Vorige week zondag lanceerde het Azerbeidzjaanse leger een grootschalig offensief tegen Armeense nederzettingen en troepen in de betwiste regio

Karabach, een voornamelijk etnisch-Armeense enclave in Azerbeidzjan, verklaarde zich kort na de ineenstorting van de Sovjet-Unie in 1991 onafhankelijk en riep de republiek Artsakh uit. Azerbeidzjan eist het gebied nog steeds op, terwijl Armenië de enclave blijft steunen. 

Langs de zwaarbewapende grenzen van de regio braken de afgelopen jaren verschillende keren gevechten uit, maar vorige week escaleerde het geweld enorm. De strijdende partijen bestoken elkaar met grof geschut en zetten daarbij hun jarenlang opgebouwde wapenvoorraad in. 

Daarbij valt één wapensysteem vooral op:

De Azerbeidzjanen en Armeniërs zijn gek op drones 

Drones zijn zo gewild dat zelfs het ministaatje Artsakh de afgelopen jaren een eigen drone-industrie opbouwde. Hun kamikazedrones, die zelfstandig op zoek gaan naar een doelwit om zich daar vervolgens op te storten, doen van het ministaatje niet onder voor die van ontwikkelde industrieën. Armenië, dat sinds 2011 drones produceert, is een van de van militaire drones uit de zelfverklaarde republiek. 

Azerbeidzjan was in 2016 het eerste land ter wereld dat een kamikazedrone gebruikte toen het een Israëlische Harop in een bus vol Armeense militanten liet crashen. Die kamikazedrone werd geleverd door waarna hun eveneens Israëlische concurrent er alles aan deed om de Azerbeidzjanen zover te krijgen een paar Orbiter 1K kamikazedrones van hen af te nemen. 

Toen een team van het bedrijf het contract wilde afronden, werd hun gevraagd eerst een vijandelijke positie aan te vallen

Toen een team van het bedrijf het contract wilde afronden, werd hun gevraagd eerst een vijandelijke positie aan te vallen. Dat is verboden en dus weigerde de Israëlische droneoperator, waarna een hooggeplaatste vertegenwoordiger van het bedrijf de controle overnam en het doelwit op een haar na miste, aldus

De stunt leverde Aeronautics een tweejarige ban op van de Israëlische autoriteiten, maar toen die in 2019 voorbij was, kondigde het bedrijf prompt een overeenkomst met Azerbeidzjan aan ter waarde van In de toekomst hoopt Azerbeidzjan een eigen versie van de Orbiter te produceren, genaamd

Het geweld dreigt ook Rusland en Turkije mee te trekken

In de Azerbeidzjaanse hoofdstad Baku worden op grote schermen droneaanvallen op Nagorno-Karabach getoond. Die beelden lijken verdacht veel op beelden van Turkse drones, schrijft

Daarmee dreigt het geweld ook regionale grootmachten mee te trekken. De Armeniërs hebben een defensieovereenkomst met Rusland die van kracht zou kunnen worden als de gevechten zich naar Armenië verspreiden, iets wat volgens Armenië al is gebeurd. 

Turkije is een bondgenoot van Azerbeidzjan. Beide landen hielden in juli en augustus nog grootschalige gezamenlijke militaire oefeningen. Armenië stelt dat Turkije rechtstreeks betrokken is bij de huidige gevechten en dat een Turkse F-16 een Armeens vliegtuig heeft neergeschoten. Turkije

Daarmee dreigen Rusland en Turkije opnieuw tegenover elkaar te komen staan in een gewapend conflict. Dat gebeurde eerder dit jaar al in Libië en Syrië, waar ze tegengestelde partijen in de burgeroorlogen steunen. 

Vliegende huurlingen

De Turkse bemoeienis is ook om een andere reden interessant. Eerder dit jaar werden Turkse drones volop ingezet in en waar ze een omslag betekenden in de burgeroorlog. Turkije zet ook drones in tegen de PKK in en boven de om een grensconflict met Griekenland kracht bij te zetten. 

De vraag die nu relevant is: van wie zijn de drones boven Nagorno-Karabach, en wie bestuurt ze?

In juni waren er dat Azerbeidzjan gewapende Turkse Bayraktar TB2’s wilde aanschaffen, maar dat is nooit bevestigd. Het is mogelijk dat dit in stilte is gebeurd, of dat de drones rechtstreeks werden geleverd zodat het Azerbeidzjaanse leger ze kon gebruiken in het septemberoffensief. Maar het kan ook zijn dat Turkse militairen de drones besturen. Dat is namelijk niet iets dat je in een paar dagen leert. 

Als dat zo is, is dat de vijfde keer dit jaar dat Turkije drones inzet in een ander land. Daarmee gebruiken ze drones steeds meer als een soort vliegende huurlingen. Een relatief goedkope en effectieve manier om oorlog te voeren in een ander land, zonder zelf gevaar te lopen. 

Wanneer er een keer een wordt neergehaald, kun je altijd nog ontkennen er iets mee te maken te hebben. Want dat is nog zo’n voordeel van drones: er zit niemand in. 

Groet,

Lennart

P.S. Vredesorganisatie PAX publiceerde een over de snelle verspreiding van militaire drones, en roept op tot maatregelen. Alleen al in de oorlogen in Jemen en Oekraïne werden veertig soorten drones gebruikt uit twaalf verschillende landen.