Beste,
De afgelopen twee weken stuurde ik even geen nieuwsbrief. Ik was weg van huis, op vakantie in de bergen.
Terwijl ik dit schrijf, op de eerste werkdag nadat ik weer terug ben, moet ik er eerlijk gezegd nog even inkomen. Maar er valt genoeg te melden: afgelopen week was Prinsjesdag, en er kwamen flink wat voorstellen langs om de woningbouw te bevorderen en wonen betaalbaarder te maken.
Zo belooft het kabinet in de Miljoenennota huurverlaging voor bewoners van sociale huurwoningen die op basis van hun inkomen te veel huur betalen. Het is een tegemoetkoming aan de Eerste Kamer, die deze zomer een motie van afkeuring aannam tegen minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken. Zij weigerde de huurverhogingen stop te zetten tijdens de coronacrisis, al had de senaat daar meerdere malen met een motie om gevraagd.
Ook komt er volgend jaar 295 miljoen euro beschikbaar voor woningbouw. Daarvan bestaat 100 miljoen euro uit investeringen die vorig jaar al zijn beloofd, maar die de regering nu eerder gaat doen, 100 miljoen euro is bedoeld om de bouw op gang te houden ondanks de nieuwe stikstofregels en de rest is een extra investering in woningbouw.
Daarnaast hoeven huizenkopers onder de 35 eenmalig geen overdrachtsbelasting te betalen. Voor wie ouder is dan 35 en een tweede huis koopt, gaat de belasting daarentegen omhoog van 2 procent naar 8 procent. Dat moet starters helpen, en beleggers afremmen.
En het kabinet wil meer invloed uitoefenen op de woningbouw. Zo onderzoekt het Rijk op dit moment of het nuttig is om zelf grond voor woningbouw aan te kopen. En kijkt het naar de oprichting van een doorbouwfonds, dat kan inspringen als de huizenprijzen dalen en bouwprojecten daardoor niet meer rond te rekenen zijn.
Helpen deze maatregelen wel?
Het kabinet heeft geen meerderheid in de Eerste Kamer, en dus zal Ollongren de oppositie moeten overtuigen van de voorstellen. PvdA-leider Lodewijk Asscher zei na een bezoek van de minister al tegen de NOS dat de verhuurderheffing volgens hem verder omlaag moet. De SP liet tijdens de Algemene Beschouwingen weten de huurverlagingen onvoldoende te vinden. Premier Rutte toonde zich flexibel. Volgens hem is de regering bereid nog eens naar de verhuurderheffing te kijken. Hij zag ook ruimte om verdere huurverhogingen te beperken.
Het is een opvallende koerswijziging van het kabinet (al is het natuurlijk de vraag wat er deze regeerperiode van terechtkomt). Maar toch bekroop me het gevoel dat er iets ontbreekt in de discussie. Om te weten welke maatregelen helpen, moet eerst duidelijk zijn wat precies het doel ervan is. En daarover lopen de meningen nogal uiteen. Terwijl de PvdA pleit voor een brede sociale huursector waarin ook middeninkomens een plekje krijgen, wil bijvoorbeeld de VVD het bezit van de corporaties zo klein mogelijk houden. Die zouden alleen huizen moeten bezitten voor wie anders écht niet kan wonen. En tsja, in dat laatste geval hoeft de belasting minder ver omlaag.
De verwachtingen aan corporaties zijn niet duidelijk, concludeerde ook kennisorganisatie Platform31 in een onlangs gepubliceerd rapport over de ontwikkeling van de sociale huursector sinds 1995, toen de corporaties zelfstandig werden. De conclusie in het kort: het gaat niet goed.
Deels heeft dat inderdaad te maken met geldgebrek. Maar hoe groot het tekort is, hangt er maar vanaf wat corporaties eigenlijk moeten doen. Zijn ze er alleen voor de mensen met het minste geld, of ook voor degenen die iets meer kunnen betalen? Bieden ze vooral betaalbare woningen, of letten ze ook op de leefbaarheid van de wijk? Hoe ver gaan ze met de verduurzaming van woningen? En is de huisvesting van mensen die niet meer terecht kunnen in een zorginstelling vooral hun taak? Niemand die het precies weet.
Het deed me denken aan een commentaar onder mijn laatste stuk voor ik op vakantie ging, naar aanleiding van een chat met huisvestingsexperts van over de hele wereld op The Correspondent. Ontwerper Luka van Diepen maakte er de bovenstaande, leuke animatie bij. In het stuk beschreef ik de ongelijkheden die wereldwijd ten grondslag liggen aan het tekort aan goede en betaalbare woningen. Waarop een lezer zich afvroeg wat dat dan eigenlijk is, een goede woning. Staat die in de buurt van vrienden en familie, werk en school? Moet er goed internet zijn? En is het oké als woningzoekenden kwaliteitskenmerken tegen elkaar uit moeten ruilen, bijvoorbeeld door duurder te wonen, maar dan wel in de stad?
Een terechte vraag. Er is volgens mij een hernieuwde discussie nodig over wat dat precies is, goed wonen, en hoe we het kunnen bereiken. De komende tijd hoop ik die te voeren.
Om te kijken, lezen en luisteren
Dan nog een lees- en een kijktip:
Huisarts Michelle van Tongerloo werkte twee jaar lang als straatarts in Rotterdam. Ze zag hoe mensen kunnen afglijden in dakloosheid als ze niet op tijd de juiste hulp krijgen. En hoe moeilijk het is die hulp te vinden, zelfs voor straatartsen. Het enige dat volgens haar écht helpt: een eigen huis.
Er stonden prachtige beelden bij uit de serie Traces of Warmth door Grey Hutton, die daklozen in Berlijn fotografeerde met een thermografische camera:
En schrijver Emy Koopman reist door Canada voor de documentaireserie Paradijs Canada. In deze steengoede aflevering laat ze zien hoe de woningmarkt in Vancouver door de toestroom van buitenlands geld is ontspoord. Nog goede, betaalbare huurwoningen worden gesloopt om plaats te maken voor koophuizen van 2 miljoen Canadese dollar (ongeveer 1,3 miljoen euro). Tegelijkertijd wonen duizenden mensen op straat, of in een camper die ze steeds moeten verplaatsen om geen boete te krijgen.
Tot de volgende,
Josta
Deze updates in je mailbox ontvangen? Dat kan! Elke week stuur ik een mail waarin ik je op de hoogte houd van mijn onderzoek en artikelen.Dit verhaal heb je gratis gelezen, maar het maken van dit verhaal kost tijd en geld. Steun ons en maak meer verhalen mogelijk voorbij de waan van de dag.
Al vanaf het begin worden we gefinancierd door onze leden en zijn we volledig advertentievrij en onafhankelijk. We maken diepgravende, verbindende en optimistische verhalen die inzicht geven in hoe de wereld werkt. Zodat je niet alleen begrijpt wat er gebeurt, maar ook waarom het gebeurt.
Juist nu in tijden van toenemende onzekerheid en wantrouwen is er grote behoefte aan verhalen die voorbij de waan van de dag gaan. Verhalen die verdieping en verbinding brengen. Verhalen niet gericht op het sensationele, maar op het fundamentele. Dankzij onze leden kunnen wij verhalen blijven maken voor zoveel mogelijk mensen. Word ook lid!