecht, luisterde wel en schreef daar een indrukwekkende scriptie over met de veelzeggende titel: The Lesser Truth. Die ‘mindere’ waarheid gaat over de oorlog die Nederland in coalitieverband voerde in Syrië, verteld door Syriërs die naar Nederland vluchtten. Voor hun waarheid blijkt opvallend weinig ruimte te zijn. 

De afgelopen weken werkte ik samen met Marrit aan een verhaal waarin we de vraag proberen te beantwoorden wat Syriërs ervan vinden dat hun nieuwe thuisland hun oude thuisland bombardeerde, en probeerden we te achterhalen waarom dat zo weinig gehoor vindt.

Onze kant van het verhaal moet verteld worden, benadrukte Ali, een 30-jarige Syriër uit Aleppo die we vorige maand spraken in een cafe in Utrecht. Omdat Syriërs letterlijk ziek worden als ze het voor zich houden, maar ook omdat hun verhalen net zo goed over ons gaan: hoe de groeiende afstand van het slagveld ons denken over oorlog beïnvloedt, ons blind maakt voor de effecten ervan, en doof voor de verhalen van de slachtoffers die vielen. 

Ali: ‘Als je het niet ziet, dan voel je het niet. En dan denk je dat alles in orde is. Maar dat is het niet. Wat er is gebeurd is niet juist. Niemand zou daar zijn ogen en oren voor moeten sluiten.’ 

Wordt vervolgd...

Big Bezos is watching you

We zien de oorlogen die we voeren steeds minder, ze raken ons vrijwel niet meer en we blijken vaak Oost-In­disch doof voor de verhalen van de slachtoffers. En nu komt een van de grootste defensiebedrijven ter wereld ook nog naar Nederland om ons schoenen, tv’s en ik-weet-niet-wat te verkopen. Ik heb het natuurlijk over Amazon, de webshop van de rijkste mens op aarde: Jeff Bezos.

Collega Emy Demkes schreef in over de ambities van het megabedrijf als online kledingverkoper in Nederland. Ik benadruk in mijn nieuwsbrief graag dat het ook steeds meer geld verdient aan lucratieve defensiecontracten. Amazon verzorgt al vijf jaar de cloud services voor de CIA, die mede dankzij die digitale infrastructuur overal ter wereld droneaanvallen uitvoert. Het zal niet lang meer duren voordat Amazon tot de grootste afnemers van defensiecontracten ter wereld behoort, schrijft de MIT Technology Review in

Amazon zet vol in op wetshandhaving en veiligheid. Het ziet geld in het verwerken van data van het Amerikaanse leger, het tegengaan van illegale geldtransacties en migratie en het investeert fors in het doorontwikkelen van videosurveillance. En ja: dat wil het bedrijf het liefst ook buiten de eigen landsgrenzen doen. 

Amazon ziet geld in het verwerken van data van het Amerikaanse leger, het tegengaan van illegale geldtransacties en migratie en in videosurveillance

Die opeenstapeling van diensten is soms best een onprettig idee. Zo kan de cloud-based gezichtsherkenningssoftware van Amazon, Rekognition, onder andere leeftijd, geslacht en sommige emoties detecteren. De software wordt al door verschillende Amerikaanse politiediensten gebruikt. In 2018 kocht Amazon het bedrijf Ring, dat slimme deurbellen produceert die videobeelden uploaden naar de cloud. Veel klanten delen die beelden met buurtgenoten en lokale politiediensten om misdaad te bestrijden, zegt techjournalist Will Oremus in deze podcastaflevering van

Rekognition en Ring zijn op dit moment niet aan elkaar gekoppeld, maar met een beetje gevoel voor drama gebeurt dat in de toekomst wel, en wordt zo de basis gelegd voor een door burgers gevoede surveillancestaat die niet onderdoet voor sommige delen van China. Alleen noemt Amazon het anders en geven burgers in de VS hun privacy vrijwillig op. 

Futurist Aldous Huxley waarschuwde halverwege de vorige eeuw al dat burgers in een toekomstige totalitaire maatschappij hun vrijheid vrijwillig zouden opgeven. Daarin verschilde hij van mening met zijn tijdgenoot George Orwell, die meende dat vrijheid onder dwang zou worden afgenomen. Best relevant om over hun dystopische toekomstbeelden nog eens terug te lezen. Maar als je het liever ‘achter je laat’, is dat natuurlijk ook goed!

Groet,

Lennart

P.S. The Intercept besteedde vorige week aandacht aan de groei van slimme cameranetwerken. In legt de auteur uit hoe deze zich ontwikkelden en roept hij op tot een ban.