Vrouwenturnen: je gooit een dozijn eieren tegen de muur en houdt het eitje dat niet breekt
De afgelopen tijd heb ik me verdiept in het turnen. De recente golf van meldingen van mishandeling in het vrouwenturnen riep de vraag bij me op hoe dat kan – dat een sport telkens zulke vergelijkbare schandalen genereert.
Ik las diverse boeken, wetenschappelijke artikelen, (oude) krantenartikelen, blogs, en luisterde veel podcasts, zoals de serie Heavy Medals, maar ook de interviewpodcast GymCastic, die de afgelopen jaren meer is gaan lijken op een podcast over psychische hulpverlening dan over turnen, door de hoeveelheid ellende. Turnen bleek een schitterende sport die in een diepe existentiële crisis zit – en eigenlijk al best wel lang.
In 1977 al maakte een bestuurslid van de turnbond, toen de KNGV geheten, zich zorgen om de ontwikkeling van de sport. Westerse landen importeerden behalve coaches ook de coachmethoden uit het Oostblok. Die coachmethode: ‘Gooi een dozijn eieren tegen een muur en hou het eitje dat niet breekt.’ Bestuurslid drs. J.J.G. Scholten (mensen werden toen lang niet altijd met voornaam, en meestal met titel aangeduid) vond zo’n systeem de ‘prostitutie van het getalenteerde kind’.
Drs. J.J.G. Scholten, zo weten we inmiddels, heeft behoorlijk gelijk gekregen. Maar hij verloor de strijd in het bestuur en trad af. En dus werden de Oost-Europese praktijken de norm, enthousiast doorgevoerd door early adopters als toenmalig bondscoach Hans van Zetten (inmiddels turncommentator en -cheerleader bij de NOS). De strenge trainingsregimes leidden tot prijzen, na vele jaren, maar ook tot psychologische schade, zoals in vrijwel alle landen met turnsucces.
Kortom: ook de eitjes die niet meteen braken, bleken achteraf beschadigd. Het zijn immers niet volwassenen die aan een bruut trainingsregime worden onderworpen, maar jonge kinderen die nog niet precies weten waar ze in stappen (zoals drs. J.J.G. Scholten al vaststelde). Dat is wat de sport kennelijk vraagt. Ik schreef hier een lang stuk over, dat niet zo goed gelezen is. Ik denk ook wel te weten waarom. Het duurt te lang voordat ik met de verklaring voor de structurele ellende kom. Goede les.
Die verklaring in tl;dr–vorm: de sport is te goed aan te leren. Turnen is gecompliceerd maar niet complex. Dat betekent dat jonge kinderen al de beste van de wereld kunnen zijn, mits ze maar genoeg uren trainen. En dat gebeurt dan ook – hele jeugden worden doorgebracht in turnhallen waar de sfeer niet altijd toppie-joppie is, zeg maar. En dat brengt een verhoogde kans op ellende met zich mee.
Kleine update vanuit Den Haag: begin november houdt de Tweede Kamer een rondetafelsessie over de misstanden in het turnen. Een groep oud-turnsters is een petitie gestart om de overheid op te roepen tot een onderzoek naar de rol van de turnbond KNGU bij het kinderleed.
Het geheim van de Ajax-opleiding
Verder ging ik naar een ‘seminar’ van de Ajax Coaching Academy over het scouten van jeugdspelers. Ik had me daar vrij veel bij voorgesteld, omdat Ajax misschien wel de beroemdste jeugdopleiding ter wereld heeft. Maar echt inzichten? Als ik eerlijk ben: te weinig.
Het begin ging over kernwaarden. Wil je slagen als club, heb je kernwaarden nodig. Ajax’ kernwaarde was, kort gezegd, Johan Cruijff. Welke kernwaarden heeft jullie vereniging? We moesten erover in gesprek met onze buurman. Mijn buurman en ik kwamen erop uit dat we beiden hoopten dat de kinderen in onze verenigingen het leuk hadden (mijn club heeft nog geen jeugd, maar wie weet). Wat dit verder betekende voor ons scoutingsbeleid was niet duidelijk.
Verder: twee van die kekke filmpjes waar Ajax patent op heeft, de twee presentatoren die een beetje freewheelend antwoordden op random vragen van de cursisten, een presentatie van het organogram van Ajax en Ajax’ jeugdopleiding, een beschrijving van het globale werkproces van de scouts (dus: hoe vaak een scout een speler goed moet vinden voordat Ajax hem ‘haalt’), en een beschrijving van de stagetrainingen die een mogelijke nieuwe Ajax-speler doorloopt voordat hij wordt opgenomen in de opleiding.
Dat was zonder meer interessant, want het illustreerde hoe fijnmazig Ajax’ systeem is. Een klein aantal betaalde scouts en een groot aantal vrijwillige scouts (meer dan 120) speuren Amsterdam en verre omstreken af naar goede voetballertjes. De besten daarvan trainen een paar keer mee met de spelers die Ajax al heeft. Dat maakt vergelijken makkelijk. De besten houdt Ajax. Leuk om te weten – maar wat de cursisten eraan hadden?
Immers: alleen een enorme club als Ajax kan dit. Spannende, praktische, relevantere vragen zoals: waar Ajax exact op let bij verschillende posities in het veld, hoe Ajax rekening houdt met het geboortemaandeffect en biologische leeftijd, wanneer je zeker weet dat een talent een talent is, die bleven zonder (diepgaand) antwoord. Echt veel geleerd heb ik dus niet, en ook mijn buurman vond dat het wel wat inhoudelijker had gekund.
Deelname aan de seminar betekende drie punten die meetellen voor het verlengen van een trainerslicentie die ik niet heb. Die nam ik wel mooi mee naar Utrecht.
Lees-, kijk-, luistertips
- Alexander Sørloth is de nieuwe spits van RB Leipzig. In 2018 schreef ik al over zijn transfers, en de volstrekt verschillende inschattingen die clubs van hem maakten. Dat is daarna alleen maar doorgegaan.
- Tussen het turnen door kijk ik soms naar Tottenham: All or Nothing. Anders dan de variant bij Manchester City, kraakt het hier soms wel echt. José Mourinho is zo veel interessanter dan zijn publieke imago.
- Over Mourinho gesproken: die sprak eens over Frank de Boer, onze nieuwe bondscoach.
- Pieter Zwart schreef op wat we van De Boer kunnen verwachten. Ik kreeg een flashback naar 2015, toen ik schreef over het Nederlandse pandabeertjesvoetbal.
- Prachtige beelden van een enorme golf en de moeite die een surfster neemt om die golf te surfen.
- Bart Jungmann, journalist van de Volkskrant en iemand die prachtige zinnen kan schrijven, schrijft geen prachtige zinnen meer, want hij is geen journalist meer maar postbode.
- Vechtende voetbalsupporters, wat moet je ermee? Filmen. En er dan naar kijken. Die knakker op seconde 25, die krijgt me toch een klap. En staat dan weer op om met een stoel te smijten, meer voor de vorm dan met het idee om iemand te raken. Op seconde 16 lijkt het tot klappen te komen, en dan: een aai. Anyway. De statistics/machine learning grap vond ik wel leuk.
- Erik Elias schrijft regelmatig erg goede stukken over voetbaltactiek.