Dit deed de auto met jullie wijk

Vorige maand beschreef ik wat de auto met mijn woonwijk in Rotterdam had gedaan. En vroeg ik hoe jullie wijk was veranderd.

Jullie stuurden foto’s op van jullie woonomgeving toen en nu. Parken, stoepen en grachten vol mensen maakten plaats voor asfalt, auto’s en VRI’s.

Zaandam, de Burcht

Bas Sommeijer over de Burcht in Zaandam: ‘Zaanstad-Zaandam is een gemeente die in de jaren zestig heel "rijk" was en veel vernieuwing heeft doorgevoerd. De Burcht was vroeger een park met veel bomen en gras.’

‘Nu is het een parkeerplek voor heel veel auto’s.’

Bas stuurt ook nog een oude ansichtkaart mee, met net een ander perspectief. Maar dit was dus de Burcht, als park:

Amsterdam, Hoofdweg

Martin de Jong schrijft over de Hoofdweg in Amsterdam, toen (1927) en nu. ‘Aan het uiterlijk van de gebouwen is weinig veranderd. Wat dat betreft heeft de Amsterdamse School de tand des tijds goed doorstaan. De grootste verandering ligt in de ruimte eromheen.’

‘Bijna niet te geloven dat dit dezelfde plek is. Van een simpel bakstenen straatprofiel met sierlijke lantaarnpalen in 1927 naar een wirwar van verkeersborden, tramleidingen, stoplichten en verkeersheuvels.’

‘De zichtlijn naar de zuidtoren op het Mercatorplein is voor een flink deel verdwenen. Fietsers reden nog gewoon op de rijweg, die ze dan ook helemaal voor zichzelf hadden. Ook hier waren de stoepen breder dan ze tegenwoordig zijn. Het kan een toevallige momentopname zijn, maar het lijkt of er op beide oude foto’s meer mensen op straat lopen dan op de nieuwe.’

Martin stuurt nog twee foto’s. Dit was het ontwerp geweest, in 1927: brede stoepen langs de markante nieuwbouw.

Later is de stoep veel smaller gemaakt. Martin schrijft: ‘Voor het juiste perspectief moest ik op het fietspad gaan staan. Van de brede, beklinkerde stoep uit de begintijd van de straat is bijna niets meer over: opgeofferd aan fietspad en fietsenrek.’

De Hoofdweg: geen straat meer om te zijn, maar eentje om doorheen te gaan.

Eindhoven, Cornelis de Vriendtstraat

Olga Nagtegaal uit Eindhoven: ‘Mijn straat staat op deze foto uit 1944. De wijk werd gebouwd rond 1930. De huizen waar mijn drie oudste kinderen zijn geboren staan erop, maar ons eerste huis is inmiddels afgebroken. Net als het huis dat stond op de plaats van ons huidige huis. Geweldig geslaagde buurtvernieuwing.’

Wat opvalt zijn de kinderen in 1931 op straat, maar misschien was dat wel de aanleiding voor de foto van destijds. Of zou het elke dag zo zijn geweest? In 2017: drempels, parkeervakken, auto’s.

Roosendaal, Odiliadonk

Ilse Maas stuurde deze van het pleintje Odiliadonk in Roosendaal, waar ze opgroeide in de jaren zeventig: ‘Nog net van vóór de bloemkoolwijken, denk ik, maar wel met de straten aan de buitenkant en een kern waarin je zonder te hoeven oversteken naar de basisschool en zelfs naar de supermarkt kon lopen. Ruim en met veel grasvelden.’

‘Een paar jaar terug ben ik er eens gaan kijken. De grasvelden waren er nog en het was even ruim als in mijn herinnering. Maar help, ons pleintje! Het pleintje waar het spel van alle kinderen van de omliggende huizenblokken zich concentreerde, dat was nu volgeparkeerd. Ik vond het schokkend.’

Delft, Hof van Delftlaan

‘"Nieuwbouwwijk" in de jaren dertig ... lantarenpalen met elektrisch licht... en geen geparkeerde auto te zien op straat. Er waren neem ik aan brede stoepen en geen parkeervakken ("inhammen"). Geen rotonde’, schrijft Chris Vervoort over de Hof van Delftlaan in Delft waar hij eerder woonde.

‘Zelfde situatie in 2019... Zie de geparkeerde auto’s in de achtergrond, de rotonde, "veilige" fietsstroken, nu ook drempels in de laan.’

Amersfoort, Hendrik van Viandenstraat

Frank Kwanten schrijft: ‘Deze prachtige singel in Amersfoort werd gedempt.’

Dat gebeurde eind jaren vijftig. Deze wijk ontstond rond 1900.

‘Amersfoort kent een klassieke jaren-zestig-stadsring waar auto’s elke verbinding tussen binnenstad en omliggende wijken wegnemen. De vele voetgangerslichten over de ring die vier tot zes/zeven banen breed is, staan vaak te kort op groen voor kinderbeentjes om in één keer de oversteek te kunnen maken. Ook is het een racebaan voor motoren die lekker optrekken bij de verschillende verkeerslichten.’

Frank stuurt deze foto mee, uit 1977. Het Witte Huis op de hoek werd in 1980 gesloopt.

Nu ziet het er zo uit:

‘Maar er gebeuren ook positieve dingen’, schrijft Frank. ‘Er gaan stemmen op om de stadsring te versmallen, vergroenen, vertragen.^* En in de Hendrik van Viandenstraat kwam dit jaar iets meer ruimte voor voetgangers en fietsers.

Kan het anders? Het netwerk van lappen asfalt met witte blokken en strepen lostrekken van de ondergrond en de stad er weer onder vandaan halen?

Amsterdam, Van Ostadestraat

Van Meredith Glaser uit Amsterdam komt dit setje van de Van Ostadestraat in de Nieuwe Pijp in Amsterdam. De bovenste foto komt uit 1981.

En zo ziet het eruit anno 2017. Het hoge gebouw met de grote ramen is een school.

Meredith, die Amerikaanse is, schrijft: ‘In de wetenschap dat Amsterdam niet altijd Amsterdam is geweest (tot het Amsterdam werd), had ik zo’n idee dat mijn geliefde autovrije, mensen- en kindvriendelijke straat er niet altijd zo uit had gezien. De archieffoto bevestigde dat. Voor zo’n kleine ruimte is het heel multifunctioneel nu. Zo gebruiken de schoolkinderen de simpele speeltoestellen, maar buren zitten er ook op om te kletsen, te sporten, of uit te rusten. Door die menselijke schaal voelen we ons hier thuis.’

In Amsterdam zijn veel van dit soort transformaties voorbij het autotijdperk te vinden: zie ook onderstaande fotoserie in het Parool. Website Urb-i heeft 3300 van dit soort voorbeelden uit de hele wereld.

Ben jij zelf nog mooie voor-en-na-foto’s tegengekomen op het web? Voeg ze hieronder toe!