Beste,
Instagram viert deze maand zijn tiende verjaardag. O, ironie, het selfieplatform waar je geregeld eenzamer afkomt dan je er op ging, viert zijn jubileum in een tijd waarin zelfs de ‘blokjesverjaardag’ ontmoedigd wordt. Het platform hing daarom zelf de digitale slingers op en lanceerde een e-commercetool en een programma tegen pesten op het sociale netwerk. Deze twee ‘cadeautjes’ aan de gebruikers van het fotonetwerk vatten wel zo ongeveer samen waar Instagram nu naartoe ontwikkelt: een rommelige reclamefolder die steeds meer op Facebook lijkt en worstelt met de bijbehorende imagoproblemen.
Dat is niet altijd zo geweest, las ik in het boek No Filter. Bloombergjournalist Sarah Frier dook in de ontstaansgeschiedenis van het fotoplatform en laat zien dat aan de wieg van het bedrijf twee mannen met visie stonden. Zulke origin stories van techbedrijven fascineren me mateloos omdat de intenties van de oprichters, hun doel, doorwerken in hoe mensen het product of de dienst gebruiken. En in het geval van Instagram uiteindelijk invloed hebben op hoe mensen zichzelf en de wereld zien.
Een sociaal netwerk met visie, redactionele strategie en supernetwerkers
De eerste Instagramfoto was van de labrador van Kevin Systrom, een van de oprichters van het platform. Bijschrift: ‘test’. Systrom en zijn compagnon Mike Krieger hielden van fotografie, vakmanschap en latte art en wilden een mobiele app maken waarop een community hun goede smaak en bijbehorende ervaringen kon delen.
Kwaliteit van de foto’s en simpelheid van ontwerp stonden op nummer één. En: authenticiteit. Of in de woorden van Systrom: authentiek overkomen. Voordat de app voor iedereen toegankelijk was, bouwden Systrom en Krieger (een beetje zoals een politieke grassroots-beweging) aan een creatief netwerk. Smaakmakers werden uitgenodigd om hun foto’s te delen op het platform en de beste posts werden door de Instagramredactie uitgelicht op de homepagina.
Toen Instagram werd overgenomen voor een recordbedrag van één miljard dollar door Facebook, bleef het bedrijf in eerste instantie ‘zelfstandig’ opereren. Systrom en Krieger waren niet geïnteresseerd in ongebreidelde groei en weigerden virale features van Facebook in hun app te bouwen. Tot de dag van vandaag kun je op het sociale netwerk moeilijk berichten van vrienden, of artikelen van andere websites delen. Hoewel de app in navolging van Facebook steeds complexer wordt en met dezelfde problemen als desinformatie en haatzaaien kampt, is Instagram nog steeds een veel vriendelijker en constructieve plek (dat geldt in ieder geval voor de Instagrampagina van De Correspondent).
Tien jaar influencen: wat doet dat met een mens?
In die tien jaar Instagram ontstond ook een nieuwe beroepsgroep: de influencer. Terwijl de virale avocadotoast plaatsmaakte voor het hitgerecht the stew, ‘echtheid’ belangrijker werd dan het perfecte plaatje en dromerige filters het verloren van contrasterende kleuren, moesten deze influencers zich constant aanpassen aan het platform. Hoe doen ze dat? En wat is de invloed van het fotoplatform op de mensen die er hun brood mee verdienen? Journalist (en mijn podcastcompagnon) Doortje Smithuijsen en regisseur Willem Timmers maakten er de documentaire Volg je me nog? over, die je nu kunt terugkijken op NPO Start.
De camera volgt drie vrouwen van begin dertig die in een decennium de ladder van Insta-fame hebben beklommen, en nu hun roem langzaam zien verdwijnen. Volgersaantallen lopen terug, likes vallen tegen en dus moeten de vrouwen hun online ‘brand’ ‘herpositioneren’ om nog ‘relevant’ te zijn voor hun ‘doelgroep’. Eén van de vrouwen is zwanger – een onuitputtelijke bron van content en bijbehorende #spon – en kampte met een identiteitsstoornis als gevolg van haar Instagramgebruik. En ook op de andere twee vrouwen zijn de effecten van van het influencen duidelijk zichtbaar.
De vrouwen zijn afhankelijk van hun volgers: hun ervaringen, identiteit en inkomsten danken ze aan hun publiek. En dat wil altijd meer. Méér posts, meer reizen, meer unboxing-video’s, en vooral: meer echtheid. Hoe rigoureus Instagram misschien veranderd is de afgelopen tien jaar, de visie van Systrom en Krieger voor een platform waar je (schijnbaar) authentieke, esthetische ervaringen deelt, klinkt nog steeds door. En houdt deze drie vrouwen en duizenden andere influencers in haar greep.
Tot slot
Een ander sociaal netwerk met een duidelijk doel (naast advertentieinkomsten) is LinkedIn. En net als Instagram heeft dit carrièreplatform een eigen redactie. Die selecteert artikelen, maken een samenvatting en plaatst die op de homepagina van het platform. Sowieso zie je steeds meer nieuwsconsumenten van Facebook naar LinkedIn bewegen. Ik ben benieuwd: hoe gebruik jij LinkedIn?
Tot de volgende!
Deze nieuwsbrief voortaan in je mailbox? Elke twee weken deel ik mijn zoektocht naar hoe sociale media de journalistiek en de wereld vormen. Wil je de volgende direct in je mailbox ontvangen?Dit verhaal heb je gratis gelezen, maar het maken van dit verhaal kost tijd en geld. Steun ons en maak meer verhalen mogelijk voorbij de waan van de dag.
Al vanaf het begin worden we gefinancierd door onze leden en zijn we volledig advertentievrij en onafhankelijk. We maken diepgravende, verbindende en optimistische verhalen die inzicht geven in hoe de wereld werkt. Zodat je niet alleen begrijpt wat er gebeurt, maar ook waarom het gebeurt.
Juist nu in tijden van toenemende onzekerheid en wantrouwen is er grote behoefte aan verhalen die voorbij de waan van de dag gaan. Verhalen die verdieping en verbinding brengen. Verhalen niet gericht op het sensationele, maar op het fundamentele. Dankzij onze leden kunnen wij verhalen blijven maken voor zoveel mogelijk mensen. Word ook lid!
