In 1987 nam drummer Damon Krukowski zijn eerste plaat op. Op het eerste gezicht is er tussen toen en nu niet zoveel veranderd: de bandleden zetten hun instrumenten aan, telden af en begonnen te spelen.
Maar dertig jaar geleden was er geen computer in de studio te bekennen. Geen cijfers, geen data. En dat maakt alles anders.
Krukowski schreef een paar jaar geleden The New Analog, een boek over de overgang van analoog naar digitaal geluid. In de zesdelige podcastserie Ways of Hearing bouwt hij voort op dit thema, ditmaal met geluid. Door die overgang van analoog naar digitaal op ingenieuze wijze hoorbaar te maken, toont de podcast hoe digitale communicatiemethoden zich diep in onze levens geworteld hebben, en hoe dit verregaande gevolgen heeft voor ons samenzijn.
Wat missen we als de ruis van analoog geluid verloren gaat?
Krukowski verrast met de manieren waarop hij de digitalisering van geluid illustreert. Als het in aflevering vier over ‘de radiostem’ gaat, analyseert Krukowski opnamen van Frank Sinatra, meester van de microfoontechniek, belt hij mede-podcaster Roman Mars om diens stemtechniek te begrijpen, en laat hij zijn moeder een liedje neuriën uit haar jeugd. Dit alles om een vrij abstract punt te maken over audiocompressie, een technische term voor de vervorming die plaatsvindt als onze stemmen door een telefoon omgevormd worden tot een digitaal signaal.
Krukowski is net zo geïnteresseerd in de ruis die in analoog geluid zit als wat zo’n geluid in z’n geheel overbrengt. Sterker nog, Ways of Hearing stelt herhaaldelijk de vraag wat er verloren gaat als die ruis verdwijnt met de digitalisering van geluid.
Wat gaat er verloren als ruis verdwijnt?
Dit klinkt misschien als het perfecte opzetje voor een nostalgisch vertoog over hoe alles beter was in de tijd van grammofoons, maar Ways of Hearing verzandt niet in een klaagzang over het digitale tijdperk. Krukowski weet met vermakelijke gasten en zijn vriendelijke interviewstijl een gelaagd portret te schetsen van de staat van geluid anno nu.
Zijn aanwezigheid is ook wat de abstracte thema’s van de serie dichtbij brengt. De aflevering met Sinatra heeft als onderwerp liefde. En in andere afleveringen over tijd, macht, en ruimte wandelt Krukowski door de straten van Manhattan, spreekt hij een band backstage over hun politieke opvattingen en belt hij een paar keer zijn moeder.
Daarnaast heeft Krukowski, zoals veel oudere muzikanten, een schatkist aan anekdotes om zijn abstracte overpeinzingen kleur te geven. Zo gaat hij in aflevering twee op bezoek bij de beroemde componist John Cage, ergens begin jaren negentig. Cage woont op dat moment op de tweede verdieping van een pand op de drukke 6th Avenue, in New York. Als Krukowski binnenkomt, zit Cage aan tafel muziek te componeren op papier, met het raam open. Het geronk van bussen, getoeter van taxi’s, geschreeuw van mensen is allemaal hoorbaar. Als Krukowski ernaar vraagt, antwoordt Cage dat hij nooit het raam dichtdoet, omdat ‘er zoveel is om naar te luisteren, altijd’.
In deze podcast hoor je nooit zomaar een geluid
Dat een podcast over geluid veel aandacht heeft voor de geluiden waaruit de podcast zelf bestaat, lijkt misschien vanzelfsprekend. Maar Ways of Hearing gaat verder. Geluiden zijn onderdeel van het verhaal zelf. De titel verraadt al dat Krukowski is geïnspireerd door John Bergers Ways of Seeing: een tv-serie die in 1972 onze manieren van kijken naar visuele kunst en televisie analyseerde en bekritiseerde.
Ways of Hearing doet iets vergelijkbaars met het medium van de podcast, waardoor je gaandeweg als luisteraar beseft dat de geluiden die je erin hoort nooit zomaar geluiden zijn. Zelfs de achtergrondgeluiden vormen zo veel mogelijk een wisselwerking of commentaar op de tekst van Krukowski. Vaak verandert het geluid hoorbaar om de techniek die besproken wordt te illustreren, maar er zitten ook subtielere wisselwerkingen in, die zich rustig opbouwen in de achtergrond en dan ineens je oren vullen.
Zo stelt Ways of Hearing niet alleen de vraag wat er zoal verloren gaat bij het omvormen van de onvolmaakte charme van analoog geluid in een perfecte stroom eentjes en nulletjes, maar ook hoe die verandering invloed heeft op onze manier van luisteren. Brengt digitaal geluid per definitie een samenleving vol consumenten veilig verstopt in hun eigen geluidsbubbels teweeg, of zijn er andere manieren van luisteren denkbaar?
Ways of Hearing weet in de combinatie van het verhaal van Krukowski met de vernuftige meta-geluiden zulk soort vragen niet alleen hoorbaar, maar ook voelbaar te maken. Het voelt werkelijk anders om de stem van een geliefde in levenden lijve te horen, of om mee te bewegen in een menigte op straat die niet bestaat uit afzonderlijke koptelefoons met daarin afzonderlijke geluidsbubbels.
Krukowski nodigt je zo in zes afleveringen uit af en toe stil te staan, niet alleen bij wat we horen, maar ook bij hoe we luisteren.
Ways of Hearing
De podcast is van Radiotopia.
Luister ook:
Jij dacht dat je goed kon luisteren? Luister dan eens naar deze man met microfoon
Gordon Hempton reist de hele wereld over met zijn microfoon op zoek naar natuurlijk geluid dat niet vervuild is door menselijke activiteit. Maar dat wordt steeds schaarser. Hij hoopt dat hij met geluidsportretten en stiltecertificaten de opmars van het menselijk geluid kan stoppen.
Dit verhaal heb je gratis gelezen, maar het maken van dit verhaal kost tijd en geld. Steun ons en maak meer verhalen mogelijk voorbij de waan van de dag.
Al vanaf het begin worden we gefinancierd door onze leden en zijn we volledig advertentievrij en onafhankelijk. We maken diepgravende, verbindende en optimistische verhalen die inzicht geven in hoe de wereld werkt. Zodat je niet alleen begrijpt wat er gebeurt, maar ook waarom het gebeurt.
Juist nu in tijden van toenemende onzekerheid en wantrouwen is er grote behoefte aan verhalen die voorbij de waan van de dag gaan. Verhalen die verdieping en verbinding brengen. Verhalen niet gericht op het sensationele, maar op het fundamentele. Dankzij onze leden kunnen wij verhalen blijven maken voor zoveel mogelijk mensen. Word ook lid!
