Twee weken geleden schreef ik in mijn als correspondent Klimaateconomie. Ik stelde vast dat het klimaatprobleem ontzettend veel geld gaat kosten, maar daar zette ik tegenover dat dat het probleem niet is. Geld is er genoeg.

Nog afgezien van alle rijke investeerders die nauwelijks weten wat ze ermee aan moeten, kunnen centrale banken in principe gewoon valuta creëren. Alleen lukt het maar niet om al die dollars, euro’s, roebels en yuans op de juiste plek te krijgen. 

Ik heb sindsdien tientallen reacties ontvangen: aanmoedigingen, maar ook kritiek. De Europese Investeringsbank (EIB) noemde ik bijvoorbeeld mysterieus. Het flitsende gebouw is weggestopt in een naaldbos in Luxemburg en maar heel weinig mensen weten hoe hij zijn geld verdeelt, dus een beetje geheimzinnig is het wel.

Toch bleek die indruk niet helemaal terecht, want ik kreeg meteen een uitnodiging van de EIB om maar eens langs te komen: ‘We zijn hooguit een beetje onbekend.’ Op deze uitnodiging ga ik binnenkort graag in. 

Waarom geen ECB-geld voor duurzame projecten?

Andere kritiek is wat fundamenteler en heeft met mijn vraagstelling te maken. Daar wil ik nog even op ingaan. Aanvankelijk wilde ik mijn reeks verhalen namelijk beginnen met een onderzoek naar de Europese Centrale Bank. Sinds 2015 heeft deze bank 2,6 biljoen (dat is 2.600 miljard) euro in de Europese economie gepompt, simpelweg door het te creëren. De totale kosten voor de energietransitie in Europa bedragen  

Als centrale banken dan toch zo veel geld creëren waarom dan niet voor duurzame projecten, dacht ik? Dit bleek in theorie nog niet eens zo’n belachelijk idee te zijn, en een Correspondentlid liet een achter over geldcreatie en hoe centrale banken als ‘bron’ van het geld de economie richting duurzaamheid kunnen sturen. Maar ik kreeg ook wel wat kritiek. ‘Een dwaalspoor’ noemde iemand mijn ECB-onderzoek zelfs.

‘Zoek eerst maar eens uit waar het geld heen moet.’ 

Over dit zinnetje bleef ik de afgelopen weken maar denken. Want, inderdaad, waar moet het geld heen? Of in andere woorden: wat is een duurzame investering?

Duurzaamheid is een nogal vaag begrip

Voordat we de esoterische krachten van geldcreatie verkennen, of gaan suggereren dat de Europese Investeringsbank best wat meer geld in ‘duurzame projecten’ kan investeren, is het handig om goed in het vizier te hebben wat een duurzame investering nou eigenlijk ís. Daarover gaat mijn volgende stuk. 

Duurzaamheid blijkt namelijk nogal een vaag begrip. Door de afgelopen tijd te bellen met beleggers, investeerders en economen kwam ik erachter dat het helemaal niet duidelijk is wat duurzaam is en wat niet. Elk bedrijf rapporteert zijn ecologische impact weer anders.

Daar komt nog bij dat er wereldwijd talloze kredietbeoordelaars actief zijn, die elk een ander ecolabel hebben, met andere standaarden. Hierdoor belanden er vaak duurzaamheidsstickers op financiële producten en bedrijven die duurzaam lijken, maar dat eigenlijk helemaal niet zijn.  

Vorige week nog bleek uit een reportage van tv-programma EenVandaag dat tot houtkap in de Amerikaanse staat North Carolina leiden. Hout dat vervolgens versnipperd wordt, per bunkerolie-gestookt schip naar Nederland moet, om hier uiteindelijk in de verbrandingsoven te verdwijnen voor energie.

De minister kan zich makkelijk verschuilen achter de pr-praatjes van een houtkapbedrijf

Elk mens met een beetje verstand kan zelf ook wel bedenken dat dit niet echt duurzaam is. Ik wil de Nederlandse politici die deze subsidie hebben goedgekeurd ook zeker niet vrijspreken. Maar verantwoordelijk minister Wiebes kan zich makkelijk verschuilen achter de pr-praatjes van een houtkapbedrijf zolang er geen internationale duurzaamheidsstandaard is.

De klimaatbijbel

Dat lijkt nu te veranderen. Afgelopen december is de zogenoemde Groene Taxonomie door het Europarlement geloodst. Dat is een database vol gedetailleerde beschrijvingen – zogenoemde benchmarks – van wat een duurzame ‘economische activiteit’ is. Auto’s zijn bijvoorbeeld pas duurzaam als ze minder dan 50 gram CO2 uitstoten per kilometer, en vanaf 2025 krijgen alleen auto’s die nul komma nul gram uitstoten het label duurzaam. Elke producent ter wereld die een duurzame auto wil ontwikkelen voor de Europese markt, moet voortaan aan deze voorwaarden voldoen.

Commentatoren noemen het boekwerk van meer dan vierhonderd pagina’s nu al de klimaatbijbel, en de verwachting van beleidsmakers is dat de taxonomie voor investeerders over de hele wereld als gouden standaard gaat gelden.

Een potentiële basis voor klimaatbeleid

Zelfs overheden zullen hun klimaatbeleid aan deze normen gaan toetsen. Op die manier heeft de taxonomie de potentie om een basiswet te worden waarop al het klimaatbeleid in de komende jaren is gebaseerd. De wet is wel pas klaar in 2021, want het is een gigantische klus om voor alles – van het produceren van cement tot de uitstoot van treinen – een algemene standaard vast te stellen. 

Voor mijn volgende stuk ga ik onderzoeken wat we precies kunnen verwachten van deze klimaatbijbel. Gaat deze nieuwe standaard het gedrag van overheden en financiële investeerders daadwerkelijk veranderen, of is het gewoon weer het zoveelste duurzaamheidslabel waaraan bedrijven en investeerders moeten voldoen?  

De politici, beleidsmakers, investeerders en beleggers die ik de afgelopen weken heb gesproken hebben er in elk geval verschillende ideeën over. Wie ik nog niet heb gesproken zijn jullie.

Iedereen die deze groene taxonomie volgt, of ermee te maken krijgt als medewerker, investeerder of beleidsmaker, wil ik uitnodigen om ervaringen, hoge verwachtingen of zorgen onder dit stuk te delen. Want hoe meer voorbeelden we uit de praktijk kunnen verzamelen, hoe beter we in kaart kunnen brengen wat de uitwerkingen van deze ambitieuze klimaatwet zullen zijn. 

Meer lezen?

Klimaatverandering oplossen gaat heel veel geld kosten. Daarom word ik jullie correspondent Klimaateconomie De omwenteling naar een duurzamer samenleving is duur, maar er is meer dan genoeg geld om ‘t te betalen. Vanaf deze maand ga ik uitzoeken hoe de internationale gemeenschap ervoor kan zorgen dat dat geld op de goede plek terechtkomt. (Je kunt dit verhaal ook beluisteren.) Lees mijn missiestuk hier