Deze series zou elke (ambiërende) schrijver moeten kijken

Nee, een serie is geen roman. Maar in wezen doen romanschrijvers en scenaristen hetzelfde: een verhaal vertellen. Daarbij komen ze soms voor dezelfde problemen te staan. Daarom, voor iedere schrijver (of ambiërend auteur): zes oplossingen voor veel voorkomende schrijfproblemen, inclusief kijktips voor de bijbehorende series.

(NB: Bevat allesverpestende spoilers voor Homeland, The Walking Dead, The Newsroom en True Detective. En minder allesverpestende spoilers voor Game of Thrones, Mad Men en Masters of Sex.)

Probleem 1

Mijn hoofdpersonage is niet zo sympathiek. Eigenlijk is het gewoon een egoïstische klootzak. Hoe zorg ik ervoor dat lezers toch meeleven?

Oplossing A

Geef hem een verleden. Beschrijf flashbacks naar een nare jeugd, of laat een trauma doorschemeren. Zorg in ieder geval dat lezers begrijpen dat je personage heeft geleden. Met leed identificeert iederéén zich.

Kijk:

Mad Men I

Middels sepiascènes leren we dat Don Draper de zoon van een prostituee is, opgevoed door een nare stiefmoeder die hem voor hoerenzoon uitschold. Geen wonder dat Don nu zo rommelig met vrouwen omgaat.

Masters of Sex

Dankzij suggestieve dialogen ontdekken we dat William Masters vroeger door zijn vader geslagen werd. Zou zijn onredelijkheid dáár vandaan komen?

True Detective

In een ijzige monoloog onthult Rust dat zijn peuterdochtertje jaren geleden werd doodgereden. Ons medelijden vertaalt zich meteen in sympathie.

Oplossing B

Laat je onsympathieke personage bonden met een sympathiek personage.

Kijk:

Game of Thrones III

Niet lang nadat Jaime Lannister in een uitgebreide monoloog een traumatische gebeurtenis uit zijn tienerbestaan uit de doeken heeft gedaan (zie oplossing a), ontmoet hij de eervolle Brienne of Tarth. Hij redt haar van verkrachting. En daarna van een beer. Ondertussen tilt The Hound de kleine Arya op z’n paard. Goede jongens, toch wel.

The Walking Dead

Daryl Dixon gooit graag met bijlen. Maar zijn vriendschap met de goedaardige Carol verraadt een zachte kant. Dagenlang blijft Daryl naar Carols vermiste dochtertje zoeken. Ondertussen plukt hij zelfs een bosje bloemen voor haar.

Probleem 2

Ik vind mijn verhaal niet literair genoeg. Wat nu?

Oplossing

Beschrijf een ogenschijnlijk willekeurig detail uit de omgeving van je hoofdpersonage, liefst met een flink potentieel aan metaforische betekenissen. Wat doet dit detail hier?, denkt de lezer. Vervolgens verzint hij allerlei verklaringen, et voila: lagen.

Kijk:

Mad Men I

In een van de eerste afleveringen staart Don Draper naar het plafond. Hij ontdekt een vlieg, gevangen in de plafonnière. De camera zoomt in op het insect achter glas. Staat de vlieg voor Don Drapers gevoel van gevangenschap? Is het een metafoor voor zijn beperkte communicatieve vaardigheden, of voor de bedompte jaren vijftig an sich? We weten het niet. Maar een ding is zeker: die vlieg is zó diep.

Probleem 3

Mijn verhaal kabbelt nogal. Hoe zorg ik ervoor dat de lezer niet afhaakt?

Oplossing

Voeg een Permanente Dreiging toe. Een probleem of gevaar dat op de achtergrond doorettert; een vulkaan die op uitbarsting staat. Bij een dip in je verhaal refereer je aan je vulkaan.

Kijk:

Mad Men

Wanneer het verhaal écht saai wordt, begint er altijd wel iemand met kasboeken te zwaaien. Alternatieve tagline voor seizoen één tot en met drie: ‘Als deze grote klant afhaakt zijn we écht failliet!’

The Newsroom

De redactie van News Night is constant in gevecht met de directie. Iets met journalistieke integriteit versus commerciële belangen. Personages worden steeds bijna ontslagen…en dan toch niet.

Game of Thrones

Achter The Wall wonen hele enge wezens met vies lang wit haar en die komen eraan! Aldus het einde van iedere even aflevering.

Masters of Sex

Professor Masters wordt keer op keer gewaarschuwd door de hoogste bazen van de universiteit: zet hij zijn seksonderzoek door, dan zal hij dit keer écht moeten vertrekken.

The Walking Dead

Hoor wie klopt daar? De horde zombies die permanent op het afbrokkelende trottoirs staat.

