Links-rechts-links kijken voor je oversteekt.

Niet op parkeerplaatsen spelen.

Niet in de dode hoek van een vrachtwagen gaan staan.

Al decennialang leren kinderen van hun ouders hoe ze ‘veilig over straat gaan’. Eenmaal volwassen, geven ze die lessen weer door aan hun kinderen.

Veel vragen stellen de meesten van ons daar niet bij. 

De publieke ruimte, die voor iedereen is, is levensgevaarlijk voor kinderen. Nergens is het normaal dat mensen elkaar met geweld om het leven kunnen brengen. Behalve op straat, in de publieke ruimte. Dan heet het: ‘een ongeluk’. 

De gevolgen van verkeerstaal

De manier waarop we praten over de straat is niet alleen een reflectie van wat daar gebeurt, het bepaalt ook ons denken. En dus ook: welke mogelijkheden we zien en hoe we ons straatleven vormgeven. 

Verkeerstaal is een technische en strenge taal, die bepaalt hoe mensen met elkaar mogen verkeren op straat. Speelsheid, ‘onverwachte moves’, ‘afgeleid zijn’: het wordt van jongs af afgeleerd.

Op school leren kinderen het met verkeerslessen normaal vinden dat ‘verkeersregelinstallaties’ (stoplichten) bewegingen bepalen en dat mensen die niet in een auto zitten zogenoemde

Over het feit dat mensen met hun zware vierwielers in ‘gevaarlijke weggebruikers’ veranderen, leren ze zelfs niet tijdens hun rijles.

Daardoor kun je in Nederlandse straten heel hard rijden met machines die 1.500, soms wel 2.000 kilo zwaar zijn. Dat is niet alleen heel – het zet ook de straat als leefomgeving totaal op zijn kop. Mensen die lopen, elkaar ontmoeten en spelen zijn met de opkomst van de auto naar de randen verdreven. 

Zijn we met zijn allen in een verkeersveiligheidsfuik geslaapwandeld?

En nu leren kinderen ook nog dat zij zelf alsjeblieft niet dood moeten gaan, door ‘plotseling’ over te steken. Of iets anders te doen dat een bestuurder niet verwacht, op wegen die zo zijn ingericht dat ze uitnodigen om er snel in een rechte lijn overheen te rijden.

Zijn we met zijn allen in een verkeersveiligheidsfuik geslaapwandeld, waar we niet meer uit kunnen?

Ook wijzelf leren onze kinderen van links-rechts-links. Tuurlijk! Want we vergeven het onszelf nooit, als een van de kinderen iets overkomt. 

Maar kan dit perspectief veranderen? En zijn er andere toekomsten mogelijk?

De vergeten geschiedenis van Stop de Kindermoord

In het verleden is dit in Nederland met groot succes gedaan. In de jaren zeventig was er de succesvolle organisatie Stop de Kindermoord (later hernoemd in Stichting Kinderen Voorrang!), die vond dat het niet nodig moest zijn om je aan te passen, die stond voor een zorgeloze leefomgeving. Net als de Voetgangersvereniging en de ENWB,

Mede dankzij hun protesten en later hun constructieve werk kent Nederland zo veel vrijliggende fietspaden en woonerven.

Toch is de kans groot dat je nooit van Stop de Kindermoord, Kinderen Voorrang! of de Voetgangersvereniging hebt gehoord. Na een gedwongen fusie met het veel grotere Veilig Verkeer Nederland (VVN) in 2000 en een daaropvolgende reorganisatie waarbij vrijwel niemand van deze organisaties binnenboord bleef,

Na een reorganisatie waren er vrijwel alleen nog maar mensen over die uit VVN kwamen en in de huidige statuten van VVN worden de fusiepartners niet genoemd. Zo verdwenen Stichting Kinderen Voorrang!, de Voetgangersvereniging én het hele idee dat er andere perspectieven mogelijk zijn op het gebruik van de straat

Tot nu.

Stop de Kindermoord en de Voetgangersvereniging zijn een paar jaar geleden herrezen in de nieuwe organisatie Ook de Fietsersbond is weer nadrukkelijk actief om het perspectief uit te dragen van de straat als een plek waar het per definitie veilig is voor mensen, via hun initiatief (in samenwerking met MENSenSTRAAT en En wijzelf schreven

Maar intussen leren onze kinderen op school nog gewoon dat ze op de stoep moeten spelen

Er ontbreekt een alternatief voor deze verkeerseducatie, waar nu al generatie op generatie mee opgroeit.

Wie doet er mee?

Daarom ontstond het idee om een werkgroep te vormen om samen alternatieven voor verkeerseducatie te ontwikkelen.

Met deze oproep hopen wij iedereen die al bezig is met alternatieve vormen voor verkeersveiligheid of daar mee bezig zou willen gaan, te bereiken. Zodat we onze energie kunnen bundelen. 

Er zijn al concrete proeftuinen waar geëxperimenteerd kan worden: in Overijssel gaan kinderen in tien wijken op verschillende manieren aan de slag met verkeersveiligheid in de omgeving van scholen en verschillende sportverenigingen. Daar leren zij bijvoorbeeld dat ze burger zijn en dat de openbare ruimte  

Wil jij meewerken aan een alternatief voor verkeerseducatie? Heb je relevante vaardigheden, belangrijke ervaringen of goede ideeën?

Lees ook:

Loopt het kind op de weg of loopt de weg door zijn speelruimte? Overal in het land hangen spandoeken voor automobilisten en scholieren, dat ze moeten opletten: de scholen zijn weer begonnen. Maar is het niet gek dat de straat zo gevaarlijk is voor kinderen? Lees het eerste verhaal uit dit drieluik In de jaren zeventig wilde deze actiegroep de straat heroveren op de auto. Nu zijn ze terug We stampen het er samen met Veilig Verkeer Nederland bij onze kinderen in: niet zomaar oversteken! Geen gekke dingen doen op de fiets! Voor je het weet lig je onder een auto! Ooit waren er luidruchtige clubs die weigerden mee te gaan in deze autologica. Mensen die erop stonden dat de straat van iedereen bleef. Nu zijn ze er weer. Maak kennis met: MENSenSTRAAT. Lees het tweede verhaal uit dit drieluik Een seintje in je mail als ik publiceer? Als je je op mijn nieuwsbrief abonneert, krijg je een berichtje als er een nieuw stuk online staat. Meld je hier aan