Een paar uur na publicatie van mijn missiestuk over online shoppen kreeg ik een mail van de persafdeling van bol.com. ‘Je haalde een boek aan met bevindingen over werken in het distributiecentrum van bol.com. Mocht je interesse hebben om zelf een keer te komen kijken, dan ben je van harte welkom’, las ik. 

Het boek waarnaar ik verwees is natuurlijk van journalist Jeroen van Bergeijk, die vijf weken undercover in een magazijn van het bedrijf werkte. 

Niet geheel toevallig bleek ook collega Arjen van Veelen, die eerder in de werkomstandigheden in de Waalwijkse magazijnen van bol vergeleek met die in negentiende-eeuwse fabrieken, een uitnodiging te hebben ontvangen.

En dus reden we een week geleden, op een zonovergoten dag, richting het megadistributiecentrum van ’s lands grootste webshop in Waalwijk. Gelegen aan de pakketweg, hoe toepasselijk. 

Natuurlijk weet je van tevoren dat je tijdens zo’n persrondleiding niet het volledige verhaal te horen of te zien krijgt. Toch vond ik het de moeite waard om in elk geval een beeld te krijgen van hoe de processen achter de grootste webshop van Nederland werken en om meer te weten te komen over bol’s plannen met kleding. In deze nieuwsbrief vertel ik je er graag iets meer over.

Op naar bol

In de verte zien we, tussen alle grijze XXL-dozen, het felblauw gekleurde gebouw al liggen. Hoe dichterbij we komen, hoe groter, reusachtiger het magazijn lijkt te worden. Zeventien voetbalvelden aan oppervlakte, leer ik later. Het is het grootste en nieuwste fulfillment center van bol.com. En de graafmachines zijn alweer druk in de weer om nog meer weiland om te zetten in blauwe dozen.

De enorme parkeerplaats ligt er tot mijn verbazing, midden op de dag, verlaten bij. Ook binnen zijn slechts enkele tientallen mensen aan het werk. Dit heeft te maken met twee dingen: veel hierbinnen is geautomatiseerd, en het meeste werk is gewoonweg aan het begin en aan het einde van de dag te verrichten. Als we aan het einde van de middag het gebouw verlaten, is de parkeerplaats voor de helft gevuld.

We worden rondgeleid door iemand van de persafdeling van bol.com en van Ingram Micro, het bedrijf dat de logistiek verzorgt.

Het distributiecentrum waar Van Bergeijk in zijn boek over schrijft, is overigens een ander centrum. Dat ligt een paar kilometer verderop, en daar werken op elk moment van de dag honderden mensen.

In het magazijn is ruimte voor wel 7 miljoen artikelen

We beginnen bij het begin: daar waar de goederen in grote dozen binnenkomen, worden uitgepakt (dit gebeurt met de hand) en in blauwe bakken worden gestopt, waarna deze via een lopende band naar de magazijnen worden vervoerd, waar ze verspreid worden over de stellingkasten, wachtend totdat iemand de producten bestelt. 

Een bord laat zien hoeveel ze verwachten binnen te krijgen die dag. Op maandag gaat het om 144.000 stuks. Ook is op het bord te zien hoe efficiënt er is gewerkt. Zijn de cijfers rood dan betekent dit dat de norm niet is gehaald, zijn ze groen dan is dat wel het geval. Over individuen worden geen cijfers bijgehouden, verzekeren ze.

In het magazijn is ruimte voor wel 7 miljoen artikelen. Wat mij meteen opvalt als we een van de gangen met stellingkasten vol spullen doorkruisen, is de hoeveelheid dildo’s. Een zalmkleurige Power Escorts Racket John 8.0, een Black Mont 9,8’’. 

De dildo’s liggen naast een potje Vichy-dagcréme, een pak Sun-vaatwastabletten en een kinderboek van Roald Dahl, De giraffe, de Peli en Ik. Het ziet er in eerste instantie uit als een rotzooitje, al die verschillende producten bij elkaar. Maar natuurlijk zit er een logica achter. Ze heet ‘distributie-storage’. Alle artikelen liggen dwars door elkaar, verspreid over de vier verdiepingen van het magazijn, op zo’n manier dat ze het snelst en meest efficiënt te verzamelen zijn voor de orderpicker.

Orderpickers zijn mensen die door de gangen lopen met een winkelmandje om de bestelde producten op te halen, waarna deze in een plastic bak, totes genaamd, worden gestopt en via een lopende band naar de inpakafdeling worden vervoerd. 

Inpakken gebeurt volautomatisch (de CartonWrap 1000-machine snijdt verpakkingen op maat) of met de hand. 

Als de producten eenmaal zijn ingepakt, gaan ze via een lopende band naar het depot van PostNL, een verdieping lager, waar de pakketjes direct gesorteerd en in vrachtwagens of busjes geladen worden. Het is het enige PostNL-pakketsorteercentrum dat speciaal is ingericht voor bol, de grootste klant van het bedrijf. 

Terwijl we met zijn vieren over de reling staan te kijken hoe pakketje na pakketje via de lopende band in het gat beneden ons verdwijnt, vertelt de persvoorlichter dat ze in het kantoor een livestream hebben van dit beeld. Genieten moet dat zijn op een dag als Black Friday.

