De paradox van de vrije meningsuiting Er is één ding waarvoor een Amerikaan nóg sneller in de bres springt dan voor het Tweede Amendement (recht op wapenbezit): het Eerste Amendement, ofwel de vrijheid van meningsuiting. Als nieuwe staat, bevrijd van Britse onderdrukking, beitelden de Verenigde Staten het recht om vrijuit te spreken, kwetsen en bekritiseren in grondwettelijk steen. Een belangrijke mijlpaal voor de democratie, maar sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw is het Eerste Amendement veel bruikbaarder voor grote bedrijven en uiterst rechtse blogs dan voor rebelse individuen en traditionele media, schrijft journalist Emily Bazelon in deze stevige analyse. De onderliggende boodschap: vrijheid van meningsuiting is absoluut een zinnig grondrecht, maar wat heb je aan standpunten als niemand de onderbouwing nog vertrouwt? (Riffy Bol, algemeen redacteur) The New York Times Magazine: ‘The Problem of Free Speech in an Age of Disinformation’ (Leestijd: 45 minuten)
Hoe je met het goede been uit bed kan stappen, ook als je dementerende bent Dick Johnson is de meest aandoenlijke psychiater die ik ooit heb gezien. En zijn dochter is een fantastische documentairemaker, die moeilijk kan accepteren dat haar vaders gezonde dagen geteld zijn – Dick heeft dementie. Dus stelt ze zich allerlei ongelukkige scenario’s voor die Dick zijn leven zouden kunnen kosten, en laat ze hem dit vervolgens (met de hulp van stuntmannen) acteren. Op de filmset heeft zij de controle over zijn leven en kunnen ze alvast ‘oefenen’, maar het echte verlies is definitief en komt steeds dichterbij. Kirsten Johnson brengt de magie van haar vaders persoonlijkheid in beeld via de kleine dingetjes: Dick blijft stug chocoladetaart eten, ook al leidt dit meerdere keren tot een hartstilstand; hij trekt bloederige Halloweenkostuums aan samen met zijn kleinkinderen; en hij complimenteert de hangtieten van zijn jeugdliefde – een gerimpelde huid heeft immers twee keer zoveel oppervlakte. (Zainab Goelaman, engagementredacteur) Netflix: ‘Dick Johnson Is Dead’ (Kijktijd: 1 uur en 30 minuten)
Alles ziet er anders uit, maar eigenlijk is er niets veranderd in de afgelopen 120 jaar Soms kunnen beelden van heel lang geleden ineens voelen als een venster; alsof je thuis uit het raam kijkt en het leven er zo gewoon uitziet, dat de tijd ertussen even lijkt te zijn verdwenen. Filmmuseum Eye in Amsterdam beheert een van de grootste Biograph/Mutoscope-filmcollecties van de wereld. Dit zijn korte films van vaak wel 120 jaar oud met een ongeëvenaarde kwaliteit (8K), die je meevoeren naar bekende steden en plekken uit een tijd die niemand zich meer herinnert. De collectie die nu gratis online vertoond wordt, met muziek van Daan van den Hurk op piano, is adembenemend. (Jacco Prantl, audioredacteur) Eye Filmmuseum: ‘The Brilliant Biograph’ (Kijktijd: 50 minuten)
Hoe een leeglopende binnenstad ruimte biedt voor louche praktijken Door het coronavirus lopen binnensteden leeg en gaan winkels failliet. Dat biedt ruimte voor louche praktijken. De masterclass onderzoeksjournalistiek van Investico vond sterke aanwijzingen voor witwaspraktijken bij een bedrijf dat de afgelopen maanden meerdere souvenirwinkels opende of overnam in de Amsterdamse binnenstad. De auteurs vragen zich af: waarom krijgt Amsterdam de toestroom van crimineel geld niet onder controle? (Josta van Bockxmeer, correspondent Wonen) De Groene Amsterdammer: ‘‘Ze zijn hier zo lekker aan het witwassen’’ (Leestijd: 15 minuten)
Hoe FrieslandCampina flink geld verdient in Afrika, ten koste van lokale veehouders Nederland produceert belachelijk veel melk – veel meer dan ons milieu aankan. Een deel daarvan gaat naar Afrikaanse landen, maar hoeveel precies is onbekend. FrieslandCampina is verreweg de grootste zuivelproducent, maar turft alleen export van kant-en-klare producten. De melkpoeder die naar dochterbedrijven in Nigeria en Ivoorkust gaat (dikwijls na melkvet te vervangen door palmolie uit Indonesië en Maleisië), wordt niet bijgehouden. Vanuit daar worden zuivelproducten over veel Afrikaanse landen verspreid. Zo omzeilt de multinational hoge importheffingen op Europese melk in landen als Tanzania, die bedoeld zijn om de eigen markt te beschermen. Lokale melkveehouders kunnen niet concurreren met deze melk, waarvan de productie ruimhartig wordt gesubsidieerd door de Europese Unie. (Thomas Oudman, correspondent Voedsel) Follow the Money: ‘Nederlandse veeboer klem tussen mondiale ambities FrieslandCampina en groene doelstellingen EU’ (Leestijd: 15 minuten)