Probleem 4

Mijn verhaal speelt zich volledig af op één locatie. Hoe houdt ik mijn roman dynamisch?

Oplossing

Rommel met de chronologie. Begin met het einde, eindig met het begin, draai oorzaak en gevolg om.

Kijk:

The Newsroom

De medewerkers van News Night verlaten hun nieuwsredactie zelden tot nooit. Zo worden vast decorkosten bespaard, voor de kijker is het vooral saai. Daarom laat schrijver Aaron Sorkin afleveringen vaak als volgt starten: we zien het hoogtepunt van een conflict, de rest van de aflevering draait om de aanloop. Seizoen twee vormt zelfs een ronde raamvertelling, elke aflevering begint met een zitting waarbij advocaten redactieleden ondervragen. Daarna gaan we terug in de tijd. En gelukkig soms ook even naar Afrika.

Probleem 5

Ik wil een liefdeslijn toevoegen. Hoe zorg ik ervoor dat het niet gezapig wordt?

Oplossing

Gezapig wordt het sowieso. Verbloem dat door de liefdesrelatie onstuimig te laten verlopen. Volg daarbij dit passieparcours:

Start -> Twee personages willen elkaar niet -> Hij/zij wil hem/haar maar zij/hij wil haar/hem niet -> Vorige stap herhalen maar personages omdraaien -> Onverwachtse seks -> Romantisch moment -> Misverstand of Obstakel -> terug naar Start, parcours herhalen.

Kijk:

Homeland

Carrie & Brody (hij wil, zij wil, seks, hij wil niet, zij wil niet maar later toch en hij ook wel).

Masters of Sex

Professor Masters & Virginia (hij wil, zij wil niet, seks, hij wil nog steeds maar zij niet of toch wel?).

Game of Thrones

Jon Snow & Ygritte (hij wil, zij wil niet, zij wil toch, seks, hij wil niet, pijlen in Jons rug).

The Newsroom

Will & MacKenzie (zij wil, hij wil niet, hij wil toch, zoenen, trouwen, ongetwijfeld huwelijkscrisis in volgend seizoen).

Mad Men

Roger & Joan (hij wil, zij wil, seks, zij wil niet, hij wil, zij wil, seks, hij wil niet, zij wil wel, seks, zwanger, hij wil niet, zij wil niet, zij wil toch maar hij niet, – of zoiets).

Probleem 6

Mijn verhaal lijkt tot stilstand gekomen. Sluimerende conflicten zijn uitwerkt, alle raadsels opgelost. Maar ik had nog zoveel meer willen vertellen! (lees: mijn boek is nog te dun om te worden uitgegeven).

Oplossing A

De Grote Plottwist. Creëer een volkomen nieuwe situatie voor je personages, waardoor ze zich fysiek zullen moeten verplaatsen, en/of opnieuw tot elkaar moeten verhouden.

Kijk:

The Walking Dead II

Bij de start van seizoen twee vindt de groep een bewoonde boerderij. De interactie tussen hoofdpersonages en oorspronkelijke boerderijbewoners is best interessant. Voor twee afleveringen dan. Eigenlijk wordt TWD II pas weer de moeite waard wanneer (twist!) de boerderij helemaal afbrandt. Personages vluchten, raken elkaar kwijt, vinden nieuwe onderkomens: eindelijk hebben de scenarioschrijvers de resetknop gevonden.

Homeland II

Wat kan er nu nog misgaan?, vraagt de kijker zich na elf afleveringen af. Brody is vrij, Carrie heeft hem de liefde verklaard. En dan: ontploft er een hele grote bom en is iedereen dood en Brody verdacht en Carrie vermist. Tadaa!

Game of Thrones III

GOT0309. Opdat we nooit vergeten.

Oplossing B

De tijdsprong. Sla een paar maanden over in je vertelling, en plots valt er weer van alles te beschrijven. Wat de personages de afgelopen tijd hebben meegemaakt, bijvoorbeeld. Of wat ze nu weer gaan meemaken. Tijdsprong en Plottwist gaan immers vaak hand in hand; de verstreken tijd maakt plotselinge ontwikkelingen minder plotseling, en daarmee geloofwaardig.

Kijk:

Mad Men en Masters of Sex

Tussen twee afleveringen blijken soms twee, drie maanden verstreken. Don Drapers prille relatie bevindt zich nu in steady stadium, professor Masters is eindelijk klaar met zijn onderzoek. Tijd voor een nieuwe ontwikkeling.

True Detective

Maakt een tijdsprong van een paar jaar bínnen een raamvertelling, en speelt dus in wezen op drie tijdsniveaus. En maar goed ook. Want vatten we de moordzaak waar het allemaal om draait samen, blijkt die, eigenlijk, niet héél complex.