Als laatste bezoeken we de controlekamer. Vanuit de loods zie je achter een groot raam een paar hoofden achter een beeldscherm zitten. Hier komen alle bestellingen binnen, waarna het systeem exact weet waar de miljoenen artikelen liggen opgeslagen en bepaalt wat de meest optimale looproute is voor de orderpickers.  

(Voor kekke filmpjes van het distributiecentrum verwijs ik je door naar

Wat doet bol met kleding?

Een van de vragen die ik had was wat het bedrijf precies doet met kleding. Het verkoopt al enige tijd (sport)kleding maar lijkt hier steeds sterker op in te zetten. 

Of dat mede komt door de aangekondigde komst van Amazon, is volgens henzelf niet het geval. 

De meeste producten binnen deze categorie worden op dit moment verkocht door partners. Waar normaal de eigen en partnerproducten gelijk zijn verdeeld, mikt bol bij mode op 85 procent van partners en 15 procent eigen producten.

In de webshop zie je wanneer een product via een partner wordt verkocht (en door welke). Vaak is de levertijd dan ook langer, omdat het item in dit geval niet vanuit de bol.com-opslag komt, maar vanaf de partner zelf wordt verzonden. 

Op dit moment zijn er honderdduizenden kledingartikelen te koop via de webshop, en volgens bol.com-directeur winkels, Margaret Versteden, moet dit aan het eind van het jaar opgelopen zijn tot een half miljoen. Zo zegt ze in een artikel op 

Binnenkort wil ik in een artikel dieper ingaan op de vraag wat bol, en andere online webshops als Amazon en Zalando precies doen met kleding en/of waarin ze verschillen. 

Reacties op mijn artikel

De persvoorlichter van bol was een van de eerste, maar gelukkig zeker niet de enige die reageerde op mijn artikel. Zo verschenen onder het verhaal een aantal interessante reacties, onder meer over het efficiënter maken van de distributie van pakketten in steden en hoe commerciële belangen van online bedrijven en afzonderlijke contracten met verschillende pakketvervoerders

Verder meldden zich ook heel wat experts aan via Typeform (een online vragenformulier), die tips voor mij hadden, informatie wilden delen en/of hun hulp of expertise aanboden. 

Omdat ik erg veel respons heb gekregen (waarvoor dank!) heb ik de afgelopen week een selectie gemaakt van de relevantste informatie en bronnen. Met de betreffende personen zal ik in de loop van mijn onderzoek contact opnemen.  

Mocht je zelf werken binnen de e-commerce (specialisatie op het gebied van mode is fijn, maar hoeft niet per se) en je ervaringen nog willen delen of mij op een andere manier willen helpen,

Lees-, kijk- en luistertips 

Deze week verschenen een paar interessante verhalen, gerelateerd aan dit onderwerp:

  • Op Amazon vind je een enorme hoeveelheid producten van onbekende merken. Zoals handschoenen van FRETREE en witte sokken van JourNow. Deze 'pseudomerken', zoals sommige Amazon-verkopers ze noemen, vertegenwoordigen een groot en groeiend deel van de bedrijfsactiviteiten. Veel ervan zijn in handen van Chinese bedrijven, die via Amazon gemakkelijk toegang krijgen tot de Amerikaanse markt. In een in The New York Times gaat de schrijver op onderzoek uit naar de groei van deze onbekende handelsmerken en de rol die Amazon daarbij speelde.
  • Jeroen van Bergeijk, je weet wel, de journalist die dat boek over bol schreef, ging opnieuw undercover, nu bij een bedrijf dat voor Wehkamp de klantenservice doet. In zijn artikel voor schrijft hij over de klanten die leningen aangaan voor hoge rentes (14 procent), en hoe mensen met problematische schulden hierdoor alleen maar dieper in de problemen komen. Het verhaal geeft een boeiend inkijkje in de werkomstandigheden van mensen met wie we allemaal regelmatig te maken krijgen, en hoe het er aan de andere kant van de lijn aan toe gaat.
  • Arjen Lubach besteedde in van Zondag met Lubach aandacht aan de groei van techgiganten als Amazon en Uber, maar ook aan Zalando, bol en Wehkamp, en stelde de vraag hoe het mogelijk is dat veel van deze bedrijven jaren verlies draaien, of hebben gedraaid, en toch niet failliet gaan – en in enkele gevallen zelfs tot de grootste van de wereld behoren. Kort gezegd komt het erop neer dat investeerders geld blijven pompen in deze bedrijven tot ze al hun concurrentie hebben weggewerkt en het grootste deel van de markt in handen hebben, waarna ze kunnen cashen.

Tot slot was ik afgelopen week te gast in om te praten over mijn onderzoek naar online kleding kopen, over wat er gebeurt wanneer je kleding afdankt, en de vraag wáárom er (nog) geen statiegeld op kleding zit.

Tot de volgende!

Emy

P.S. is omgetoverd tot mailflow. Tien weken lang ontvang je elke week een mail met hierin handreikingen voor hoe je je leven kunt verduurzamen: praktisch, duidelijk en voor elke portemonnee. of